Gameta męska i żeńska. Co to są gamety?
Gameta to inaczej komórka rozrodcza służąca do rozmnażania. Przykładem gamety żeńskiej jest komórka jajowa, zaś gamety męskiej – plemnik. Obie gamety ludzkie bardzo się od siebie różnią, ale za to doskonale się uzupełniają. Co trzeba wiedzieć o gametach?
Spis treści
- Kompletnie różne gamety męskie i żeńskie
- Gameta męska, czyli plemnik
- Ile żyją plemniki? WIDEO
- Gameta żeńska, czyli komórka jajowa
Gameta według definicji to komórka rozrodcza, płciowa, dzięki której dochodzi do zapłodnienia. Organizm człowieka produkuje dwa rodzaje gamet – w zależności od płci. Przykładem gamety żeńskiej jest komórka jajowa, zaś gamety męskiej – plemnik. Obie gamety ludzkie bardzo się od siebie różnią, ale za to doskonale się uzupełniają.
Kompletnie różne gamety męskie i żeńskie
Gamety, czyli komórka jajowa i plemnik, mają różne informacje genetyczne. Dojrzała komórka rozrodcza – zarówno męska, jak i żeńska, mają tylko połowę (w stosunku do pozostałych dojrzałych komórek ciała) z ogólnej liczby chromosomów, czyli 23.
Po ich połączeniu się, czyli po zapłodnieniu, powstaje nowa komórka, w której znajduje się komplet, czyli 46 chromosomów. Za ich pośrednictwem przenoszona jest z rodziców na dziecko informacja genetyczna zawarta w DNA.
Gameta żeńska nie zawiera informacji o płci, co oznacza, że może z niej powstać zarówno chłopiec, jak i dziewczynka. Inaczej jest w przypadku gamety męskiej, która może zawierać chromosom X lub Y, decydujący o płci dziecka.
Kolejną różnicą występującą między gametami są ich właściwości fizyczne. Komórka jajowa kobiety jest dość duża (ma około 0,12 mm średnicy), jest więc większa nie tylko od plemnika, ale i od innych komórek człowieka. Plemnik jest mały i ma ok. 0,006 mm. Jest za to bardziej ruchliwy (ludzkie plemniki poruszają się z szybkością ok. 0,1mm/s) niż komórka jajowa, która jest praktycznie nieruchoma.
Kalkulator dni płodnych - kiedy możesz zajść w ciążę?
Gameta męska, czyli plemnik
Męska komórka rozrodcza powstaje w czasie procesu powstawania spermy. To czynność regulowana hormonalnie przez podwzgórze. Plemniki tworzą się w czasie podziału komórek w kanalikach nasiennych w jądrach mężczyzny, które znajdują się na zewnątrz ciała – wszystko po to, aby przebywały w jak najniższej temperaturze – ciepło ciała, czyli 36, 6 st. C może wpłynąć negatywnie na ich kondycję.
Plemniki dojrzewają w najądrzach przez 74 dni, a potem umierają (jeśli nie zostały uwolnione podczas stosunku płciowego), a na ich miejsce powstają nowe. Ich liczba jest ogromna – szacuje się, że w ciągu każdej sekundy powstaje kilka tysięcy plemników. W czasie wytrysku w spermie znajduje się ok. 500 milionów plemników, z których tylko jeden może zapłodnić komórkę jajową.
Każdy mężczyzna wytwarza plemniki, jednak nie zawsze dobrej jakości. Zaburzenia budowy plemników, ich zbyt mała ruchliwości lub obniżona liczba może być przyczyną bezpłodności mężczyzny.
Ile żyją plemniki? WIDEO
Gameta żeńska, czyli komórka jajowa
Komórki jajowe powstają w żeńskim zarodku już w 9 tygodni po zapłodnieniu. W okresie życia płodowego ich liczba ustala się do ok. 2 milionów, trzeba jednak pamiętać, że nie są one jeszcze dojrzałe. Żeńskie komórki rozrodcze zamknięte są w pęcherzykach jajnikowych umiejscowionych w jajnikach (po połowie w lewym i w prawym).
Pęcherzyki zaczynają dojrzewać od momentu pierwszej miesiączki kobiety, jednak nie dotyczy to każdego – niektóre pozostają w uśpieniu przez wiele lat, inne w cale nie dojrzewają. W okresie rozrodczym, czyli w czasie, gdy kobieta ma cykle rozrodcze i jest zdolna do zapłodnienia, dojrzewa i uwalnia się jedynie ok. 400 – 500 z nich.
W czasie każdego cyklu rozrodczego dojrzewa kilkanaście komórek jajowych, ale tylko jeden z pęcherzyków (tzw. Graafa) pęka i uwalnia jajeczko, które przesuwa się jajowodem w kierunku macicy. Jeśli napotka na swojej drodze plemnik, dochodzi do zapłodnienia. Komórka jajowa ma na to 24 godziny od momentu uwolnienia, czyli owulacji. Jeśli nie dojdzie do połączenia gamet żeńskiej z męską, jajeczko obumiera.
Zobacz:
