Szacuje się, że co trzeci kleszcz jest nosicielem groźnych wirusów lub bakterii. Jego ukąszenie może wywołać między innymi kleszczowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, jak również boreliozę.
Pierwsza z tych chorób jest dla dzieci szczególnie niebezpieczna. Nie ma na nią skutecznego leku, lecz trzeba łagodzić jedynie objawy, przypominające grypę z wysoką gorączką. Przeciwko boreliozie na ma szczepionki, ale chorobę można leczyć antybiotykami. Jedyną obroną przed ta chorobą jest nasza ostrożność i rozwaga.
Spis treści
Szczepienie przeciw kleszczowemu zapalenie mózgu
Na szczęście można się przed nią zabezpieczyć, przyjmując szczepienia (KZM - przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu). Zaleca się je dzieciom po ukończeniu 1. roku życia (nie jest refundowana każda dawka jest płatna, ok. 80-100 zł).
Podaje się ją w trzech dawkach – drugą przyjmuje się 1-3 miesiące po pierwszej, a trzecią po 5-12 miesiącach. Już druga dawka chroni przed wirusem (dając odporność wynoszącą ok. 99 proc.).
Można też poddać dziecko przyspieszonemu cyklowi szczepień, polegającemu na podaniu dwóch dawek szczepionki w odstępie dwóch tygodni, co daje odporność już po 3-4 tygodniach.
Czy szczepione dziecko jest w pełni bezpieczne?
Niezależnie od tego, czy dziecko było szczepione, czy nie, i tak trzeba zadbać o to, by nie było łatwym łupem dla krwiożerczych pajęczaków. Kleszcze są niemal mikroskopijnej wielkości, a ich wbicie się w skórę jest całkowicie bezbolesne, tak więc trudno je zauważyć. Dlatego istotna jest skuteczna ochrona przed ich atakiem.
Czytaj również: Kleszcz u dziecka: objawy, ochrona przed ukąszeniem, metody usuwania
Leczenie boreliozy w ciąży. Jakie konsekwencje dla ciężarnej może mieć borelioza?
Jak atakuje kleszcz?
Kleszcze od lat nie są mieszkańcami wyłącznie lasów czy dzikich łąk. Mogą atakować także w miejskim parku lub na łące przed blokiem.
Przyjmuje się jednak, że te pajęczaki o wielkości łebka od szpilki najczęściej bytują na terenach przejściowych między różnymi typami roślinności, czyli na przykład na skraju lasu i łąki, w miejscu "spotkania" lasu iglastego z liściastym. Uwielbiają chować się w wysokiej trawie i niskich drzewach oraz krzewach (na paproci, jeżynie lub leszczynie).
Kleszcz wyczuwa potencjalną ofiarę z odległości 20 metrów – reaguje na temperaturę jej ciała, zapach potu i wydychany dwutlenek węgla. Gdy znajdzie się na skórze, nie atakuje na oślep.
Może wędrować nawet przez godzinę w poszukiwaniu miejsca, gdzie naskórek jest cienki i lekko wilgotny – najczęściej za uchem, na granicy włosów, pod kolanem, w pachwinie.
Choć kleszcz wkłuwa się dość głęboko w skórę, jest to w zasadzie niewyczuwalne. Jednocześnie bowiem wprowadza wydzielinę, która zawiera substancje znieczulające i opóźniające reakcję zapalną u żywiciela. Dlatego nie pojawia się ból czy zaczerwienienie, które by alarmowały i skłoniły do dokładniejszego przyjrzenia się podrażnionemu miejscu na skórze.
Może więc spokojnie żerować – nawet 6–7 dni. W tym czasie wypija ok. 2 ml krwi i znacznie powiększa swoje rozmiary: o ile dorosły głodny osobnik ma ok. 2 mm długości, to najedzony nawet 12 mm.
Jak chronić dziecko przed kleszczami?
Jeśli wybieracie się na tereny, które są ulubionym siedliskiem kleszczy, za chowaj odpowiednie środki ostrożności.
- Załóż dziecku odpowiednie ubrania. Nawet jeśli słońce praży, konieczne są długie spodnie, skarpety i pełne obuwie oraz bluzka z długimi rękawami i czapka. Decyduj się na jasne, pastelowe kolory, a zrezygnuj z ubierania dziecka w jaskrawe barwy, które przyciągają kleszcze. Warto zadbać także o to, by ubranie nie miało zapachu (zrezygnuj z aromatycznych płynów do płukania tkanin, nie perfumuj ciała dziecka) - silne zapachy przyciągają pajęczaki.
- Stosuj preparaty odstraszające kleszcze na ciało dziecka specjalnego preparatu odstraszającego kleszcze (kupisz w drogerii lub aptece). Możesz także skropić ubranie dziecka olejkiem cytrusowym lub eukaliptusowym, bo ich woń odstrasza pajęczaki.
- Na spacer wybieraj godziny okołopołudniowe. Kleszcze najbardziej aktywne są rano i późnym popołudniem.
- Chodź środkiem ścieżek, z dala od przydrożnych traw i krzaków. Jeśli chcesz zbierać kwiaty i zioła na polanie, to na jej środku, a nie na obrzeżach i dopiero wtedy, gdy dobrze obeschnie rosa.
Co zrobić, gdy zauważysz na ciele kleszcza?
Mimo środków ostrożności po powrocie do domu trzeba uważnie obejrzeć całe ciało. Po spacerze, zdejmij dziecku ubranie i dokładnie obejrzyj, czy na skórze nie ma kleszcza. Pajęczaki najchętniej wbijają się tam, gdzie jest ona najcieńsza.
Szukaj ich w okolicach uszu, miejscach zgięć rąk i nóg oraz na brzuchu, jak również na głowie. Jeśli znajdziesz kleszcza, który już zdążył się wkłuć, usuń kleszcza. Uchwyć go np. pęsetą tuż przy skórze i ruchem lekko obrotowym energicznie pociągnij do góry. Rankę starannie zdezynfekuj i obserwuj:
- czy w ciągu 2–3 tygodni nie wystąpią objawy przypominające grypę (gorączka do 38°C, bóle mięśni, głowy, stawów, żołądka), które mogą świadczyć o zakażeniu kleszczowym zapaleniem mózgu. Musisz wtedy znaleźć się pod opieka lekarza;
- czy w ciągu 1–5 tygodni nie pojawi się rumień. Jeżeli tak, natychmiast zgłoś się do lekarza – konieczna jest kuracja antybiotykowa, by opanować boreliozę w jej wczesnym stadium. Jeśli w tym czasie rumień nie wystąpi, zbadaj krew (test na obecność przeciwciał przeciw krętkom boreliozy), by upewnić się, że kleszcz nie zakaził cię boreliozą.
