Szczepionka na meningokoki to najlepsza ochrona przed bardzo groźnymi bakteriami, o których mówi się coraz więcej. Zagrożenie związane z zakażeniami tymi drobnoustrojami zdecydowanie trzeba traktować poważnie.
Dowiedz się wszystkiego o szczepieniu przeciw meningokokom, poznaj rodzaje i ceny szczepionek dla najmłodszych.
Spis treści
Czym są groźne meningokoki?
Meningokoki mogą bowiem wywoływać bardzo groźne dla życia infekcje – największe niebezpieczeństwo związane jest z ryzykiem wystąpienia u pacjenta inwazyjnej choroby meningokokowej, która przebiega pod postacią sepsy i/lub zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Pierwsze objawy choroby przypominają przeziębienie lub grypę, dlatego trudno ją rozpoznać, a rozwija się błyskawicznie – w ciągu zaledwie 24 godzin może doprowadzić do zagrożenia zdrowia i życia. Szczepionka na meningokoki nie jest jednak wymieniona w kalendarzu szczepień obowiązkowych, ale znajduje się w gronie szczepień zalecanych. U jakich jednak pacjentów sugerowana jest więc potrzeba zaszczepienia się przeciwko meningokokom?
Czytaj również: Od małej plamki na ciele do hospitalizacji dziecka w 12 h - jak rozpoznać zagrożenie?
Tej wysypki nie pomylisz z niczym innym. Ratownik pokazał, jak wygląda sepsa u dziecka
Kto powinien się zaszczepić przeciw meningokokom?
Zaszczepienie się przeciwko meningokokom najbardziej zalecane jest tym pacjentom, u których najczęściej spotykane są infekcje wywołane przez te drobnoustroje. Przede wszystkim są to dzieci mające mniej niż 5 lat, zwłaszcza do 1. roku życia – w tym wieku jest najwięcej przypadków zakażeń meningokokowych o najcięższym przebiegu. Dlatego przeprowadzenie szczepienia na meningokoki zalecane jest wcześnie, bo już na etapie niemowlęctwa.
Drugą grupą ryzyka zakażeń meningokokowych są nastolatki i młodzi dorośli, dlatego im również zalecane jest – jeżeli nie wykonano tego szczepienia wcześniej – zaszczepienie się przeciwko meningokokom.
Istnieją również pewne problemy, których wystąpienie – czy to u dorosłego, czy u dziecka – mogą skłonić ku zaszczepieniu się przeciwko meningokokom. Takimi są m.in.:
- planowanie podróży w rejony świata, w których odnotowuje się zwiększoną częstość zakażeń meningokokowych,
- osłabienie odporności (wynikające np. z zakażenia wirusem HIV czy ze stosowania leków immunosupresyjnych),
- zachorowanie na nowotwór złośliwy,
- wystąpienie przewlekłej choroby nerek czy wątroby.
Warto wiedzieć, że chociaż szczepionka na meningokoki zalecana jest przede wszystkim młodym pacjentom, to jednak przebycie tego szczepienia jest możliwe w dowolnym wieku.
Czy warto zaszczepić dziecko na meningokoki?
Szacunkowo w Polsce rocznie odnotowuje się około 200 przypadków inwazyjnej choroby meningokokowej. Wydawać by się mogło, że nie jest to dużo – czy więc szczepienie przeciwko meningokokom rzeczywiście ma sens? Jak najbardziej – przekonać o tym mogą pewne inne liczby.Na świecie rocznie odnotowuje się powyżej miliona najcięższych zakażeń meningokokowych i aż ponad 10% z nich skutkuje zgonem pacjenta. Do tego warto dodać, iż meningokokami nie jest się trudno zarazić. Dochodzi do tego drogą kropelkową, np. poprze kaszel, kichanie. Do choroby może doprowadzić kontakt z osobą, która sama cierpi na infekcję meningokokową, ale nie tylko.
