Laparoskopia - diagnostyka i operacja laparoskopowa

Laparoskopia to technika operacyjna związana z wykorzystaniem urządzeń rejestrujących obraz i niewielkich narzędzi chirurgicznych. Operacje laparoskopowe wykonywane są u pacjentów coraz częściej głównie z tego powodu, iż są one zdecydowanie mniej inwazyjne niż zabiegi wykonywane metodą klasyczną. Jakie jednak są wskazania do laparoskopii i dlaczego zabiegi laparoskopowe odgrywają aż tak istotną rolę w ginekologii?

Spis treści

1. Laparoskopia: na czym polega ta operacja?
2. Laparoskopia diagnostyczna a zabiegowa
3. Wskazania do laparoskopii
4. Laparoskopia w ginekologii
5. Przeciwwskazania do laparoskopii
6. Zalety laparoskopii
7. Wady laparoskopii
8. Możliwe powikłania po laparoskopii
9. Rekonwalescencja po laparoskopii – jak szybko wrócę do pełnej sprawności po zabiegu?

Czym jest laparoskopia? Operacja typowo kojarzy się pacjentom z dokonaniem u nich jakiegoś rozległego nacięcia i przeprowadzenia później niezbędnych ingerencji chirurgicznych. Tego typu zabiegi – określane jako operacje klasyczne – oczywiście nadal są z powodzeniem przeprowadzane, aczkolwiek coraz częściej ustępują one miejsca innej technice zabiegowej, którą jest laparoskopia.

Zabiegi laparoskopowe w świecie medycznym goszczą od już dość długiego czasu. Pierwsze doniesienia o wykonaniu tychże operacji pochodziły z początku XX wieku – w 1901 roku w Niemczech wykonana została laparoskopia u psa, z kolei niespełna 10 lat później, bo w 1910 roku, w Szwecji po raz pierwszy przeprowadzono operację laparoskopową u człowieka.

O laparoskopii słyszeć możemy coraz częściej z tego powodu, iż ta technika operacyjna posiada wiele różnych zalet. Czym jednak w ogóle jest ta laparoskopia?

Laparoskopia: na czym polega ta operacja?

Do wykonania laparoskopii konieczne jest przede wszystkim wprowadzenie do ciała pacjenta układu pozwalającego na rejestrowanie obrazu. Do tego celu służy, wyposażony w system optyczny, laparoskop. Umieszczany jest on w jamie brzusznej pacjenta po wykonaniu niewielkiego, bo zazwyczaj nieprzekraczającego 1 cm średnicy, nacięcia – typowo nacięcie to wykonywane jest w obrębie pępka.

W jamie brzusznej naturalnie istnieje pewna ilość wolnej przestrzeni, jednakże jest ona niewielka – w takich warunkach oglądanie poszczególnych narządów czy wykonywanie jakichkolwiek ingerencji byłoby znacząco utrudnione. Z tego właśnie względu na samym początku operacji do jamy brzusznej operowanego wprowadzany jest gaz – zazwyczaj jest nim dwutlenek węgla i ma on za zadanie doprowadzić do uniesienia powłok brzucha, a także do zwiększenia odległości pomiędzy pętlami jelit.

Do wykonania laparoskopii używane są jeszcze inne narzędzia. Są nimi chociażby trokary – są to zasadniczo rurki, które umieszczane są na czas operacji w obrębie brzucha operowanego i przez nie wprowadzane są niezbędne narzędzia chirurgiczne. Przyrządy, które stosowane są podczas zabiegu, przypominają te, z których chirurdzy korzystają w czasie klasycznych operacji, mają one jednak zdecydowanie mniejsze rozmiary.

Ogólnie więc w czasie operacji laparoskopowej wykonywanych jest kilka – standardowo od 2 do 4 – drobnych nacięć w obrębie brzucha i podbrzusza pacjenta. Cała operacja przeprowadzana jest z wykorzystaniem monitorów rejestrujących obraz, który odbierany jest przez kamerę laparoskopu – operujący lekarze na ekranie widzą zawartość jamy brzusznej pacjenta. Laparoskopię wykonuje się w znieczuleniu ogólnym.

Laparoskopia diagnostyczna a zabiegowa

Wyróżnia się dwa rodzaje laparoskopii: diagnostyczną oraz zabiegową. O laparoskopii diagnostycznej mówi się wtedy, kiedy zabieg przeprowadzany jest w celu poszukiwania przyczyn istniejących u pacjenta dolegliwości – np. przewlekłych, niewyjaśnionego pochodzenia, bólów brzucha. Laparoskopia zabiegowa wykonywana jest z kolei w ściśle określonym celu – tę operację przeprowadza się m.in. w przypadku konieczności usunięcia jakichś tkanek.

