Przemoc symboliczna to forma przemocy emocjonalnej, która nie polega na bezpośrednich aktach agresji, ale na subtelnych sygnałach i działaniach, które przekazują dziecku, że jest mniej ważne lub mniej kochane.
Czym jest przemoc symboliczna: przykłady
Gabriel Young, w artykule na łamach Psychology Today, opisuje przemoc symboliczną jako:
działania symboliczne, które głęboko wpływają na poczucie własnej wartości dziecka – nawet bez słów
Przykłady przemocy symbolicznej to między innymi:
- Wykluczanie z rodzinnych zdjęć: prośba do dziecka, aby opuściło kadr, podczas gdy reszta rodziny pozuje do zdjęcia (może to stanowić komunikat, że nie jest pełnoprawnym członkiem rodziny).
- Brak własnej przestrzeni: gdy wszystkie dzieci mają swoje pokoje, a jedno musi spać np. w pokoju z babcią (może to sugerować mu, że jest mniej ważne).
- Pomijanie w rodzinnych wydarzeniach: zabieranie wszystkich dzieci na wakacje (festiwal, basen, piknik), pozostawiając jedno w domu.
- Nierówne wsparcie edukacyjne: finansowanie studiów jednego dziecka i kibicowanie mu, podczas gdy drugie otrzymuje minimalne wsparcie (to dla dziecka sygnał o jego niższej wartości).
Takie działania, choć według rodziców w określonych przypadkach mogą wydawać się uzasadnione, niosą ze sobą głębokie emocjonalne konsekwencje dla dziecka.
Dlaczego nie wolno traktować dziecka jak Kopciuszka?
Postać Kopciuszka ze znanej bajki to klasyczny przykład ofiary przemocy symbolicznej. Zmuszana do pracy, ignorowana i poniżana przez macochę i przyrodnie siostry, doświadczała ciągłego przekazu, że jest mniej warta.
Kopciuszek doświadcza przemocy symbolicznej i gaslightingu, będąc przekonywaną, że powinna być wdzięczna za to, co ma
- czytamy w Psychology Today. Brzmi znajomo?
Traktowanie dziecka w podobny sposób – pomijanie go, faworyzowanie rodzeństwa, ignorowanie jego potrzeb – może prowadzić do:
- Obniżonego poczucia własnej wartości: dziecko może uwierzyć, że jest mniej warte niż inni.
- Problemów w relacjach: doświadczenia z dzieciństwa wpływają na zdolność do tworzenia zdrowych relacji w dorosłym życiu.
- Trudności emocjonalnych: poczucie odrzucenia może prowadzić do depresji, lęków i innych problemów psychicznych.
Dlatego tak ważne jest, aby rodzice byli świadomi swoich działań i ich potencjalnych zagrożeń dla dziecka.
