Badanie HCV: na czym polega badanie HCV?

Badanie HCV opiera się przede wszystkim na wykrywaniu przeciwciał przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu C i oznaczaniu obecności materiału genetycznego wirusa HCV we krwi pacjentów. Na czym polega badanie HCV w ciąży i czy wszystkie ciężarne powinny je wykonywać?

Spis treści

1. Badanie HCV w ciąży
2. HCV a WZW B i WZW C
3. Badanie HCV a WZW typu C 
4. Objawy zakażenia HCV
5. Jak i gdzie można się zarazić wirusem HCV?
6. Podstawowe badania na WZW C
7. Pozytywny wynik badania HCV: co dalej?
8. WZW C: udaj się na pobranie krwi
9. WZW C: wykonaj badania wątroby
10. Badanie HCV: ile kosztuje badanie HCV? 
11. Komu zaleca się badanie HCV?

Badanie HCV wykonuje się, aby potwierdzić obecność przeciwciał na wirusowe zapalenie wątroby typu C. Wirusowe zapalenia wątroby są schorzeniami budzącymi w pacjentach lęk. Wyróżnia się pięć ich typów (WZW A, WZW B, WZW C oraz WZW D i WZW E), jednakże najwięcej – ze względu na związane z nimi zagrożenia – mówi się o wirusowych zapaleniach wątroby typu B i typu C.

Badanie HCV w ciąży

Badanie HCV w ciąży wykonuje się w celu sprawdzenia, czy w krwi mamy są przeciwciała anty-HCV. Jeśli wynik jest pozytywny, taka ciąża będzie pod specjalną opieką. Kobieta mogłaby zarazić dziecko wirusem HCV w czasie porodu, dlatego tak ważne jest sprawdzenie tego przed terminem rozwiązania i w razie konieczności, skierowanie kobiety do specjalistycznego szpitala. Badanie HCV wykonuje się z krwi. Można je zrobić o dowolnej porze dnia, ciężarna nie musi być nad czczo.

Czytaj też: Kalendarz badań w ciąży. Jakie badania powinna wykonać każda kobieta przed porodem

HCV a WZW B i WZW C

Zarówno WZW B, jak i WZW C mogą doprowadzać do wielu różnych powikłań, w tym przede wszystkim do marskości wątroby. W przypadku WZW B lekarze dysponują jednak skutecznymi szczepieniami, jeżeli zaś chodzi o wirusowe zapalenie wątroby typu C, to do tej pory nie udało się opracować efektywnej szczepionki przeciwko wirusowi wywołującemu tę chorobę.

Badanie HCV a WZW typu C 

U 20-30 proc. osób, które zostaną zakażone WZW C, ich organizmom udaje się pokonać wirusa i nie dochodzi u nich do rozwoju przewlekłego zakażenia. U znacznej większości, bo u 70-80 proc. osób zakażonych, rozwija się jednak przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C. Choroba ta może nawet przez 40 lat (!) nie dawać żadnych objawów, a jednocześnie patogenny wirus może w tym czasie siać spustoszenie w organizmie. Szczęśliwie istnieją badania HCV, które – nawet jeżeli pacjent nie doświadcza żadnych dolegliwości – pozwalają zdiagnozować wirusowe zapalenie wątroby typu C.

Objawy zakażenia HCV

Wirusowe zapalenie wątroby typu C jest niestety dość częste – Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, że na całym świecie wirusem HCV jest zarażonych nawet 170 milionów pacjentów, a w ciągu każdego roku (z powodu komplikacji, do których doprowadza WZW C) umiera ponad 300 tysięcy osób.

Wirusowe zapalenie wątroby typu C jest jednostką podstępną, bowiem u nawet 70 proc. wszystkich pacjentów zakażonych tych wirusem nie występują żadne dolegliwości (przynajmniej do momentu, w którym to dojdzie już do wystąpienia powikłań wirusowego zapalenia wątroby). U pozostałej liczby zakażonych mogą natomiast pojawiać się różne dolegliwości, aczkolwiek typowo są one niespecyficzne – takowymi problemami, pojawiającymi się we wczesnej fazie zakażenia HCV, bywają np. bóle brzucha, złe samopoczucie czy zmęczenie.

Zobacz: 

Próby wątrobowe w ciąży - jak odczytać wyniki?

Podstawowe badania na WZW C

Podstawowymi badaniami, które zlecane są w diagnostyce wirusowego zapalenia typu C, są badania specyficznych przeciwciał skierowanych przeciwko wirusowi HCV. Uzyskiwany wynik takiego badania może potwierdzać lub wykluczać istnienie u badanego wspomnianych wyżej przeciwciał.

Pozytywny wynik badania HCV: co dalej?

Pacjent, u którego zostaną wykryte przeciwciała przeciwko HCV, niekoniecznie jest obarczony wirusowym zapaleniem wątroby typu C. Stwierdzenie istnienia u badanego przeciwciał może być bowiem związane z tym, że dany człowiek przebył w przeszłości WZW C, ale wyzdrowiał i obecnie nie choruje. Istnieje również możliwość, że wynik badania jest fałszywie dodatni, czyli że zostały wykryte przeciwciała mimo tego, że tak naprawdę nie ma ich u pacjenta.

Wykrycie przeciwciał anty-HCV pozwala więc jedynie postawić przypuszczenie, że pacjent może chorować na wirusowe zapalenie wątroby typu C. To właśnie z wymienionych wyżej względów badanie przeciwciał jest badaniem przesiewowym i w razie uzyskania pozytywnego wyniku takiego badania, konieczne jest przeprowadzenie dokładniejszej diagnostyki. U pacjenta może być powtórnie wykonane badanie przeciwciał, ogólnie jednak zalecane jest wtedy wykonanie bardziej precyzyjnych analiz laboratoryjnych.

WZW C: udaj się na pobranie krwi

Diagnostyka potwierdzająca zakażenie wirusowym zapaleniem wątroby typu C opiera się na wykrywaniu materiału genetycznego wirusa we krwi pacjentów. W tym przypadku badanie HCV polega na oznaczaniu RNA wirusa HCV. Stwierdzenie obecności kwasu nukleinowego wirusa HCV we krwi pacjenta pozwala na postawienie u niego rozpoznania WZW typu C.

WZW C: wykonaj badania wątroby

Wspomniane wyżej badanie rzeczywiście umożliwia postawienie pacjentowi diagnozy, jednakże nie jest ono wystarczające ani do ustalenia rokowań chorego, ani do podjęcia decyzji o wdrożeniu leczenia. Aby w pełni poznać stan pacjenta, konieczne jest wykonanie badań oceniających stan jego wątroby (mowa tutaj o badaniach obrazowych, np. o USG wątroby). Wśród badań HCV wymienia się również oznaczenie genotypu wirusa, którym jest zarażony dany pacjent – wyróżnia się sześć typów tego patogenu i poszczególne z nich cechują się odmienną wrażliwością na stosowane w leczeniu WZW typu C leki.

Badanie HCV: ile kosztuje badanie HCV? 

Aby sprawdzić, czy jesteśmy zakażeni WZW C, możemy się udać po prostu do lekarza rodzinnego – ten specjalista może skierować pacjenta na podstawowe badania HCV. Ogólnie badanie HCV, jeżeli tylko istnieją wskazania do ich wykonania, są refundowane przez NFZ. Czasami pacjenci preferują jednak skorzystanie z oferty prywatnych placówek medycznych – oznaczenie przeciwciał anty-HCV w takim przypadku kosztuje zwykle około 20-40 złotych, zdecydowanie bardziej kosztowne są już badania wykrywające materiał genetyczny wirusa HCV, których cena oscyluje w granicach kilkuset złotych.

Komu zaleca się badanie HCV?

Trudno jest jednak o to, aby każdy z marszu udawał się badanie HCV. Wyróżnić można jednak szczególne grupy pacjentów, u których rzeczywiście warto jest wykonać badania przesiewowe w kierunku potencjalnego zakażenia WZW typu C. Przeprowadzenie takiej diagnostyki bywa zalecane pacjentom, u których:

• wielokrotnie wykonywano jakieś zabiegi chirurgiczne,
• stwierdzono podwyższoną aktywnością enzymów wątrobowych (takich jak ALAT czy AspAT),
• wykonywane są (zwłaszcza wielokrotne) dializy,
• kiedykolwiek doszło do stosowania narkotyków drogą dożylną,
• istnieje zakażenie wirusem HIV,
• przetaczano krew lub przeszczepiano jakiś narząd przed 1992 rokiem,
• istnieje ryzyko WZW C wynikające z ich aktywności zawodowej (mowa tutaj przede wszystkim o pracownikach systemu ochrony zdrowia – lekarzach, pielęgniarkach, ratownikach medycznych itd.).