Poranne lekcje to "przemoc systemowa"? Oto, co dzieje się w organizmie dziecka, gdy wcześnie wstaje
Początek nowego roku szkolnego tuż, tuż. Tymczasem coraz głośniej robi się o odpowiednich i zgodnych z dobowym rytmem dnia dzieci i nastolatków, godzinach trwania lekcji. A dokładniej ich rozpoczynania. Mówi się o "przemocy systemowej", bo w Polsce niektóre dzieci zaczynają lekcje nawet o 7. Z kolei na zachodzie niektóre kraje właśnie wprowadzają nowe przepisy, opóźniające dopuszczalną godzinę rozpoczęcia lekcji.
O temacie wstawania dzieci do szkoły i ich deficytu snu zrobiło się głośno nie tylko za sprawą zbliżającego się roku szkolnego. Do księgarni trafiła właśnie kolejna książka znanego autora, który od lat próbuje zrewolucjonizować polski system edukacji, albo chociaż podejście rodziców do szkoły i nauki.
Mikołaj Marcela, bo o nim mowa, napisał już takie, znane tytuły, jak : "Jak nie spieprzyć swojemu dziecku życia? Wszystko, co możesz zrobić, żeby edukacja miała sens.", "Jak nie zwariować ze swoim dzieckiem. Edukacja, w której dzieci same chcą się uczyć i rozwijać", czy "Selekcje. Jak szkoła niszczy ludzi, społeczeństwa i świat". Teraz czas na książkę, o której jest coraz głośniej - "Patoposłuszeństwo. Jak szkoła, rodzina i państwo uczą nas bezradności i co z tym zrobić?".
Dowiedz się: Od września 2022 w szkołach będzie nowy przedmiot. Czym jest HIT?
Szkoła a przemoc systemowa
O swojej nowej książce autor pisze tak:
System, w którym tkwimy od naszych narodzin, wmawia nam, że dla naszego dobra musimy się mu podporządkować. Ograniczyć pewnymi ramami swoją wyobraźnię, nie wychylać się, nie odzywać bez pytania. Im dłużej w nim tkwimy, tym bardziej przyzwyczajamy się do tego, że tak musi być. Zaczynamy wierzyć, że takie posłuszeństwo jest normalne i naturalne.A co, jeśli wcale tak nie jest? Co jeśli rządząca naszym światem ekonomia oparta jest na XIX-wiecznych spostrzeżeniach, które już dawno zostały podważone? Co jeśli szkoła ma za zadanie nauczyć nas między innymi akceptowania różnych form przemocy systemowej, jakie spotkamy w dorosłym życiu? Co jeśli katastrofy klimatyczne, kryzys gospodarczy, ogólnoświatowa pandemia i konflikty zbrojne to efekty bezrefleksyjnego powielania wzorców wymyślonych przeszło 200 lat temu i mających na celu stworzenie społeczeństwa całkowicie podległego sprawującym władzę?Kiedyś zostaliśmy nauczeni, że świat musi wyglądać tak, jak wygląda. Teraz przyszedł czas, by się tego oduczyć. „Patoposłuszeństwo. Jak szkoła, rodzina i państwo uczą nas bezradności i co z tym zrobić” na pewno w tym pomoże!
Marcel ma wielu fanów wśród znanych osób. Jego książki polecają między innymi Magda Mołek, a Sonia Bohosiewicz, podobno pod wpływem przeczytania jednej z nich, przepisała swoje dziecko do innej szkoły.
Wczesne wstawanie jest wbrew naturalnemu funkcjonowaniu młodych organizmów?
Autor, nie tylko pisze książki, ale jest też aktywnym influencerem w mediach społecznościowych. Filmik, w którym odnosił się do wczesnego wstawania do szkoły, w kilka dni od publikacji, obejrzało ponad pół mln użytkowników serwisu.
