Pielęgnacja skóry atopowej u niemowląt. Poznaj 12 najważniejszych zasad

Atopia wymaga nie tylko leków, lecz również odpowiedniej, w pełni bezpiecznej pielęgnacji, bez której leczenie nie przyniesie odpowiednich efektów. Warto wiedzieć, co pomoże dziecięcej skórze z atopowym zapaleniem. Poznaj 12 zasad pielęgnacji skóry dziecka z AZS.

Z powodu atopowego zapalenia skóry cierpi już co piąte polskie dziecko. Oprócz stosowania odpowiednich preparatów leczniczych takim maluchom niezbędna jest prawidłowa pielęgnacja, która przynosi ulgę i wzmacnia efekty terapeutyczne. Poznaj zasady pielęgnacji skóry z AZS.

Spis treści

1. Co to jest AZS i jakie daje symptomy?
2. Zasady pielęgnacji skóry dziecka z AZS
3. Pielęgnacja skóry z AZS: 1 Stosowanie emolientów
4. Pielęgnacja skóry z AZS: 2 Mycie w przegotowanej wodzie
5. Pielęgnacja skóry z AZS: 3 Kostka myjąca zamiast mydła
6. Pielęgnacja skóry z AZS: 4 Schładzanie kosmetyku w lodówce
7. Pielęgnacja skóry z AZS: 5 Regularne natłuszczanie skóry balsamem
8. Pielęgnacja skóry z AZS: 6 Kąpiel lecznicza raz dziennie
9. Pielęgnacja skóry z AZS: 7 Delikatne osuszanie
10. Pielęgnacja skóry z AZS: 8 Nakładanie kremu tuż po wyjściu z wanny
11. Pielęgnacja skóry z AZS: 9 Ilość kosmetyku musi być dopasowana do stanu skóry
12. Pielęgnacja skóry z AZS: 10 Czyste ręce i krótko obcięte paznokcie
13. Pielęgnacja skóry z AZS: 11 Ochrona przed mrozem i wiatrem
14. Pielęgnacja skóry z AZS: 12 Ochrona przed słońcem

Co to jest AZS i jakie daje symptomy?

Atopowe zapalenie skóry jest przewlekłą chorobą zapalną o wieloczynnikowej etiologii, dlatego dotąd nie ma możliwości jej skutecznego wyleczenia, trudno także doprowadzić do tzw. stanu wyciszenia.

Choroba może się pojawić nawet u kilkumiesięcznych dzieci. Najłatwiej rozpoznać ją po tym, że skóra niemowlaka jest mocno przesuszona, łuszczy się i silnie swędzi. Ale nie są to jedyne objawy.

Niemowlęta z AZS często mają czerwone, pokryte wysypką i wyglądające na polakierowane policzki, a także wysypkę przy łokciach i kolanach (przy czym zmiany są rozmieszczone symetrycznie, w tych samych miejscach na różnych kończynach).

U dzieci nieco starszych wysypka i krostki związane z alergią pojawiają się głównie pod kolanami i w zgięciach łokci, a także na grzbietach rąk i stóp, i mają skłonność do lichenifikacji (skóra staje się zgrubiała, szorstka).

Co może powodować wysypkę u niemowlaka? Zobacz film

Zasady pielęgnacji skóry dziecka z AZS

Jeśli na skórze dziecka zauważysz takie objawy, konieczna jest wizyta u lekarza, bo chore dziecko wymaga odpowiedniej terapii. Podczas atopowego zapalenia skóry u dziecka stosuje się różne metody leczenia, które lekarz dobiera indywidualnie, biorąc pod uwagę m.in. wiek pacjenta, stan skóry, dolegliwości towarzyszące (np. inne alergie).

Ważna jest też odpowiednia pielęgnacja skóry dziecka z ASZ, która przyniesie niemowlakowi ulgę – bez niej nie sposób odnieść sukcesu w walce z chorobą. A jest tak dlatego, że skóra dzieci mających AZS ma upośledzoną syntezę ceramidów i związków lipidowych.

