Spis treści
Partykuły to nieodmienne części mowy, które nie pełnią w zdaniu żadnej funkcji składniowej.
Partykuły to: no, niech, by, nawet, właśnie, -że (np. chodźże), bodaj, to, tak, nie, tu, lada, niech, chyba, ci, co, niechaj oby, tam, już, tylko, czy (w pytaniu).
Kiedy używamy partykuły?
Na pierwszy rzut oka widać, że wyrazy te nie mają konkretnego znaczenia, używamy ich jednak w wypowiedziach bardzo często. To dlatego, że partykuły służą nam do wyrażenia emocji towarzyszącym zdaniu.
- Możemy wyrazić za pomocą partykuły zniecierpliwienie, np. Chodźże! Idź już! No, szybciej!
- Podkreślić, że nasza wypowiedz jest rozkazem lub poleceniem: np. Niech on to zrobi.
- Ale także życzeniem, np. Oby wreszcie zadzwonił!
- Partykuła podkreśla przypuszczenie: np. Chyba to zrobi,
- Służy też zaprzeczeniu lub potwierdzeniu czegoś, np. Nie robię tego. Tak, on na pewno to zrobi
- Lub pytaniu: Czy ty to zrobisz?
- Partykuły służą też podkreślaniu sytuacji: np. Jestem tu dopiero od godziny. Tylko tego nie rób!
Jak piszemy partykuły?
Partykuły rządzą się swoimi prawami, jeśli chodzi o pisownie łączna lub rozłączną. Dotyczy to partykuł -że, -ż, -ć, -li oraz -by.
- Pisownia łączna
Cztery pierwsze partykuły piszemy łącznie, np. choćże, któż, toć, znaszli
Trudniejszą partykułą jest -by, można ją bowiem zapisać w dwojaki sposób. Partykuła -by pisana jest łącznie, jeśli piszemy ją z osobowymi formami czasownika (ja napisałbym, ona zrobiłaby).
Ponadto łącznie piszemy partykuły ze spójnikami (gdyby, żeby) oraz z innymi partykułami (niechby).
- Pisownia rozłączna
Partykułę -by piszemy rozdzielnie z nieosobowymi formami czasownika (trzeba by, napisano by)
Oddzielnie piszemy partykuły z pozostałymi częściami mowy (np. przymiotnikami czy zaimkami): lepiej by, on by).
Czytaj: "Nie" z przymiotnikami – zasady pisowni i ćwiczenia
Pisownia "nie" z różnymi częściami mowy – dyktando
Jak napisać rozprawkę? Konstrukcja i zwroty stosowane w rozprawce
