- Badania kanadyjskich naukowców wskazują na konkretną substancję z jelit jako cichą przyczynę cukrzycy i chorób wątroby
- Zdrowie jelit twojego dziecka ma bezpośredni wpływ na pracę jego wątroby i metabolizm cukru
- Analiza danych z Polski ujawnia, że stłuszczenie wątroby dotyka już ponad połowę dzieci z ciężką otyłością
- Dieta bogata w błonnik jest kluczowym narzędziem w ochronie dziecka przed insulinoopornością
- Badacze potwierdzają, że mleko matki dostarcza unikalnych tłuszczów, które mogą chronić dziecko przed rozwojem cukrzycy
Jak niepozorna cząsteczka z jelit może wywołać cukrzycę i chorobę wątroby?
Najnowsze odkrycie kanadyjskich naukowców może całkowicie zmienić nasze postrzeganie cukrzycy i chorób wątroby. Jak czytamy w badaniu opublikowanym na łamach czasopisma naukowego „Cell Metabolism”, o którym informuje serwis ScienceDaily, w centrum tych problemów zdrowotnych może stać niepozorna cząsteczka o nazwie D-mleczan.
W przeciwieństwie do dobrze znanego L-mleczanu, kojarzonego głównie z zakwasami po intensywnym treningu, D-mleczan jest wytwarzany przez niektóre bakterie w naszych jelitach. Zespół badaczy z McMaster University, Université Laval i University of Ottawa odkrył, że gdy D-mleczan przedostanie się z jelit do krwiobiegu, daje wątrobie sygnał do nadmiernej produkcji glukozy i tłuszczu. Taki proces może bezpośrednio przyczyniać się do rozwoju insulinooporności (czyli stanu, w którym komórki organizmu słabiej reagują na insulinę, co utrudnia kontrolę poziomu cukru we krwi) oraz stłuszczenia wątroby.
To odkrycie rzuca nowe światło na procesy metaboliczne w naszym ciele, rozszerzając wiedzę, za którą w przeszłości przyznano Nagrodę Nobla. Pokazuje, że nasz mikrobiom jelitowy (czyli cała społeczność bakterii i innych mikroorganizmów żyjących w jelitach) nie jest tylko biernym uczestnikiem, ale aktywnie wpływa na to, jak nasz organizm zarządza energią. Co ważne, ten mechanizm nie dotyczy tylko zwierząt laboratoryjnych.
Badania potwierdziły, że zarówno otyłe myszy, jak i ludzie z otyłością mają podwyższony poziom D-mleczanu. Jak donosi serwis HMS News, powołując się na obszerne badanie mikrobiomu przeprowadzone przez Harvard Medical School, zmiany w składzie flory jelitowej mogą pojawiać się jeszcze zanim rozwinie się cukrzyca typu 2, co sugeruje, że mogą być jej przyczyną, a nie tylko skutkiem. To otwiera zupełnie nowe możliwości w zapobieganiu i leczeniu tych chorób, kierując uwagę prosto na nasze jelita.
Jak „jelitowa pułapka” może odwrócić skutki cukrzycy bez zmiany diety?
Idąc za ciosem, kanadyjscy naukowcy, których pracę sfinansowały Canadian Institutes of Health Research (CIHR), opracowali innowacyjne rozwiązanie tego problemu. Stworzyli coś, co można nazwać „jelitową pułapką”. Jest to specjalny, biodegradowalny polimer (rodzaj bezpiecznej dla organizmu substancji o dużej cząsteczce) podawany doustnie. Jego zadanie jest bardzo proste: działa jak gąbka, która wyłapuje i wiąże cząsteczki D-mleczanu bezpośrednio w jelitach, zanim zdążą one przeniknąć do krwiobiegu i dotrzeć do wątroby.
Dzięki temu szkodliwy metabolit (czyli produkt przemiany materii wytworzony przez bakterie) jest neutralizowany u samego źródła, bez zakłócania innych ważnych procesów w organizmie. To celowane działanie jest niezwykle obiecującą strategią, która może odmienić podejście do leczenia cukrzycy typu 2 i stłuszczeniowej choroby wątroby.
Skuteczność tego pomysłu potwierdzono w badaniach na otyłych myszach, a wyniki opisano we wspomnianym artykule w „Cell Metabolism”. Zwierzęta, którym podawano „jelitową pułapkę”, miały znacznie niższy poziom cukru we krwi, lepszą wrażliwość na insulinę oraz widoczną poprawę stanu wątroby – mniej stanu zapalnego i zwłóknień.
Co najbardziej zaskakujące, te pozytywne efekty osiągnięto bez żadnych zmian w diecie zwierząt i bez spadku ich wagi. To pokazuje, że samo zablokowanie wchłaniania D-mleczanu może przynieść ogromne korzyści dla zdrowia metabolicznego, niezależnie od innych czynników. Chociaż technologia jest na bardzo wczesnym etapie, daje nadzieję na stworzenie w przyszłości zupełnie nowych leków dla milionów ludzi na całym świecie.
Jak dieta i karmienie piersią mogą uchronić dziecko przed cukrzycą i stłuszczeniem wątroby?
Te odkrycia po raz kolejny przypominają, jak kluczowe jest dbanie o równowagę mikrobiomu jelitowego już od pierwszych lat życia dziecka. Niestety, problem zaburzeń metabolicznych wśród najmłodszych jest poważny, co pokazują także dane z Polski. Badanie opublikowane w „Journal of Clinical Medicine”, przeprowadzone z udziałem polskich dzieci, przyniosło niepokojące wyniki.
Okazało się, że stłuszczeniowa choroba wątroby związana z dysfunkcją metaboliczną, w skrócie MAFLD (czyli nagromadzenie tłuszczu w wątrobie, które nie jest spowodowane alkoholem, a problemami z metabolizmem), występuje aż u 59% dzieci i nastolatków z ciężką otyłością. Dzieci te miały też znacznie bardziej nasiloną insulinooporność i więcej objawów składających się na zespół metaboliczny (grupa czynników, takich jak wysokie ciśnienie, podwyższony cukier i nieprawidłowy poziom cholesterolu, które zwiększają ryzyko chorób serca i cukrzycy).
Na szczęście jako rodzice mamy realny wpływ na zdrowie jelit naszych dzieci i swoje własne. Jak wskazuje przegląd badań opublikowany w czasopiśmie „Nutrients”, diety bogate w błonnik, a zwłaszcza dieta śródziemnomorska, wspierają rozwój pożytecznych bakterii jelitowych i poprawiają zdrowie metaboliczne u dzieci z otyłością.
Ogromne znaczenie ma również karmienie piersią. Według badania Murdoch Children’s Research Institute, o którym czytamy w „BMC Medicine”, mleko mamy dostarcza unikalnych tłuszczów, które mogą chronić dziecko przed stanami zapalnymi i rozwojem cukrzycy w przyszłości.
Równie ważna jest dieta przyszłej mamy. Przegląd opublikowany w „Frontiers in Nutrition” podkreśla, że odpowiednia ilość błonnika w diecie kobiet z cukrzycą ciążową (przejściowe zaburzenie poziomu cukru we krwi, które pojawia się w ciąży) pomaga w lepszej kontroli glikemii. Dbanie o siebie w tym okresie jest kluczowe, ponieważ, jak wykazało inne badanie w „Frontiers in Endocrinology”, cukrzyca ciążowa może sprzyjać rozwojowi stłuszczenia wątroby u matki jeszcze w trakcie ciąży.