Nie jest więc w stanie stworzyć szczelnej bariery chroniącej organizm przed środowiskiem zewnętrznym, słabiej utrzymuje też wodę w naskórku, jest napięta, wysuszona, mało elastyczna i nadwrażliwa. Atopowemu zapaleniu skóry towarzyszy także silny świąd. Co jest ważne w codziennej pielęgnacji skóry atopowej?

Czytaj także:  Jak złagodzić objawy AZS?

Kontaktowe zapalenie skóry - leczenie. Co wywołuje wyprysk kontaktowy?

Emolienty - jak działają? Jak wybierać emolienty dla dzieci?

Pielęgnacja skóry z AZS: 1 Stosowanie emolientów

Skóry niemowlaków z AZS nie pielęgnuje się zwykłymi kosmetykami dla dzieci, można w nich bowiem znaleźć składniki, które mogą zaszkodzić, jak choćby aloes i niektóre odmiany rumianku. Do codziennej higieny, nawilżania i natłuszczania trzeba używać kosmetyków sprzedawanych w aptekach, hipoalergicznych, przeznaczonych do skóry atopowej.

Formuła kosmetyku powinna być oparta na substancjach, które potrafią wzmocnić naturalną barierę lipidową skóry – najlepiej na emolientach. To takie kosmetyczne „cegiełki” – potrafią wklejać się w szczeliny warstwy lipidowej naskórka, uzupełniać je i na nowo stworzyć barierę ochronną, zapobiegającą nadmiernej utracie wody przez skórę, a w konsekwencji jej zbytniemu wysuszaniu się.

Odpowiedni emolient powinien błyskawicznie łagodzić podrażnienia i świąd. Jego wybór warto skonsultować z lekarzem, który opiekuje się dzieckiem. Największe dermatologiczne bezpieczeństwo zapewniają te dermokosmetyki, których można używać już od 1. dnia życia.

Pielęgnacja skóry z AZS: 2 Mycie w przegotowanej wodzie

Chorej skórze szkodzi chlor – może ją podrażniać, a jeśli choroba jest w fazie zaostrzenia, opóźnia proces gojenia zmian. Wodę do mycia powinno się więc filtrować za pomocą filtrów dzbankowych lub zakładanych na kran. Chlor można też odparować, gotując wodę, jest to jednak dość kłopotliwe w przypadku kąpieli.

Pielęgnacja skóry z AZS: 3 Kostka myjąca zamiast mydła

Skóry atopowej nie można myć samą wodą. Zwykłe mydła podrażniają i wysuszają skórę. Alternatywą są syndety, zwane również kostkami myjącymi. Delikatnie myją i oczyszczają skórę, a ich odczyn pH zbliżony jest do naturalnego odczynu skóry. Wiążą cząsteczki brudu, ale nie szkodzą skórze. Nie powinny zawierać mydła, parabenów i substancji zapachowych.

Pielęgnacja skóry z AZS: 4 Schładzanie kosmetyku w lodówce

Chłodny balsam lub żel po nałożeniu na skórę lekko ją znieczula, co dodatkowo przynosi ulgę, jeśli swędzenie jest bardzo nasilone.

Pielęgnacja skóry z AZS: 5 Regularne natłuszczanie skóry balsamem

Przy AZS uszkodzony jest płaszcz lipidowy skóry, zaburzony też proces produkcji lipidów. Regularne natłuszczanie tworzy na powierzchni skóry warstwę ochronną, która blokuje ucieczkę wody z naskórka.

Warto to robić kilka razy dziennie i wybierać emolienty, które nie tylko  stworzą na powierzchni skóry film o działaniu okluzyjnym, ale i trwale odbudują jej barierę ochronną, a dodatkowo natychmiastowo zredukują świąd.

Czytaj: Kosmetyki dla niemowląt - produkty zalecane i odradzane

Kąpiel niemowlęcia z wrażliwą skórą lub AZS (atopowym zapaleniem skóry)

Pielęgnacja skóry z AZS: 6 Kąpiel lecznicza raz dziennie

To zabieg, o którym u dzieci z AZS nie wolno zapominać. Martwy naskórek i kosmetyki nakładane kilka razy w ciągu dnia tworzą blokadę, z powodu której skóra nie może właściwie oddychać. Poza tym woda zmiękcza skórę, dzięki czemu lepiej wchłania ona kosmetyki natłuszczające.

