Świadczenia dla samotnej matki: jakie wsparcie może otrzymać kobieta samotnie wychowująca dziecko?

W Polsce jest aż 1,3 mln rodzin, w których dzieci wychowują samotni rodzice. 90 procent z nich to kobiety. Na jakie świadczenia mogą liczyć samotne matki?

Spis treści

1. Jakie świadczenia dla samotnej matki są dostępne w Polsce?
2. Rodzina 500 plus dla samotnej matki
3. Zasiłek rodzinny dla samotnej matki
4. Rozliczanie się wspólnie z dzieckiem
5. Fundusz alimentacyjny - świadczenie dla samotnej matki
6. Refundacja kosztów opieki nad dzieckiem

Jakie świadczenia dla samotnej matki są dostępne w Polsce?

Samotne matki mogą korzystać ze świadczeń przewidzianych zarówno im, jak i wszystkim rodzicom. Przeczytajcie, na jakich zasadach przyznawane są konkretne z nich.

Rodzina 500 plus dla samotnej matki

Świadczenie w ramach programu Rodzina 500 plus świadczenie przysługuje samotnym matkom na takich samych zasadach, jak wszystkim innym rodzicom: na każde dziecko można otrzymać 500 zł, składając wniosek w urzędzie gminy/miasta czy w ośrodku pomocy rodzinie. Nie obowiązują żadne kryteria dochodowe. 

Zasiłek rodzinny dla samotnej matki

Kobieta samotnie wychowująca dziecko może się również ubiegać o przyznanie zasiłku rodzinnego. I tutaj jego otrzymanie jest zależne od kilku warunków. Przede wszystkim, nie mogą się o niego ubiegać matki, którym nie zasądzono świadczenia alimentacyjnego na rzecz dziecka. Wyjątkiem są sytuacje, w których ojciec dziecka jest nieznany, ojciec dziecka nie żyje, powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego zostało odrzucone lub sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka.

Co więcej, aby otrzymać ten rodzaj świadczenia dla samotnej matki, kobieta nie może przekroczyć kryterium dochodowego, które wynosi 674 zł na osobę w rodzinie lub 764 zł - w przypadku dziecka niepełnosprawnego. Zasiłek rodzinny wynosi 95 zł miesięcznie w przypadku dziecka do 5. roku życia, 124 zł - w przypadku dziecka od 5. do 18. roku życia i 135 zł - w przypadku dzieci od 18. do 24. roku życia (jeśli się uczą, studiują lub są niepełnosprawne).

Czytaj także: Jak pogodzić studia z wychowaniem dziecka? Poznaj historię młodej i szczęśliwej mamy!

Warto dodać, że prawo do otrzymywania zasiłku rodzinnego niesie za sobą możliwość otrzymania dodatków:

• dodatek z tytułu urodzenia dziecka (tzw. kosiniakowe) - 1000 zł jednorazowo

• dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka - 193 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 386 zł na wszystkie dzieci

• dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego - 400 zł miesięcznie

• dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej - 95 zł miesięcznie na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego

• Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego - 90 zł miesięcznie na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia, 110 zł miesięcznie na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 24. roku życia

• dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego - 100 zł jednorazowo

• dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki poza miejscem zamieszkania - 113 zł, jeśli dziecko mieszka poza miejscowością, w której się uczy (przez 10 miesięcy w roku), a 69 zł, jeśli dziecko dojeżdża do miejscowości, w której się uczy.

Rozliczanie się wspólnie z dzieckiem

Samotni rodzice mogą rozliczać się wspólnie z dzieckiem, co stanowi dla nich preferencyjne rozwiązanie - samotna matka, rozliczając się z dzieckiem, w swoim zeznaniu rocznym deklaruje podatek w wysokości podwójnej kwoty, którą oblicza się od połowy rocznych dochodów obu osób, które się rozliczają. Oczywiście, dziecko nie musi zarabiać, by zostać rozliczone razem z rodzicem. Dzięki temu potrącony podatek będzie niższy, a samotna matka otrzyma więcej pieniędzy.

Warto dodać, że rozliczyć się razem z dzieckiem może tylko osoba, która jest samotna w świetle prawa: rozwódka, wdowa, panna, osoba przebywająca w orzeczonej sądowo separacji, osoba, której mąż odbywa karę więzienia bądź został pozbawiony praw rodzicielskich.

Czytaj także: Ojciec nie przyznaje się do dziecka - co robić?

Jak oszczędzać pieniądze, gdy masz dzieci? 30 sprawdzonych sposobów

Fundusz alimentacyjny - świadczenie dla samotnej matki

Kobieta samotnie wychowująca dziecko, którego ojciec uchyla się od płacenia alimentów, może otrzymać wsparcie z funduszu alimentacyjnego, pod warunkiem że dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 900 zł (lub przekracza nieznacznie - wtedy obowiązywać ma zasada „złotówka za złotówkę” (od października 2020 roku). Świadczenie z funduszu alimentacyjnego powinno wynosić tyle, ile zasądzone alimenty, jednak kwota ta nie może przekraczać 500 zł miesięcznie.

Aby móc ubiegać się o świadczenia dla samotnej matki z funduszu alimentacyjnego, musi dojść do bezskutecznej egzekucji alimentów. Ma ona miejsce, gdy komornik od co najmniej dwóch miesięcy nie może od ojca dziecka ich otrzymać. Świadczenie uzyskuje się po złożeniu wniosku, a matka otrzymuje je do ukończenia przez dziecko 18. lub - w przypadku kontynuowania nauki - 25. roku życia. W przypadku dzieci niepełnosprawnych świadczenie przysługuje bezterminowo.

Czytaj także: Pozew o alimenty - jak napisać wniosek o alimenty?

Refundacja kosztów opieki nad dzieckiem

Jeśli samotna mama dziecka jest osobą zarejestrowaną w urzędzie pracy jako bezrobotna, która jednak zostanie skierowana na staż lub podejmie pracę zarobkową, weźmie udział w przygotowaniu zawodowym dorosłych lub szkoleniu i otrzyma z tego tytułu wynagrodzenie, które nie przekracza minimalnego wynagrodzenia za pracę, może uzyskać refundację kosztów opieki nad dzieckiem.

Aby otrzymać takie świadczenie, bezrobotna musi mieć co najmniej jedno dziecko poniżej 18. roku życia, a refundacja przysługuje na dziecko do lat 7. Wynosi ona nie więcej niż połowa zasiłku dla bezrobotnych. Poniesione koszty muszą zostać udokumentowane, a świadczenie przysługuje na okres do 6 miesięcy. Jeśli kobieta zostanie skierowana na staż, szkolenie lub przygotowanie zawodowe dorosłych, świadczenie będzie przysługiwało przez czas ich trwania.

Sprawdź: ZUS i macierzyński. Jak wylicza się świadczenia kobietom bezrobotnym?