Wskazania do laparoskopii

Operacja laparoskopowa wykonywana może być z wyjątkowo wielu różnych powodów. Lista wskazań do laparoskopii jest dość długa, a co więcej – tak naprawdę stale się ona rozszerza. Zabieg ten wykonywany może być m.in. w przypadku:

• urazów brzucha,
• różnych przepuklin (np. pachwinowych),
• usunięcia pęcherzyka żółciowego (obecnie laparoskopia jest metodą z wyboru w przypadku cholecystektomii),
• splenektomii (usunięcia śledziony),
• niektórych operacji bariatrycznych (czyli zabiegów wspomagających leczenie otyłości),
• pacjentów z chorobami nowotworowymi jamy brzusznej (na drodze laparoskopii możliwa jest m.in. ocena zaawansowania procesu rozrostowego),
• konieczności diagnostyki różnych dolegliwości pacjenta, których przyczyny nie udaje się odnaleźć z wykorzystaniem innych metod (takowymi mogą być, wspominane wcześniej, długotrwałe bóle brzucha).

Laparoskopia w ginekologii

Szczególną rolę laparoskopia odgrywa w ginekologii. W przypadku tej specjalności bardzo duża ilość operacji wykonywana jest właśnie tą techniką – laparoskopia może bowiem służyć do różnych celów diagnostycznych, zabieg wykorzystuje się m.in. w diagnostyce niepłodności, ciąży ektopowej czy zapalenia narządów miednicy mniejszej. Na drodze operacji laparoskopowej możliwe jest także badanie drożności jajowodów, usuwanie ewentualnych istniejących u pacjentki zrostów wewnątrzbrzusznych czy resekcja różnych zmian, m.in. torbieli czy ognisk endometriozy.

Przeciwwskazania do laparoskopii

Operacje laparoskopowe cechują się wieloma różnymi pozytywnymi aspektami, jednakże nie u wszystkich pacjentów możliwe jest ich przeprowadzenie. Wśród przeciwwskazań do laparoskopii wymieniane są m.in. niewydolność krążeniowo-oddechowa, znacznego stopnia zaburzenia krzepliwości krwi oraz wstrząs.

Zalety laparoskopii

Laparoskopia jako technika operacyjna cieszy się dużym uznaniem przede wszystkim z powodu tego, że ma ona wiele zalet. Operacja ta związana jest ze zdecydowanie mniejszą ingerencją niż operacje klasyczne – w końcu do jej wykonania potrzebne są niewielkich rozmiarów nacięcia. Dzięki temu ograniczane jest zarówno ryzyko utraty krwi podczas zabiegu, ale i to, że po operacji u pacjenta pozostaną duże, wyraźnie widoczne blizny.

Inną zaletą laparoskopii jest to, że po jej wykonaniu u pacjentów typowo występują mniejszego stopnia dolegliwości bólowe niż w przypadku operacji klasycznych. Jeszcze innymi korzyściami tychże operacji jest krótszy czas wymaganej hospitalizacji po ich przeprowadzeniu, a także to, że ryzyko wystąpienia pooperacyjnej infekcji jest mniejsze niż przy klasycznych operacjach.

Wady laparoskopii

Tak jak to w życiu bywa, laparoskopia ma niewątpliwie wiele zalet, ale i ma różne wady. Dotyczą one różnych aspektów, takich jak chociażby to, że przyrządy do laparoskopii są po prostu drogie, jak i to, że przeprowadzenie tychże operacji zazwyczaj jest trudniejsze niż zabiegów metodą klasyczną. W trakcie laparoskopii lekarze mają zwykle dobrą widoczność operowanych tkanek, aczkolwiek jest ona w pewien sposób ograniczona.

Zdarza się również sytuacja, gdzie podczas operacji napotykane są różne trudności – np. zmiana chorobowa jest zdecydowanie większych rozmiarów, niż sądzono na początku – i konieczne może okazać się przejście z zabiegu laparoskopowego do operacji metodą klasyczną.

Możliwe powikłania po laparoskopii

Komplikacje po laparoskopii pojawiają się rzadziej niż po klasycznych operacjach, jednakże ich wystąpienie jest po prostu możliwe. Wśród najczęściej spotykanych powikłań po laparoskopii wymieniane są:

• niezamierzone uszkodzenia tkanek,
• infekcje,
• krwawienia,
• wytworzenie się odmy (np. podskórnej, ale i czasami opłucnowej).

Rekonwalescencja po laparoskopii – jak szybko wrócę do pełnej sprawności po zabiegu?

To, jak długo będzie trwała rekonwalescencja po laparoskopii, uzależnione jest w dużej mierze od powodu, z jakiego to zabieg był u pacjenta wykonywany. Ogólnie jednak powrót do pełnej sprawności po zabiegach laparoskopowych zajmuje zdecydowanie mniej czasu niż w przypadku operacji wykonywanych metodą klasyczną.

Zdarza się, że pacjent po laparoskopii nawet już następnego może opuścić szpital i wrócić do domu. Przez kolejne kilka-kilkanaście dni po zabiegu (zwykle około 7-14) powstałe w wyniku operacji rany goją się i po tym czasie zazwyczaj następuje już pełny powrót pacjenta do formy sprzed zabiegu.