Dyspareunia zaliczana jest do dysfunkcji seksualnych. Problem ten zazwyczaj jest dość wstydliwy i niewiele osób się do niego przyznaje, prawda jest jednak taka, że wiele osób zmaga się z dolegliwościami bólowymi podczas współżycia – szacuje się, że nawet 1 na 5 kobiet, w jakimś momencie swojego życia, cierpi na dyspareunię.
Spis treści:
- Co to jest dyspareunia?
- Jakie są przyczyny dyspareunii u kobiet?
- Jakie są przyczyny dyspareunii u mężczyzn?
- Jakie są objawy dyspareunii?
- Jak diagnozuje się dyspareunię?
- Jakie badania należy wykonać przy podejrzeniu dyspareunii?
- Jakie badania należy wykonać przy podejrzeniu dyspareunii?
Co to jest dyspareunia?
O tym, że ból związany z kontaktami płciowymi znacząco utrudnia życie, przekonywać zapewne nikogo nie trzeba. Bywa on zarówno przyczyną konfliktów w małżeństwach, jak i czynnikiem, przez który pary się ze sobą rozstają.
Jednocześnie wielu pacjentów, u których występuje dyspareunia, unika wizyty u lekarza. Takie postępowanie jest jednak zdecydowanie niezalecane – pomimo wstydu powinno się porozmawiać o tym problemie ze specjalistą.
Warto to zrobić dlatego że istnieją skuteczne metody leczenia dyspareunii. Tego rodzaju dysfunkcję seksualną warto skonsultować z lekarzem również ze względu na to, jakie mogą być przyczyny jej występowania.
Jakie są przyczyny dyspareunii u kobiet?
Dyspareunia występować może zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn – jak nietrudno się domyślić, w przypadku przedstawicieli odmiennych płci przyczyny tego problemu bywają inne. U kobiet do dyspareunii doprowadzić mogą m.in.:
- infekcje narządów rozrodczych (takie jak np. kandydoza pochwy, chlamydioza czy zapalenie narządów miednicy mniejszej),
- problemy po porodzie (dyspareunia bywa spotykana m.in. u części pacjentek, u których konieczne było w czasie porodu nacięcie krocza),
- wady narządów rozrodczych (np. agenezja pochwy, wypadanie macicy),
- mięśniaki macicy,
- endometrioza,
- nowotwory narządów rozrodczych,
- niedostateczne nawilżenie pochwy (może ono wynikać ze zbyt krótkiej gry wstępnej, ale i występować w związku ze zmianami hormonalnymi towarzyszącymi menopauzie, suchość pochwy pojawiać się może jednak również jako skutek uboczny stosowania pewnych leków, takich jak np. część preparatów obniżających ciśnienie tętnicze krwi, leki przeciwdepresyjne czy przeciwhistaminowe).
Dyspareunia u kobiet może mieć swoje źródło nie tylko w problemach natury cielesnej – zdarza się, że wynika ona z różnych trudności psychologicznych. Rozmaite zaburzenia psychiczne – m.in. depresja oraz zaburzenia lękowe – mogą sprzyjać jej wystąpieniu.
Problem rozwijać się może również u tych pacjentek, które doświadczają na co dzień znacznego stresu. Przykre doświadczenia z przeszłości, takie jak gwałt czy molestowanie seksualne, także mogą prowadzić do występowania u kobiet bólu podczas współżycia.
Czytaj:
Ból spojenia łonowego w ciąży i po porodzie
Bolesne miesiączki: 5 sprawdzonych sposobów na bóle menstruacyjne
Jajniki: funkcje. O czym świadczy ból jajników?
Jakie są przyczyny dyspareunii u mężczyzn?
Mówi się o tym co prawda rzadziej, aczkolwiek dyspareunia u mężczyzn również może występować. Wspólną dla obu płci przyczyną tego zaburzenia są problemy natury psychicznej, oprócz nich do bólu towarzyszącego współżyciu u mężczyzn doprowadzać mogą także choroby zakaźne i wady męskich narządów rozrodczych, np:
- zakażenia prostaty
- zapalenie jąder
- skrócone wędzidełko
- stulejka
Jakie są objawy dyspareunii?
Dyspareunia przebiegać może różnie – określa się ją jako ból towarzyszący stosunkom, w praktyce jednak problem ten pojawiać się może chociażby w różnych momentach stosunku, jak i mieć różnego rodzaju charakter. Objawami dyspareunii mogą być:
- ból pojawiający się na początku penetracji,
- ból występujący tylko przy głębszej penetracji,
- ból, który pojawia się przy każdej próbie penetracji pochwy (nawet przy wprowadzaniu tamponu w trakcie miesiączki).
