Nie tylko wysoka temperatura. Te paramenty życiowe dziecka pokażą, czy dzieje się coś złego

Lęk o dziecko czasem jest irracjonalny, ale zwykle bywa powodowany niepokojącymi nas objawami. Nikt z nas nie jest lekarzem, więc nie zawsze wiemy, czy to, co się dzieje z naszym dzieckiem jest normalne, czy nie. Lekarze podpowiadają, jakie parametry powinno mieć zdrowe niemowlę i kiedy jechać do specjalisty.

Każdy rodzic zwraca uwagę na nietypowe objawy i zachowania dziecka. Wiadomo, to my znamy je najlepiej i zwykle "szóstym zmysłem" wyczuwamy, gdy coś z nim jest nie tak. Czasem wystarczy jedno spojrzenie na malucha lub jedno jego słowo, a sięgamy dłonią do jego czoła, by sprawdzić, czy nie jest chory.

Ale oczywiście temperatura ciała dziecka to nie jedyny parametr, który pokazuje stan zdrowia dziecka. Jest jeszcze tętno, ciśnienie i sposób oddychania. Niestety, większość z nas na tym się nie zna i tak naprawdę nie wie, czy to, co obserwuje jest prawidłowym objawem, czy nie.

Lekarze z Cleveland Clinic, znanego akademickiego centrum medycznego zaliczanego do najlepszych szpitali w Stanach Zjednoczonych wymieniają, jakie parametry życiowe dziecka powinny wzbudzić niepokój rodzica, a które są normalne. 

Spis treści

1. Cztery parametry mówiące o stanie zdrowia dziecka
2. Temperatura ciała dziecka
3. Ciśnienie krwi dziecka 
4. Tętno, czyli puls dziecka
5. Częstotliwość oddechów u dziecka

Cztery parametry mówiące o stanie zdrowia dziecka

W ocenie stanu zdrowia człowieka bez względu na jego wiek, a więc również w ocenie małego i starszego dziecka, pod uwagę bierze się cztery parametry życiowe: temperaturę, ciśnienie krwi, tętno i częstotliwość oddechów. 

Każdy z tych czterech parametrów życiowych dostarcza informacji o podstawowych funkcjach organizmu. Wyniki, które wykraczają poza ustalone przez specjalistów normy mogą wskazywać na chorobę lub problem zdrowotny. Warto jednak pamiętać, że normy zmieniają się w zależności od wieku dziecka: to, co jest normalne u noworodka, może nie być prawidłowe u kilku- czy nastolatka.   

Zazwyczaj nie ma potrzeby oceniania parametrów dziecka samodzielnie, bez wyraźnej potrzeby. Warto na nie zwrócić wagę tylko wtedy, gdy dziecko źle się czuje lub gdy zdarzył mu się wypadek. Wówczas nieprawidłowe wyniki powinny skłonić rodzica do natychmiastowego wezwania pomocy lub do wizyty u lekarza.

Czytaj również: Jak mierzyć temperaturę dziecka: sposoby na zmierzenie gorączki

Dlaczego gorączka nasila się wieczorem?

Temperatura ciała dziecka

To najłatwiejszy do oceny parametr. Podwyższona temperatura ciała świadczy zawsze o toczącym się w organizmie stanie zapalnym, który nie jest czymś normalnym. 

Mierzenie temperatury to pierwsza czynność, która przychodzi nam do głowy, gdy czujemy, że dziecko źle się czuje. Robiąc to musimy wiedzieć, jaka prawidłowa temperatura ciała jest dopuszczalna, jaka wymaga zbijania, czyli podania leku przeciwgorączkowego i jak wymaga natychmiastowej interwencji lekarza. Ważny jest też sposób mierzenia temperatury ciała dziecka, bo w zależności od miejsca pomiaru, wynik może być inny. 

• Za normę u noworodków i niemowląt uznaje się temperaturę do 37,5ºC.
• Za gorączkę u niemowlęcia uznajemy temperaturę powyżej 38ºC.
• U noworodka każda podwyższona temperatura wymaga konsultacji z lekarzem. 
• Temperatura wymagająca obniżenia i kontaktu z lekarzem u niemowląt i dzieci to 38,5ºC. 
• Temperatura wymagająca natychmiastowego kontaktu z lekarzem u kilkulatków to 39ºC.

Obliczanie wyniku w zależności od miejsca pomiaru:

• Temperatura mierzona w odbycie - od wyniku należy odjąć 5 st.
• Temperatura mierzona w ustach dziecka - od wyniku trzeba odliczyć 0,4ºC
• Temperatura mierzona pod pachą lub termometrem na podczerwień - wynik właściwy

Objawem infekcji, szczególnie u niemowląt,  może być też niekiedy temperatura niższa niż 36,6ºC. 

Ciśnienie krwi dziecka 

Ciśnienie krwi może powiedzieć nam wiele o pracy serca i jego kondycji. W czasie pomiaru ciśnienia ocenia się ciśnienie krwi napierającej na wewnętrzne ściany tętnic w czasie uderzenia serca i w przerwie miedzy uderzeniami (ciśnienie skurczowe -  pierwsza liczba w pomiarze i rozkurczowe - druga liczba).  

Pomiaru ciśnienia wymagają sytuacje wyjątkowe, jak utrata przytomności, silny ból głowy itd. Ciśnienie może wzrosnąć w sytuacji wysokiego stresu, ale również wysiłku fizycznego. U dzieci przewlekłe wysokie ciśnienie występuje rzadko, zwykle związane jest z chorobami nerek.  

Wyjątkowo niskie ciśnienie krwi może wskazywać na odwodnienie. 

Czytaj również: Chore niemowlę: czy zawsze trzeba iść do lekarza?

Co zrobić, gdy niemowlę spadnie z łóżka lub gdy uderzy się w główkę? Kiedy do lekarza?

Tętno, czyli puls dziecka

Tętno to liczba uderzeń serca na minutę. Lekarz często bada je, chwytając pacjenta za nadgarstek. Liczba uderzeń na minutę oznacza puls. 

Tętno u dzieci może być wyższe niż normalnie z powodu stresu, odwodnienia, wysiłku fizycznego, ale również z powodu wysokiej temperatury ciała. Bardzo szybkie tętno może sygnalizować problemy z rytmem serca i wymaga konsultacji z lekarzem. 

Dzieci aktywnych lub uprawiające regularnie sport mogą mieć zawsze niższe tętno.  

Częstotliwość oddechów u dziecka

Liczba oddechów mierzona jest, podobnie jak tętno, w przedziale minutowym. To parametr, który zmienia się znacząco w zależności od wieku dziecka. Niemowlę oddycha znacznie szybciej niż starsze dziecko. Podobnie jak tętno, liczba oddechów na minutę może rosnąć w czasie wysiłku fizycznego, a spadać w czasie snu czy odpoczynku.  

Wysoka częstotliwość oddechów może być spowodowana lękiem, astmą, gorączką i infekcjami układu oddechowego. 

Małgorzata Wójcik