U części ludzi (nawet u 80 proc. osób w społecznościach zamkniętych, tj. żłobki, przedszkola) występuje stan nosicielstwa – bakteria może bytować u takiej osoby i nie wywoływać przy tym żadnych objawów. Kontakt z wydzieliną z dróg oddechowych takiego człowieka może doprowadzić do tego, że osoba, która będzie na niego narażona – zwłaszcza osoba podatna, np. niemowlak – zostanie zarażona i u niej dojdzie już do rozwinięcia się choroby.
Warto podkreślić, że inwazyjna choroba meningokokowa zawsze ma ciężki przebieg, wysoką śmiertelność i często skutkuje poważnymi powikłaniami, tj. utrata słuchu, upośledzenie rozwoju, ubytki skóry, amputacje kończyn.
Rodzaje szczepionek na meningokoki
Wyróżnia się kilka różnych rodzajów chorobotwórczych meningokoków: A, B, C oraz Y i W (każda z tych liter oznacza inną grupę meningokoków). Z tego właśnie powodu istnieje kilka różnych szczepionek przeciwko meningokokom – dostępne są preparaty:
- przeciwko tylko meningokokom grupy B,
- przeciwko tylko meningokokom grupy C,
- przeciwko meningokokom grupy A, C, W i Y.
Za większość przypadków inwazyjnej choroby meningokokowej odpowiadają meningokoki serogrupy B i C. W ostatnim czasie rośnie udział meningokoków serogrupy W. Najwięcej zakażeń wywoływanych przez meningokoki serogrupy B, odnotowano u dzieci do 1 roku życia (dane z portalu https://szczepienia.pzh.gov.pl/). Dlatego eksperci zalecają, by profilaktykę zakażeń meningokokowych u dzieci w Polsce rozpoczynać od szczepień przeciw meningokokom typu B.
W przypadku osób często podróżujących, korzystniejsze może być zaszczepienie się preparatem skoniugowanym, wytwarzającym odporność przeciwko kilku różnym typom bakterii.
Poszczególne preparaty różnią się schematami dawkowania, a także tym, od jakiego wieku można je stosować (np. szczepienie przeciw meningokokom typu B można rozpocząć od ukończenia 2. miesiąca życia). Rozważając więc zaszczepienie na meningokoki, najkorzystniej jest porozmawiać z pediatrą czy z lekarzem rodzinnym – medyk będzie w stanie wskazać pacjentowi ten preparat, który będzie dla niego najkorzystniejszy.
Szczepionka na meningokoki - czy jest bezpieczna?
Powyższe pytanie zasadniczo pojawia się w przypadku każdego szczepienia. Tutaj zaznaczyć trzeba bardzo jasno – szczepionka przeciwko meningokokom jest bezpieczna. Owszem, mogą pojawiać się po jej zastosowaniu podobne problemy, jak w przypadku innych szczepień, takie jak np. zaczerwienienie w miejscu iniekcji, rozdrażnienie czy gorączka. Mają one jednak typowo niewielkie nasilenie, a oprócz tego szybko ustępują.
Obawiając się wystąpienia po szczepieniu gorączki (co zdarza się w przypadku szczepień przeciw meningokokom typu B), warto pomyśleć o profilaktyce w postaci podania dziecku leku przeciwgorączkowego, np. paracetamolu.
Warto wiedzieć: Dolegliwości i odczyny po szczepieniu – które są nieprawidłowe?
Przeciwwskazania do szczepień
Rzeczywiście istnieją przeciwwskazania do szczepionki przeciwko meningokokom, jednakże są one takie same, jak w przypadku innych szczepień. Mowa tutaj m.in. o ostrych zakażeniach (takich jak np. angina paciorkowcowa czy zapalenie płuc) czy o zaostrzeniach przewlekłych chorób pacjenta (np. astmy oskrzelowej), po których ustąpieniu możliwe jest już zaszczepienie pacjenta.
Szczepionka na meningokoki - cena
Szczepienie na meningokoki, znajduje się wśród szczepień zalecanych, a nie wśród obowiązkowych – z tego powodu niestety pacjenci sami muszą ponieść jego koszt.
Cena tej szczepionki jest różna – zależna jest ona w głównej mierze od konkretnego rodzaju preparatu. Ogólnie jednak koszt pojedynczej dawki szczepionki przeciwko meningokokom waha się pomiędzy około 150 a 400 złotych.
