Zapobieganie chorobom zakaźnym: 5 ciekawostek o szczepionkach i profilaktyce chorób zakaźnych

Zapobieganie chorobom zakaźnym to przede wszystkim szczepionki. Zanim świat medyczny opracował szczepionki, jakie dziś znamy, Chińczycy w X wieku naszej ery praktykowali tak zwaną wariolizację. Wariolizacja miała zapobiegać ospie prawdziwej, poprzez podanie sproszkowanych strupów lub wycieku ropnego z krost bezpośrednio na ranę powierzchniową na skórze osoby, która miała zostać uodporniona.

Spis treści

1. Zapobieganie chorobom zakaźnym: pierwsza szczepionka
2. Zapobieganie chorobom zakaźnym: szczepionka przeciw polio
3. Zapobieganie chorobom zakaźnym: organizacje zajmujące się zapobieganiem chorobom zakaźnym

Po tym zabiegu występowały objawy podobne, jak przy zakażeniu ospą, ale znacznie słabsze, zaś po około miesiącu miała następować całkowita odporność na wirusa. Metodę tę stosowano także w Europie zachodniej na początku XVIII wieku, przede wszystkim w Wielkiej Brytanii, gdzie tak uodporniono członków rodziny królewskiej. Niestety, metoda ta nie zawsze była bezpieczna i mogła powodować zachorowanie, a nawet śmierć, więc już pod koniec XVIII wieku została zastąpiona przez skuteczniejszą i bezpieczniejszą szczepionkę na ospę.

Zapobieganie chorobom zakaźnym: pierwsza szczepionka

Pierwszą szczepionką na świecie była szczepionka przeciw ospie prawdziweji. W roku 1797 angielski lekarz Edward Jenner (1749-1823) przeprowadził eksperyment, który dał początek współczesnej immunologii i wirusologii. Aby uodpornić ośmioletniego chłopca na ospę wszczepił mu materiał zakaźny ospy krowianki, która miała łagodniejszy przebieg od ospy prawdziwej. Wybór materiału zakaźnego wynikał z powszechnego, ale niepotwierdzonego naukowo przekonania, że zachorowanie na ospę krowiankę uodparnia na zachorowanie na ospę prawdziwą. Zapobieganie chorobom zakaźnym było bardzo potrzebne, ponieważ ospa zbierała śmiertelne żniwo w owym czasie w Europie. Jako przykład podawano dojarki, które często chorowały na krowiankę, ale rzadko zapadały na ospę prawdziwą. Po kilku tygodniach od podania pierwszej dawki Jenner podał chłopcu wirusa ospy prawdziwej, a kiedy ten nie zachorował, angielski pionier wirusologii otrzymał potwierdzenie hipotezy roboczej, a tym samym skuteczną broń przeciw śmiertelnej chorobie. Więcej informacji na temat pionierów- wynalazców szczepionek można znaleźć na stronie www.zaszczepsiewiedza.pl (https://zaszczepsiewiedza.pl/aktualnosci/piec-faktow-o-wynalazcach-szczepionek-ktore-warto-znac/)

>> Zobacz także: Szczepionka MMR. Szczepienie dzieci przeciw odrze, śwince i różyczce >>

Zapobieganie chorobom zakaźnym: szczepionka przeciw polio

Pierwszą szczepionkę przeciw wirusowi polio (w Polsce chorobę, którą wywołuje wirus najczęściej nazywa się chorobą Heinego-Medina) opracował Polak Hilary Koprowski (1916-2013)i. Koprowski ukończył Akademię Medyczną oraz Konserwatorium Muzyczne w Warszawie w 1939 roku. Naukową karierę medyczną rozpoczął w Rio de Janeiro, gdzie mieszkał z rodziną podczas drugiej wojny światowej i zajmował się pracą nad szczepionką przeciw żółtej gorączce (żółtej febrze). Po wojnie przeprowadził się do USA. Tam na początku lat pięćdziesiątych opracował doustną szczepionkę przeciw polio. Jednak szczepionka Koprowskiego, choć szeroko stosowana w Europie i Afryce, nigdy nie została dopuszczona do użytku w USA. Dzięki pracy między innymi Hilarego Koprowskiego udało się zapobiec chorobie zakaźnej i kolejnym epidemiom polio i uratować tysiące ludzi. W 1959 roku Hilary Koprowski podarował Polsce 9 milionów dawek szczepionki, dzięki czemu w naszym kraju udało się zatrzymać epidemię polio i zachorowalność zaczęła szybko spadać. Aktualności ze świata szczepień oraz najnowsze zalecenia na temat profilaktyki chorób zakaźnych można znaleźć na stronie www.zaszczepsiewiedza.pl.

>> Czytaj też: Szczepionki skojarzone. Zalety skojarzonych szczepień dzieci >>

Zapobieganie chorobom zakaźnym: organizacje zajmujące się zapobieganiem chorobom zakaźnym

Najstarszą w Polsce instytucją zajmującą się problematyką zapobiegania chorobom zakaźnym poprzez szeroko zakrojone działania profilaktyczne, w tym szczepienia, jest Państwowy Zakład Higieny, utworzony już w 21 listopada 1918 roku- kilka dni po odzyskaniu przez Polskę niepodległościi. Do 1923 roku instytut nosił nazwę Państwowego Centralnego Zakładu Epidemiologicznego. Początkowo, w związku z szerzącymi się epidemiami między innymi duru, cholery i gruźlicy, głównym zadaniem statutowym Instytutu było „rozpoznawanie chorób zakaźnych, badanie ich istoty, źródeł powstawania, sposobów zwalczania oraz wyrób i badania doświadczalne surowic, szczepionek, krowianki i innych produktów bakteryjnych”. Z czasem zakres działań Instytutu powiększał się. Dziś jest to nowoczesna instytucja naukowo-badawcza, której zadania związane są z profilaktyką, promocją zdrowia, monitorowaniem biologicznych, chemicznych i fizycznych czynników ryzyka w żywności, wodzie i powietrzu, zapobieganie chorobom zakaźnym oraz zakażeniom.

Organizacją, która dba o nasze zdrowie i ma międzynarodowy zasięg jest Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). WHO monitoruje zakres szczepień we wszystkich państwach na świecie. Według WHO dzięki programom szczepień przeciwko krztuścowi, błonicy, tężcowi i odrze, co roku udaje się uratować od 2 do 3 milionów osób. Kolejne półtora miliona osób można by uratować, jeśli program sczepień miałby większy zasięgi. W 2015 roku około 116 milionów dzieci (86%) otrzymało szczepionkę przeciw krztuścowi, błonicy i tężcowi.

>> Sprawdź też: Szczepionka 5w1. Cena, rodzaje, zalety szczepionek 5w1 >>