Dolegliwości bólowe w przebiegu dyspareunii mogą przybierać zarówno charakter bólu piekącego, jak i kującego. Różny może też być czas ich trwania – u niektórych osób pojawiają się one wyłącznie w czasie stosunku, u innych zaś mogą się one utrzymywać nawet przez kilka godzin po podjęciu kontaktu płciowego.
Jak diagnozuje się dyspareunię?
W pełni zrozumiałe jest to, że osoby zmagające się z dyspareunią mogą być zawstydzone z powodu swojego problemu. Biorąc jednak pod uwagę to, jakie mogą być jej przyczyny (a mogą nimi być nawet nowotwory) bezapelacyjnie warto pokonać wstyd i udać się do lekarza.
Do kogo jednak się pokierować? Kobietom zalecić można skorzystanie z porady ginekologa, mężczyznom zaś z usług urologa. Zarówno zaś mężczyznom, jak i kobietom z dyspareunią może pomóc odwiedzenie seksuologa.
W poszukiwaniu przyczyn dyspareunii najpierw przeprowadzony jest wywiad z pacjentem. Podczas niego padają pytania o dokładny charakter doświadczanych dolegliwości, ale i o to, czy ból pojawiał się zawsze podczas stosunku czy do dyspareunii doszło dopiero w jakimś konkretnym momencie życia pacjenta (np. po zmianie dotychczasowego partnera seksualnego).
Później, po zebraniu wywiadu, przeprowadzane jest badanie somatyczne – u kobiet badanie ginekologiczne, u mężczyzn zaś ocena ich narządów rozrodczych.
Jakie badania należy wykonać przy podejrzeniu dyspareunii?
W następnej kolejności zlecane mogą być różnorodne badania – ich wybór uzależniony jest od podejrzewanej przyczyny dyspareunii. Przykładowo u kobiet, u których problem wynikać może z posiadania przez nie mięśniaków macicy, wskazane może być wykonanie USG dopochwowego.
W przypadku zaś podejrzenia infekcji narządów rozrodczych, pobierane mogą być od pacjentów próbki, które służą do wykonania badań mikrobiologicznych – takowe umożliwiają z kolei rozpoznanie konkretnego zakażenia.
Wtedy zaś, kiedy nie zostaną u badanego wykryte żadne odchylenia somatyczne, które mogłyby być przyczyną dyspareunii, wskazane może być poszukiwanie ich źródeł gdzie indziej.
Możliwe bowiem jest przecież to, że ból towarzyszący współżyciu wynika z problemów psychologicznych, w związku z czym w opisanej sytuacji zalecane może być udanie się do psychologa lub psychiatry.
Endometrioza - życie w bólu. WIDEO
Jak leczyć dyspareunię?
Dokładne przeprowadzenie diagnostyki u pacjenta z dyspareunią jest absolutnie wręcz konieczne – leczenie tego problemu zawsze jest bowiem skierowane ku jego przyczynie. Przykładowo u pacjentek, które zmagają się z suchością pochwy, pomocne może być stosowanie lubrykantów – zwiększają one stopień nawilżenia okolic intymnych.
Jeżeli takowy problem wynika ze stosowania jakichś leków, korzystne mogą wtedy być modyfikacje farmakoterapii – nierzadko okazuje się, że po zamianie jednego środka na inny suchość pochwy ustępuje.
Wtedy, gdy dyspareunia spowodowana jest przez zakażenia okolic intymnych, rozwiązać ten problem może skuteczne leczenie takich infekcji. U mężczyzn, u których ból podczas stosunków wynika np. ze zbyt krótkiego wędzidełka, dyspareunia może przemijać po zabiegu plastyki tej struktury (określanym fachowo jako frenuloplastyka).
Czasami osobom z dyspareunią zalecane są zmiany dotyczące samego przebiegu kontaktów seksualnych. Korzystne może być wydłużenie gry wstępnej – takowa rada udzielona może być szczególnie tym kobietom, u których problem wynika z suchości pochwy. To właśnie w czasie „seksualnej rozgrzewki” dochodzi do nasilenia wydzielania przez gruczoły pochwowe, co prowadzi do zwiększenia nawilżenia okolic intymnych.
Wtedy zaś, gdy dyspareunia ma podłoże psychologiczne, konieczne jest leczenie pod okiem specjalistów od ochrony zdrowia psychicznego – chociażby zaburzenia depresyjne czy lękowe mogą wymagać farmakoterapii, którą wdrożyć może psychiatra.
Z kolei w sytuacji, gdy ból podczas stosunku powiązany jest z nadmierną ilością stresu, najważniejsze staje się stosowanie różnych sposobów, które pozwolą pacjentowi się odprężyć – jednym ludziom pomaga sport, innym czytanie książek, a jeszcze innym zabawy z dziećmi.
i