Do kąpieli należy użyć odpowiedniego emolientu (żel, olejek, kostka myjąca), który natłuści skórę. Kąpiel lecznicza powinna trwać krótko - około pięciu minut. Woda nie może być zbyt ciepła – optymalna temperatura to 27–30°C (wyższa może nasilać swędzenie).

Pielęgnacja skóry z AZS: 7 Delikatne osuszanie

Po kąpieli ciało trzeba delikatnie osuszyć, przykładając ręcznik. Skóry dziecka z AZS nie pocieramy – to ją może dodatkowo podrażnić.

Pielęgnacja skóry z AZS: 8 Nakładanie kremu tuż po wyjściu z wanny

Skóra po kąpieli bardzo szybko traci wilgoć znajdującą się w naskórku. By tego uniknąć, dziecko należy szybko osuszyć i w ciągu dwóch minut od wyjęcia z wody nasmarować kosmetykiem zawierającym emolienty – to ograniczy stratę wilgoci.

Pielęgnacja skóry z AZS: 9 Ilość kosmetyku musi być dopasowana do stanu skóry

Jeśli skóra dziecka jest bardzo przesuszona, ale nie ma na niej zmian zapalnych, warstwa kremu może być grubsza. Gdy jednak choroba jest w fazie zaostrzenia, lepiej nałożyć kosmetyk cienką warstwą, za to częściej, bo takie postępowanie przyspiesza gojenie się ran.

Czytaj: Skóra atopowa u niemowląt: jak urządzić pokój dziecka? 

Pielęgnacja skóry z AZS: 10 Czyste ręce i krótko obcięte paznokcie

W okresie zaostrzenia choroby świąd jest bardzo dokuczliwy – dziecko nie jest w stanie powstrzymać się od drapania. Jeśli w uszkodzoną skórę wnikną bakterie z brudnych rąk, stan zapalny może się nasilić i dojdzie do zakażenia.

By tego uniknąć, dziecku trzeba myć ręce (kilka, kilkanaście razy dziennie, używając do tego odpowiednich preparatów) i regularnie obcinać paznokcie, pilnując, by nie miały zadziorów.

W przeciwnym razie w wyniku mechanicznych uszkodzeń skóry może dojść do powstania tzw. przeczosów, czyli powierzchownych liniowych ubytków w skórze. Ponieważ powstanie przeczosów nasila świąd, mamy wtedy efekt błędnego koła (świąd – drapanie – nasilenie zmian – nasilenie świądu).

Pielęgnacja skóry z AZS: 11 Ochrona przed mrozem i wiatrem

Zimno szkodzi skórze z atopowym zapaleniem – pod jego wpływem skóra dodatkowo traci wilgoć, a nagła zmiana temperatury może nasilać swędzenie. Dlatego przed każdym wyjściem na spacer buzię malca trzeba posmarować cienką warstwą tłustego kremu ochronnego – po powrocie do domu trzeba go zmyć i nałożyć zwykły emolient.

Pielęgnacja skóry z AZS: 12 Ochrona przed słońcem

Niektórzy twierdzą, że dzieci nie powinno się w ogóle wystawiać na promieniowanie słoneczne, ponieważ małych atopików często uczulają kremy z filtrami. To oczywiście mit. Dzieci chorujące na AZS mogą przebywać na słońcu.

Należy jednak trzymać się zasad ochrony przeciwsłonecznej. Poleca się stosowanie filtrów mineralnych, które są najlepiej tolerowane przez osoby chorujące na atopowe zapalenie skóry.

Tworzą one na powierzchni skóry barierę fizyczną, jednocześnie nie przenikając do głębszych warstw naskórka. U wszystkich dzieci powinna być stosowana maksymalna fotoprotekcja: SPF 50+, ponieważ ich skóra jest niedojrzała i bardziej podatna na negatywne skutki promieniowania słonecznego.