Skala na mapach. Jak czytać skalę?

Skala to obowiązkowy element każdej mapy - bez jej znajomości nie sposób czytać mapy ani obliczyć odległości. Jakie są rodzaje skali mapy i w jaki sposób zaznacza się skalę na mapie?

Skala na mapie to stosunek długości na mapie do tej samej długości w rzeczywistości. Innymi słowy, skala mówi o tym, jak bardzo obraz Ziemi znajdujący się na mapie został zmniejszony w stosunku do wymiarów rzeczywistych.

Skala mapy w rozumieniu matematycznym to ułamek zwykły - skala mapy równa się odległości na mapie dzielonej przez odległość w terenie. Istnieją trzy rodzaje skali, które w geografii wykorzystuje się do opisywania map. 

Spis treści

1. Skala na mapie - skala liczbowa
2. Skala na mapie - skala mianowana
3. Skala na mapie - podziałka liniowa

Skala na mapie - skala liczbowa

Ma formę dwóch liczb przedzielonych dwukropkiem. Liczby w tej skali zawsze są podane w centymetrach. Po lewej stronie zawsze znajduje się liczba 1, po prawej natomiast tzw. wielkość pomniejszenia (dwukropek zaś zastępuje kreskę ułamka).

Im większa liczba, tym skala jest mniejsza. Np. skala 1: 200 jest większa od skali 1:1000, gdyż w skali 1:200 odległość została pomniejszona 200 razy, a w skali 1:1000 - tysiąc razy.

Zapis 1:5000 oznacza, że jedna jednostka  na mapie odpowiada 5000  takich jednostek w terenie - a więc odległość na mapie jest zmniejszona 5000 razy. Innymi słowy, 1 cm na mapie odpowiada 5000 cm w terenie.

Skala na mapie - skala mianowana

Zapisana w formie dwóch liczb rozdzielonych myślnikiem. Po lewej stronie myślnika zapisana jest cyfra 1, oznaczająca 1 cm, natomiast po prawej stronie myślnika - odpowiadająca mu rzeczywista odległość w terenie (zapisana jednostką odległości - cm, m, km, w zależności od skali mapy).

Przykładowa skala: 1 cm - 1 km. W takiej skali 1 cm na mapie odpowiada 1 km (100 000 cm) w rzeczywistości.

1 cm - 300 km - w takiej skali 1 cm na mapie odpowiada 300 km w terenie.

Skala na mapie - podziałka liniowa

To graficzna wersja skali - na linii podzielonej na jednostki długości oznaczone są odległości, jakie odpowiadają tym jednostkom w terenie. By za jej pomocą określić rzeczywistą odległość obiektów znajdujących się na mapie, należy zmierzyć na mapie odcinek między tymi obiektami, a następnie porównać go z podziałką liniową.

Czytaj również:

Rodzaj męskoosobowy i niemęskoosobowy. Czym się różnią od rodzaju żeńskiego, męskiego i nijakiego?

Czasy w języku angielskim

Czym są głoski dźwięczne i bezdźwięczne? Jak je odróżnić?

Opis przeżyć wewnętrznych bohatera - jak napisać?

Lektury szkolne klasa 7 w roku szkolnym 2020/2021

Obliczanie procentów - jak obliczyć procent z liczby?

Mnożenie pisemne - jak mnożyć przez liczby jedno- i wielocyfrowe

Zamiana jednostek miar i wag. Jak zamienić kilogramy na gramy, a centymetry na metry?

Katarzyna Hubicz