- Międzynarodowi naukowcy odkryli, jak żywność ultraprzetworzona zmienia kluczowe obszary mózgu odpowiedzialne za apetyt
- Intensywna stymulacja układu nagrody w mózgu jest głównym powodem, dla którego dziecko domaga się niezdrowych przekąsek
- Analiza Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego potwierdza związek diety z ryzykiem chorób serca i cukrzycy u najmłodszych
- Rozwijający się mózg dziecka jest niemal bezbronny wobec składników zaprojektowanych, by uzależniać
- Czy za niechęć do jedzenia warzyw może odpowiadać ukryty wpływ chrupek i słodkich napojów na mózg twojego dziecka?
Dlaczego tak trudno odmówić dziecku kolejnej paczki chrupek? Odpowiedź tkwi w mózgu
Produkty, które często goszczą na naszych stołach, takie jak słodkie płatki śniadaniowe, gotowe dania czy kolorowe napoje, to coś więcej niż tylko szybki posiłek. To żywność ultraprzetworzona (często określana skrótem UPF), zaprojektowana tak, by była niezwykle smaczna i wygodna. Jak jednak pokazują najnowsze badania, jej regularne spożywanie może wpływać na mózg w sposób, którego do tej pory się nie spodziewaliśmy. Międzynarodowy zespół naukowców z Uniwersytetu w Helsinkach i Instytutu Neurologicznego w Montrealu, analizując dane z brytyjskiego biobanku, odkrył wyraźne różnice w mózgach blisko 30 000 osób.
Zmiany te zaobserwowano w kluczowych obszarach, które sterują naszymi nawykami żywieniowymi. Chodzi między innymi o podwzgórze (nasze wewnętrzne centrum dowodzenia głodem i pragnieniem), ciało migdałowate (które zarządza emocjami) oraz jądro półleżące (część mózgu odpowiedzialna za odczuwanie przyjemności i nagrody). To właśnie te struktury wydają się być szczególnie wrażliwe na dietę bogatą w produkty UPF, co może tłumaczyć, dlaczego tak trudno oprzeć się kolejnej porcji chrupek czy słodkiego batona.
Dalsze analizy, opublikowane na łamach czasopisma naukowego „Nature Communications”, rzucają jeszcze więcej światła na te procesy. U osób często jedzących żywność ultraprzetworzoną zauważono zmiany, które mogą świadczyć o mikrouszkodzeniach lub stanie zapalnym tkanki mózgowej. Naukowcy sugerują, że może to prowadzić do błędnego koła, w którym zmieniony mózg jeszcze silniej domaga się niezdrowego jedzenia. Co ważne, wydaje się, że za te zmiany nie odpowiada wyłącznie nadwaga, ale bezpośrednio składniki, takie jak emulgatory i inne dodatki stosowane w produkcji żywności UPF.
Cukrzyca i choroby serca to nie wszystko. Jakie jeszcze problemy zdrowotne grożą twojej rodzinie?
Konsekwencje diety opartej na żywności ultraprzetworzonej wykraczają daleko poza sam mózg i mogą dotyczyć całego organizmu. Według metaanalizy Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego (American Heart Association), częste sięganie po takie produkty wiąże się ze znacznie wyższym ryzykiem poważnych problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca, cukrzyca typu 2 czy nadciśnienie.
Z kolei inne badanie, którego wyniki opublikowano w czasopiśmie „Neurology”, wykazało, że nawet niewielkie zwiększenie udziału UPF w diecie może podnosić ryzyko udaru mózgu i problemów z myśleniem, pamięcią czy koncentracją.
Polecany artykuł:
Żywność ultraprzetworzona jest często projektowana w taki sposób, aby intensywnie stymulować w mózgu tak zwany układ nagrody (czyli mechanizm odpowiedzialny za odczuwanie przyjemności). Według publikacji w „Journal of Metabolic Health”, szacuje się, że nawet 14% ludzi na świecie może wykazywać objawy uzależnienia od jedzenia.
Miękka, łatwa do spożycia konsystencja tych produktów sprawia, że jemy je bardzo szybko. To z kolei opóźnia dotarcie do mózgu sygnału o sytości, co sprzyja przejadaniu się, zanim jeszcze zdążymy poczuć, że zaspokoiliśmy głód.
Mózg dziecka jest bezbronny. Dlaczego najmłodszym najtrudniej oprzeć się niezdrowym przekąskom?
Szczególnie niepokojące jest to, jak dieta bogata w produkty UPF wpływa na najmłodszych. Jak alarmuje raport UNICEF, po raz pierwszy w historii więcej dzieci i młodzieży na świecie zmaga się z otyłością niż z niedożywieniem. Ten problem jest doskonale widoczny również w naszym kraju. Według danych przytaczanych przez Główny Inspektorat Sanitarny, w Europie dotyczy on już co trzeciego chłopca i co piątej dziewczynki w wieku 6-9 lat. Prognozy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) są równie alarmujące, wskazując na rosnące ryzyko nadciśnienia czy stłuszczenia wątroby u milionów dzieci.
Dzieci i nastolatki są wyjątkowo podatne na pułapki żywności ultraprzetworzonej. Jak wyjaśniają eksperci, na których powołuje się serwis News-Medical, w okresie dojrzewania ta część mózgu, która poszukuje przyjemności i nagród, rozwija się znacznie szybciej niż obszary odpowiedzialne za samokontrolę.
W diecie polskich dzieci, jak podkreśla raport UNICEF Polska „Głodni zysku”, żywność UPF coraz częściej wypiera kluczowe dla rozwoju warzywa, owoce i białko. Świadomość tych mechanizmów to pierwszy krok, by pomóc naszym dzieciom budować zdrowsze nawyki i dokonywać lepszych wyborów żywieniowych każdego dnia.
