- Najnowsze badania ujawniają, dlaczego traktowanie słodyczy jako nagrody zaburza u dziecka zdolność do samoregulacji
- Nagradzanie jedzeniem to prosta droga do utrwalenia nawyku zajadania stresu w przyszłości
- Eksperci w zaktualizowanych na 2024 rok normach żywienia jednoznacznie odradzają warunkowanie deseru zjedzeniem obiadu
- Kluczem do budowania zdrowej relacji z jedzeniem jest autonomia dziecka przy stole, a nie system kar i nagród
Słodycze jako nagroda za obiad. Dlaczego to szkodzi, a nie pomaga?
To jedno z najpopularniejszych zdań, jakie słyszą polskie dzieci przy stole, wypowiadane, by zachęcić je do zjedzenia posiłku. Niestety, choć intencje rodziców są dobre, to według najnowszych badań takie podejście przynosi więcej szkody niż pożytku. Traktowanie słodyczy jako nagrody zaburza naturalne mechanizmy i buduje niezdrową relację z jedzeniem na całe życie.
Jedna z analiz opublikowanych w tym roku nie pozostawia złudzeń: dzieci nagradzane deserem tracą zdolność do samoregulacji. Uczą się ignorować sygnały sytości wysyłane przez organizm i jedzą dla zewnętrznej motywacji, a nie z powodu głodu. To prosta droga do problemów z nadwagą i otyłością w dorosłym życiu.
Zajadanie stresu przez dzieci. Jak nagradzanie jedzeniem buduje ten nawyk?
Obiecując deser za zjedzony obiad, nieświadomie uczymy dziecko jedzenia emocjonalnego, czyli sięgania po jedzenie w odpowiedzi na uczucia. Badania z bieżącego roku potwierdzają, że ta praktyka jest jednym z głównych czynników ryzyka. W ten sposób powstaje groźny nawyk, który może prowadzić nawet do poważnych zaburzeń odżywiania.
Mechanizm jest prosty: mózg dziecka zaczyna tworzyć silne połączenie między słodkim smakiem a poczuciem ulgi i nagrody. Badacze wyjaśniają, że przez to w przyszłości, w sytuacjach stresu czy smutku, dziecko instynktownie sięgnie po coś słodkiego. To utrwalony schemat, który zamiast rozwiązywać problemy emocjonalne, jedynie je "zajada".
Nagradzanie jedzeniem a normy żywienia. Co mówią polskie zalecenia na 2024 rok?
Krajowi eksperci również biją na alarm, co widać w zaktualizowanych w 2024 roku "Normach żywienia dla populacji Polski". Nowe wytyczne kładą ogromny nacisk na to, jak ważna jest zbilansowana dieta dziecka, której celem jest zapobieganie chorobom wynikającym zarówno z niedoborów, jak i nadmiaru składników odżywczych.
Stosowanie deseru jako nagrody jest sprzeczne z tą zasadą, ponieważ stawia produkty bogate w cukier na piedestale i zaburza równowagę posiłku.
Co więcej, nowe normy dotyczące energii i białka tylko podkreślają, jak ważna jest harmonia na talerzu, a nie wyróżnianie jednej grupy produktów.
Jak budować zdrową relację z jedzeniem? Skuteczne alternatywy dla nagród
Zamiast presji i nagród, warto postawić na strukturę i pozytywną atmosferę przy stole, co potwierdzają także tegoroczne analizy. Kluczem jest regularność posiłków i dawanie dziecku autonomii w decydowaniu, ile zje z tego, co mu podano. Analiza zachowań 118 rodziców pokazała, że najlepsze efekty osiągają ci, którzy sami dają dobry przykład, inicjują wspólne posiłki i nie tworzą wokół jedzenia pola bitwy.
Skupienie się na zdrowych celach, a nie na pustym talerzu, wspiera u dziecka naturalną zdolność do samoregulacji i jest fundamentem, na którym buduje się zdrowe nawyki żywieniowe na lata.
