Zespół alergii jamy ustnej - przyczyny i objawy

Zespół alergii jamy ustnej to zespół objawów pojawiających się najczęściej u dzieci uczulonych na pyłki drzew. Po zjedzeniu przykładowo jabłka pojawiają się bóle brzucha czy świąd błony śluzowej jamy ustnej. Dlaczego powstaje zespół alergii jamy ustnej i jak wyglądać mogą jego objawy?

Zespół Amlot-Lessota, nazywany też OAS - oral allegry syndrome, to inaczej zespół alergii jamy ustnej. Wynika z krzyżowych reakcji alergenów, które uczulają człowieka. Występuje u osób z alergią Ig-E zależną po spożyciu różnego rodzaju pokarmów. Dobrą wiadomością jest fakt, że aby zmniejszyć ryzyko nieprzyjemnych symptomów wywołanych zespołem alergii jamy ustnej często wystarczy obróbka termiczna potraw. 

Spis treści

1. Skąd się bierze zespół alergii jamy ustnej?
2. Produkty wywołujące zespół alergii jamy ustnej
3. Objawy zespołu alergii jamy ustnej
4. Diagnostyka zespołu alergii jamy ustnej
5. Leczenie zespołu alergii jamy ustnej

Skąd się bierze zespół alergii jamy ustnej?

Zespół alergii jamy ustnej jest wtórnym efektem pierwotnej alergii wziewnej. Co ciekawe, za najczęstszy alergen pyłkowy wywołujący zespół alergii jamy ustnej uznawany jest Bet v1- główny alergen brzozy. Przedstawiciele rodziny białek, do której należy występują w pokarmach takich jak: jabłka, gruszki, czereśnie, seler, marchewka, orzechy laskowe czy soja.

Dlatego też te wspomniane produkty najczęściej wywołują zespół alergii jamy ustnej. Jeśli ktoś cierpi na alergię na brzozę, najprawdopodobniej rozwinie także OAS. Inne pylące drzewa mogące wywołać zespół alergii jamy ustnej to: olcha, leszczyna, dąb czy buk. Bardzo rzadko zaś pierwotną przyczyną OAS są pyłki traw.

Produkty wywołujące zespół alergii jamy ustnej

Zespół alergii jamy ustnej pojawia się najczęściej w wyniku spożycia świeżych owoców lub warzyw. Często uczulają m.in. jabłko, brzoskwinia, wiśnie, seler, marchew czy też ziemniaki. Reakcja może również wystąpić po spożyciu orzechów laskowych czy ziemnych. Najczęściej spotykanym przypadkiem jest jednak zespół brzoza - jabłko.

Najczęściej OAS występuje po spożyciu świeżych produktów, bez obróbki termicznej. Proces gotowania bowiem wpływa na denaturację białek i ich, w pewnym sensie, dezaktywację, dzięki czemu nie wywołują objawów. Zdarza się też, że już po obraniu skórki problem zespołu alergii jamy ustnej znika, przynajmniej na początkowym etapie choroby.

Chorzy unikać więc powinni spożywania surowych warzyw i owoców, ale także, co ważne, po przygotowywaniu potraw z ich użyciem nie mogą np. dotykać swoich oczu, by nie wywołać objawów alergii.

Objawy zespołu alergii jamy ustnej

Do typowych objawów zespołu alergii jamy ustnej należą:

• obrzęk (szczególnie warg)
• świąd i pieczenie jamy ustnej po spożyciu uczulającego pokarmu
• pojawić się może mrowienie warg, podniebienia, języka oraz dziąseł
• niektórzy skarżą się także na uczucie zatkania uszu
• jeśli chory dotykał rękoma uczulający pokarm, może na nich pojawić się pokrzywka.
• u najmłodszych wystąpić również może rumień wokół ust.

Część chorych osób prezentuje objawy ogólnoustrojowe takie jak bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka, pokrzywka czy zaostrzenie astmy oskrzelowej. Do innych objawów, które mogą pojawić się w przebiegu zespołu alergii jamy ustnej należą też uczucie duszności, zaczerwienienie spojówek czy katar sienny. Najczęściej obawy te pojawiają się w krótkim czasie po spożyciu pokarmu.

Mniej niż 2 % osób z OAS jest zagrożonych wystąpieniem wstrząsu anafilaktycznego w wyniku zjedzenia pokarmu wywołującego zespół alergii jamy ustnej.

Zobacz, jak wygląda wysypka alergiczna i inne rodzaje zmian na skórze - galeria

Zobacz galerię 7 zdjęć

Diagnostyka zespołu alergii jamy ustnej

Warto zaobserwować, czy wspomniane objawy występują tylko po zjedzeniu konkretnych produktów. Narażone na zespół alergii jamy ustnej są osoby borykające się z alergią na pyłki drzew. Objawy takie jak zaczerwienienie oczu, katar czy ból i zaczerwienienie błony śluzowej nosa może przykładowo sugerować zapalenie gardła.

Dlatego niezwykle istotne jest, by stwierdzić czy symptomy pojawiają się cyklicznie po spożyciu pokarmów czy jest to pojedynczy przypadek, związany najprawdopodobniej z infekcją dróg oddechowych.

Diagnostyka zespołu alergii jamy ustnej powinna wykonywana być pod kontrolą lekarza alergologa. Najczęściej wykonywane są skórne testy alergiczne i badany poziom przeciwciał klasy IgE.

Obecnie dostępne są też nowoczesne testy molekularne, które są wykonują pomiary w stosunku do 295 alergenów. Dzięki nim można dużo dokładniej określić alergen wywołujący objawy u danej osoby, a dzięki temu wprowadzić skuteczniejszą profilaktykę i ewentualne leczenie.

Leczenie zespołu alergii jamy ustnej

Leczenie zespołu alergii jamy ustnej polega głównie na profilaktyce, czyli unikaniu pokarmów wywołujących reakcję alergiczną. Można też stosować leki objawowe oraz immunoterapię swoistą (tzw. odczulanie). Do leków o działaniu objawowym zalicza się leki antyhistaminowe, które zalecane są tym chorym, u których objawy zespołu alergii jamy ustnej zmniejszają codzienny komfort życia.

Odczulanie zaś może zmniejszyć objawy kliniczne zarówno alergii na pyłki, jak i powstałego w jej wyniku OAS. Metodę tę uznaje się za leczenie przyczynowe powstałych symptomów. Niestety, istnieje spore ryzyko, że mimo to zespół alergii jamy ustnej nawróci po jakimś czasie. W przypadku najcięższej postaci alergii - wstrząsu anafilaktycznego, stosowane są zaś sterydy.