Jak urządzenia elektroniczne wpływają na rozwój mowy małego dziecka?

Czy urządzenia elektroniczne wpływają pozytywnie na rozwój mowy małych dzieci? Od jakiego wieku można dziecku podać do ręki smartfon, by nie wyrządzić mu krzywdy? Jak w dobie cyfryzacji ochronić dziecko przed nadmiarem nowoczesnych technologii? Postaramy się odpowiedzieć na te pytania i dać praktyczne wskazówki do wcielenia w życie.

Nadmiar urządzeń elektronicznych w naszym życiu to zmora współczesności. Dla osób dorosłych korzystanie ze smartfonów, telewizorów, tabletów i innych urządzeń elektronicznych z pewnością ma wiele zalet, jednak jak jest w przypadku dzieci? Czy częste korzystanie z elektroniki ma wpływ na rozwój dziecka? Jak rozwijają się umiejętności językowe dzieci, które codziennie wiele godzin spędzają oglądając telewizję lub korzystając ze smartfona?

Spis treści

1. Niebezpieczny trend: urządzenia elektroniczne w rękach niemowląt
2. Urządzenia elektroniczne zaburzają rozwój mowy małych dzieci
3. Nadmiar urządzeń elektronicznych w życiu dziecka: konsekwencje

Niebezpieczny trend: urządzenia elektroniczne w rękach niemowląt

Wiadomo bowiem, że pierwsze lata życia są niezwykle ważne w rozwoju zdolności poznawczych, w tym rozwoju mowy. Ma więc znaczenie to, z jakimi przedmiotami, bodźcami dziecko się styka. Istnieje bardzo wiele zabaw, gier, zajęć dodatkowych dla maluszków, które wspierają jego naturalny rozwój w wielu sferach – np. logiczne myślenie, umuzykalnienie, wzbogacanie słownictwa. Aktywność dziecka w grupie połączona z zabawami ruchowymi, czy komunikacyjnymi uruchamia wiele połączeń neuronalnych w mózgu, co ma pozytywny wpływ na zdobywanie nowych umiejętności rozwojowych. Niestety w ostatnim czasie obserwuje się, że dzieci zanim zaczną swobodnie siadać, chodzić oraz w ogóle mówić, spędzają długie minuty, a nawet godziny przed telewizorem, tabletem czy smartfonem. Jest to bardzo niebezpieczny trend, który prowadzi między innymi do uzależnień oraz zakłóceń w rozwoju mowy i komunikacji.

Przeczytaj: Domowe zabawy wspierające rozwój mowy dziecka

Urządzenia elektroniczne zaburzają rozwój mowy małych dzieci

Niektórym może wydawać się, że gdy roczne dziecko ogląda bajkę, słucha dziecięcych piosenek i ogląda do tego „edukacyjny filmik dla najmłodszych”, to uczy się nowych słów, zdobywa kompetencje w zakresie liczenia, uczy się rytmu muzycznego. Czerpie więc z tego same korzyści. W rzeczywistości jest na odwrót - taka aktywność w pierwszych latach życia dziecka nie przyniesie nic dobrego. U dziecka, które wiele godzin spędza przed ekranem np. smartfona w niewielkim stopniu uaktywnia się lewa półkula mózgu odpowiedzialna za rozwój między innymi mowy. Pracuje wtedy głównie prawa półkula odpowiedzialna za odbiór i przetwarzanie bodźców dźwiękowych i obrazowych. W związku z tym gdy w tle ciągle włączony jest telewizor, zabawki i różne kolorowe przedmioty rozrzucone są na podłodze, a w ramach „nagrody” maluch otrzymuje smartfon, na ekranie którego wyświetlany jest kolejny odcinek ulubionej bajki, powstaje zjawisko nadmiernej stymulacji bodźcami prawopółkulowymi, które stanowią pewnego rodzaju blokadę dla rozwoju zdolności w zakresie mowy.

Polecamy: Etapy rozwoju mowy u niemowlaka. Jak pomóc dziecku w prawidłowym rozwoju mowy?

Nadmiar urządzeń elektronicznych w życiu dziecka: konsekwencje

Efektem tego jest niedostateczna ilość bodźców językowych (lewopółkulowych), czego następstwem mogą być m.in. opóźniony rozwój mowy, ubogi zasób słownictwa, trudności w skutecznej komunikacji, trudności w przetwarzaniu znaczenia dźwięku (dziecko będzie słyszało komunikat jako formę dźwiękową, jednak sprawne przetworzenie go na znaczenie będzie sprawiało mu trudność). Przy długotrwałej, nadmiernej stymulacji prawopółkulowej mogą pojawić trudności z wyrażaniem potrzeb i emocji (a także z ich rozumieniem), opowiadaniem o danej sytuacji, a posługiwanie się językiem może mieć charakter schematyczny (np. mówienie usłyszanych zdań pasujących do danej sytuacji, w danym miejscu).

Trzeba więc pamiętać o tym, że nadmiar bodźców dźwiękowych, obrazowych wpływa w sposób negatywny na rozwijanie zdolności w sferze językowej. Warto zastąpić oglądanie bajek np. aktywnością na świeżym powietrzu, przeczytaniem opowiadania z książki lub zwykłą rozmową z dzieckiem.

I jeszcze jedna ważna uwaga - jak podkreśla Światowa Organizacja Zdrowia - dzieci do 2 roku życia w ogóle nie mogą patrzeć w ekrany.

Przeczytaj: Dwulatek nie mówi - jak zachęcić dziecko do mówienia?

Justyna Kuźniarz