Jajowód: budowa i funkcje jajowodów
Jajowód łączy jajniki z macicą i w dużej mierze to dzięki nim możliwe jest zapłodnienie. To nie jedyna funkcja jajowodów. Jak zbudowane są jajowody, gdzie się znajdują i dlaczego są tak ważne dla prokreacji?
Spis treści
Pod względem anatomicznym jajowód, a właściwie jajowody – bo są dwa – nie wyglądają imponująco. Przypominają przewód o grubości od kilku do 10 mm i długości około 15 cm.
Leżą pomiędzy jajnikami a macicą – po prawej stronie jajowód sąsiaduje z wyrostkiem robaczkowym, po lewej z esicą. Podobnie jak jajniki, jajowody otulone są otrzewną.
Widziane na zdjęciu niektórym do złudzenia przypominają skrzydła rozpościerające się nad macicą, inni z kolei porównują je do trąbek, symetrycznie rozszerzających się w kierunku macicy.
Budowa jajowodu
Choć jajowód wydaje się być mało skomplikowany, w rzeczywistości jego budowa to mały cud natury. Ma on cztery części, które różnią się od siebie budową.
- Lejek – to część położona najbliżej jajnika. Swoją nazwę zawdzięcza swojemu kształtowi. Ale w odróżnieniu od lejka, jakiego używamy w kuchni, ma on postrzępione brzegi, zwane strzępkami, które unoszą się w jamie brzusznej. Najdłuższy z nich łączy się z powierzchnią jajnika za pomocą więzadła lejkowo-jajnikowego, co mu przechwytywanie wyprodukowanej, a następnie uwolnionej z jajnika komórki jajowej i wprowadzenie jej do lejka jajowodu.
- Bańka – to najdłuższa (stanowiąca 2/3 długości ) i zarazem najszersza część jajowodu, która ma też najgrubsze ścianki.
- Cieśń – znajdująca się poniżej bańki krótka i wąska część jajowodu charakteryzująca się wyjątkowo cienkimi ściankami.
- Część maciczna (odcinek śródścienny) – to fragment jajowodu znajdujący się w ścianie macicy i wnikający w jej jamę.
Zobacz:
Jak wygląda zagnieżdżenie zarodka w macicy?
Ścianki jajowodu zbudowane są z trzech warstw – błony surowiczej (położonej najbardziej zewnętrznie), błony mięśniowej i błony śluzowej.
Ich grubość różni się w zależności od odcinka jajowodu. Są dość elastyczne i dobrze unaczynione. Światło jajowodu wyściela jednowarstwowy nabłonek – wśród jego komórek niemal połowa to komórki urzęsione, czyli pokryte rzęskami, poruszającymi się w kierunku macicy (co bardzo ułatwia komórce jajowej lub zarodkowi ich podróż w kierunku macicy).
W nabłonku jajowodu obecne są również m.in. komórki wydzielnicze, które tuż przed jajeczkowaniem produkują płyn jajowodowy, przypominający surowicę krwi, bogaty w potas, chlorki i immunoglobuliny i pełniący funkcję pożywienia dla zarodka lub komórki jajowej.
Najgrubszą warstwą ściany jajowodu jest błona mięśniowa. Najwięcej jest jej w pobliżu macicy, najmniej natomiast w okolicy jajnika. Znajdujące się w niej komórki mięśniowe gładkie kurczą się, wywołując tzw. ruchy perystaltyczne, nieco podobne do tych, jakie wykonują jelita. Ich zadanie również jest podobne: dzięki nim komórka jajowa lub zarodek przesuwają się w kierunku macicy. Skurcze te zależą od fazy cyklu jajnikowego i najsilniejsze są w czasie owulacji.
Dowiedz się, ile żyją plemniki WIDEO
Funkcje jajowodu
Jajowody pełnią szereg bardzo ważnych dla rozrodu funkcji.
- Wychwytują komórkę jajową z jajnika w trakcie owulacji.
- Wspomagają ruch plemników w kierunku jajnika i komórki jajowej.
- Transportują ją aż do miejsca, w którym spotyka się z plemnikami.
- Dbają o to, by zarówno komórka jajowa, jak i plemniki, były prawidłowo odżywione (funkcję tę pełnią komórki wydzielnicze) .
- Wytwarzają środowisko, w którym możliwa jest tzw. kapacytacja plemników, czyli ich uzdatnienie w taki sposób, by były zdolne do zapłodnienia komórki jajowej (plemnik opuszczający męski organizm tuż po ejakulacji nie jest jeszcze do tego zdolny). W trakcie tego procesu dochodzi m.in. do zmian w strukturze i składzie chemicznym błony komórkowej plemnika.
- W bańce jajowodu najczęściej dochodzi do spotkania plemników i komórki jajowej, czego efektem jest zapłodnienie.
- Produkują płyn jajowodowy, w którym komórka jajowa i plemniki mogą przeżyć, w którym może dojść do zapłodnienia, wreszcie – dzięki któremu zarodek nie ginie w chwilę po zapłodnieniu, lecz jest w stanie przeżyć przez kilka pierwszych dni.
- Pomagają przetransportować zarodek do macicy.
Zobacz:
Wodniak jajowodu a ciąża: przyczyny, objawy, leczenie
Na czym polega badanie drożności jajowodów?
![Karta Dużej Rodziny: partnerzy. Gdzie skorzystasz ze zniżek [WYKAZ MIEJSC]](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-dhfb-qRGp-FEKF_karta-duzej-rodziny-86x58.jpg)
