Myślisz, że wyciąganie konsekwencji jest szkodliwe? Psycholog przekonuje, że tak nie jest
Wyciąganie konsekwencji kojarzy się z rygorystycznym wychowywaniem z dawnych lat. Z nieszanowaniem dziecka i wrogimi relacjami. To błędne przekonanie. Konsekwencje nie muszą krzywdzić dziecka, są za to dobrym sposobem na naukę życia - przekonuje dr Cara Goodwin, psycholog i mama trójki dzieci. A jej teorię potwierdzają naukowe badania.
Konsekwencją jest wszystko to, co dzieje się po zachowaniu dziecka, co zwiększa lub zmniejsza prawdopodobieństwo powtórzenia tego zachowania w przyszłości. Wyciągając konsekwencje w rozumieniu dyscyplinowania dziecka, rodzic ma szansę kontrolować proces wychowawczy swojej pociechy.
Jeśli rodzic pominie takie "tłumaczenie" dziecku świata na zasadzie przyczyna-skutek, będzie ono musiało samodzielnie zmierzyć się z rezultatami swoich działań, a to niekiedy będzie dla niego bardziej bolesne, od nauki rodzica.
Dlaczego nie unikniemy konsekwencji zachowań dziecka?
Konsekwencje zachowań są nieuniknione, pytanie czy my, jako rodzice będziemy brać czynny udział w tłumaczeniu dziecku świata.
Konsekwencje zachowania pojawiają się także, gdy rodzic nie robi nic. Na przykład, jeśli dziecko nie słucha, kiedy mówisz, że czas odejść, a ty jako rodzic nic nie robisz, twoje dziecko doświadcza pozytywnej konsekwencji dłuższej zabawy. Jeśli maluch uderzy inne dziecko, a ty nic nie zrobisz, twoje dziecko prawdopodobnie odczuje negatywne konsekwencje tego, że dzieci nie będą chciały się z nimi bawić. - wyjaśnia dr Goodwin.
Czy wyciąganie konsekwencji jest krzywdzące dla dziecka?
Wbrew powszechnej opinii, nie. Co więcej, z badań wynika, że jasne i spójne konsekwencje są bardzo skuteczne w poprawie zachowania dzieci oraz ich zdrowia psychicznego. (Leijten, 2019; Joussemet, 2014). Dzieci znające jasne granice czują się bezpieczniej.
Przeczytaj też: Kreatywna dyscyplina, czyli wychowanie bez krzyku. Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały?
Istotne jest jednak, aby konsekwencje, były związane z czynem. To w szczególności naturalne i logiczne konsekwencje, kiedy już zostaną zastosowane, są oceniane przez rodziców, jako najskuteczniejsza technika wychowawcza (Mageau, 2018).
Jak więc mądrze wyciągać konsekwencje jako rodzic? Dr Goodwin podaje przykłady.
Naturalne konsekwencje
Naturalne konsekwencje są wynikiem zachowania, które miałoby miejsce, gdyby rodzice nic nie zrobili. Na przykład, jeśli dziecko bawi się brutalnie zabawką, zepsuje zabawkę i nie będzie już miało do niej dostępu.
Tu rola rodzica polega jedynie na tym, by nic nie zepsuć. Jeśli dziecko popsuło zabawkę, nie biegniemy czym prędzej do sklepu po nową. Maluch musi zmierzyć się ze smutkiem i żalem po jej stracie.
Logiczne konsekwencje
Tu już rola rodzica jest bardziej istotna. Wkracza on z wyciąganiem konsekwencji, jednak są one ściśle związane z zachowaniem dziecka. Nie ma ono np. mieć szlabanu na bajki, gdy nie chciało wyjść z psem na spacer, mimo, że tak był jego ustalony wcześniej obowiązek. Logiczne konsekwencje powinny być jak najbardziej zbliżone do naturalnych. Psycholożka podaje dwa przykłady:
- „Rzuciłeś piłką w brata, więc odłożę piłkę, dopóki nie będziesz mógł jej bezpiecznie użyć”
- „Nie posprzątałeś swojego pokoju, kiedy poprosiłem, więc teraz nie będziemy mieli czasu na oglądanie telewizji dziś wieczorem”.
Przeczytaj: Nunchi, czyli jak nauczyć dziecko inteligencji emocjonalnej. Tą azjatycką metodą zachwyca się Zachód
Największy plus wyciągania konsekwencji
Jak zaznacza Goodwin, nie warto bać się wyciągania konsekwencji. O ile podchodzi się do nich jak do sposobu wychowywania, a nie dawania upustu własnej złości na dziecko, z pewnością nie wyrządzą mu krzywdy. Tak wychowywane dziecko, będzie umiało w przyszłości podejmować rozsądne decyzje.
Kiedy używasz konsekwencji, mów w jasny sposób i nie zmieniaj zdania w trakcie. Staraj się używać naturalnych i logicznych konsekwencji, aby twoje dziecko nauczyło się brać odpowiedzialność za własne zachowanie. - objaśnia dr Cara Goodwin.