Dlaczego tak naprawdę nie potrafisz wstać na lekcje o 8? - pyta autor w viralowym filmiku. - Dla rodziców i nauczycieli wynika to z lenistwa lub chodzenia spać o nierozsądnej porze. Ale prawda jest zupełnie inna. Mówiąc najkrócej, jako nastolatek potrzebujesz znacznie więcej snu i funkcjonujesz pod wieloma względami inaczej niż twoi rodzice i nauczyciele. - zaczyna swój wywód Marcela.
Pisarz komentuje dalej, że gdy dziecko, czy nastolatek zaczyna lekcje o 8 to tak jakby jego rodzice rozpoczynali pracę o 5 rano. Ponadto, jak zaznacza, późne kładzenie się spać starszych dzieci i nastolatków wynika ze zmian hormonalnych w ich organizmach, które wpływają na cykl dobowy.
Przeczytaj: "Czy moje dziecko się wysypia?". Ile snu potrzebuje maluch i do kiedy powinien mieć drzemki?
Autor nie myli się, bo zgodnie z naukowymi badaniami, już u szesnastolatków dochodzi do przesunięcia fali melatoniny, która następuje u nich nie w okolicach godziny 21, jak u dzieci wczesnoszkolnych. Senność nadchodzi kilka godzin później, czasami nawet po północy.
Faktem jest, że przy dzisiejszym przeludnieniu wielu szkół, polscy uczniowie niekiedy zaczynają lekcje nawet o godzinie 7.
Zmiany w niektórych krajach już zachodzą
1 lipca, w Kalifornii weszło prawo, zakazujące rozpoczynania się lekcji wcześniej niż o godzinie 8.30 w szkołach średnich i wcześniej niż o 8.00 w amerykańskich odpowiednikach dawnych polskich gimnazjów.
Sprawdź: Jak szybko zasnąć? 10 rad i metoda zasypiania w 120 sekund
Amerykańscy naukowcy i pediatrzy od dawna walczyli o taki stan rzeczy. W 2014 roku Amerykańska Akademia Pediatrów przedstawiła badania w wyniku których wysunięto wnioski, że amerykańskie nastolatki są chronicznie zmęczone.
Z kolei na początku sierpnia tego roku, na łamach "The Lancet Child & Adolescent Health" opublikowano wyniki badań naukowców z University of Maryland, które pokazują, że deficyt snu u starszych dzieci i nastolatków powoduje trwałe zmiany w mózgu. Za za krótki sen uznano taki, który trwa poniżej 9 godzin.
Z tymi teoriami zgadzają się także polscy naukowcy.
"Krótkotrwałe skutki niedoboru snu to uczucie przemęczenia czy zaburzenia koncentracji i pamięci. Ale w dłuższej perspektywie zbyt krótki sen może pociągnąć za sobą poważniejsze konsekwencje. Mowa zarówno o zmianach neurologicznych, jak i np. endokrynologicznych. Długotrwałe niedosypianie prowadzi też do nadciśnienia czy otyłości" - skomentowała dla tvn24.pl, dr Aleksandra Wierzbicka, neurolog z Zakładu Neurofizjologii Klinicznej i Ośrodku Medycyny Snu Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie
Zgodnie z zaleceniami, ilość godzin snu na dobę u osób między 13. a 18. rokiem życia powinna wynosić między 8 a 10 godzin. Młodsze dzieci powinny spać od 9. do 11. godzin na dobę.
Sprawdź: Kalendarz szkolny - ważne daty i dni wolne od szkoły 2022/2023
Mimo iż zmiany hormonalne rzeczywiście opóźniają naturalną godzinę wzmożonej produkcji melatoniny, to naukowcy są zdania, że problemy z zasypianiem mają też bezpośredni związek z używaniem smartfonów, czy tabletów wieczorem. Przed pójściem spać dzieci powinny mieć jak najmniejszy kontakt z ekranami, których sztuczne światło pobudza organizm, zamiast go wyciszać.
