Fiskus uszczelnia przepisy. Wiele samotnych matek traci prawo do ulgi podatkowej

Do tej pory wielu samotnych rodziców mogło skorzystać z ulgi dla samotnie wychowujących dzieci. Obecnie jest to możliwe już tylko w ściśle określonych przypadkach.

Według danych Narodowego Spisu Powszechnego 2021 w Polsce było prawie 2,3 mln samotnych rodziców. Aż 18,8% wszystkich rodzin w Polsce stanowią samotne matki. Dobrze wiemy, jak wielkim wyzwaniem jest bycie rodzicem, a co dopiero bycie rodzicem samotnym.

To często na barkach osoby samotnie wychowującej dziecko (bardzo często kobiety) spoczywa nie tylko trud wychowania i opieki, lecz także utrzymania rodziny. Dane dotyczące obowiązku alimentacyjnego pokazują, że problem niepłacenia alimentów na dzieci dotyczy aż miliona dzieci w Polsce.

Jedynie rodziny o najniższych dochodach mogą liczyć na świadczenie alimentacyjne, przy czym wielu ekspertów (rodziców również) jest zdania, że próg dochodowy jest zupełnie nieadekwatny do kosztów, jakie w związku z utrzymaniem dziecka ponosi rodzic samotnie je wychowujący.

Czytaj też: "Będę wychowywać dziecko sama, czy sobie poradzę?" - studium uczuć samodzielnych mam

Spis treści

1. Komu przysługuje ulga na dziecko?
2. Opieka naprzemienna wyklucza ulgę na dziecko

Ulga dla osób samotnie wychowujących dzieci umożliwia rozliczenie podatku PIT na preferencyjnych zasadach. Nie wszyscy rodzice zdają sobie jednak sprawę z tego, że kwestia bycia samotnym rodzicem w świetle przepisów prawa podatkowego jest ściśle uregulowana. Nowelizacja ustawy o PIT z 2022 roku sprawiła, że niektóre mamy nie mogą już skorzystać z popularnej ulgi. Dlaczego?

Komu przysługuje ulga na dziecko?

Do niedawna przepisy w tej kwestii były niejasne i różnie interpretowane. Z ulgi na dziecko mogli skorzystać rodzice samotnie wychowujący dziecko. Zwykle świadczył o tym fakt, że dziecko zamieszkuje z jednym z rodziców, a więc dość jasna była definicja rodzica samotnie wychowującego dziecko.

Warto wiedzieć, że ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem skorzystać może tylko jeden samotny rodzic lub opiekun prawny dziecka:

• rozwódka / rozwodnik,
• panna / kawaler,
• wdowa / wdowiec,
• osoba, w stosunku do której orzeczono separację,
• osoba, której małżonek odbywa karę więzienia lub odebrano mu prawa do opieki nad dzieckiem.

Wspomniany rodzic lub opiekun prawny musi w roku podatkowym samotnie wychowywać dziecko / dzieci.

To nie wszystko. Z preferencyjnego rozliczenia nie skorzysta rodzic opodatkowany podatkiem liniowym, zryczałtowanym podatkiem dochodowym za wyjątkiem dochodów z prywatnego najmu czy podatkiem tonażowym. Jednak wiele samotnych mam, które spełniają wszystkie powyższe warunki, także nie może liczyć na ulgę. Poniżej wyjaśniamy, kiedy tak się dzieje.

Zobacz też: Poradnik dla samotnych mam - jak uzyskać pomoc, pieniądze i lokum?

Opieka naprzemienna wyklucza ulgę na dziecko

Matka samotnie wychowująca dziecko (która zamieszkuje z nim), nad którym przykładowo przez 3 godziny w tygodniu opiekę sprawuje ojciec, nie może skorzystać ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem na preferencyjnych warunkach.

Uznaje się, że w przypadku opieki naprzemiennej żaden z rodziców nie może zostać uznany przez Urząd Skarbowy za rodzica samotnie wychowującego dziecko.

Aby skorzystać z ulgi, trzeba faktycznie sprawować opiekę nad dzieckiem bez wsparcia drugiego rodzica.

"Z istoty pojęcia 'osoby samotnie wychowującej dziecko' wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny" - mówi dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, którego słowa przytacza Prawo.pl

Przepis wydaje się być niedorzeczny w kontekście tego, że często to właśnie samotne mamy robią co mogą, by dziecko nie traciło kontaktu z ojcem, choć ich relacje po rozwodzie bywają trudne. W takiej sytuacji finalnie tracą finansowo, ponieważ dla fiskusa przestają być samotnymi mamami.

Jednak co ciekawe, z ulgi na dziecko może skorzystać np. mama, która nie ma ustalonej opieki naprzemiennej, ale która nie mieszka sama, a z nowym partnerem. Ta matka dla fiskusa jest mamą samotnie wychowującą dziecko. Nawet, jeśli faktycznie oboje zajmują się nim i utrzymują je, US uznaje, że nie jest to obowiązkiem konkubenta.

Czytaj też: Becikowe nie tylko na noworodka. Będzie dodatkowy tysiąc złotych na starsze dzieci?

Beata Jasina-Wojtalak