Dyktando dla klasy 1 szkoły podstawowej nie pojawia się na samym początku roku szkolnego. Warto bowiem podkreślić, że dziecko, które idzie do pierwszej klas, wcale nie musi umieć czytać. To właśnie wraz z rozpoczęciem nauki w szkole ma zdobyć i pogłębić te umiejętności.
Zdarza się, że już uczeń zerówki świetnie radzi sobie z odczytywaniem prostego tekstu, ale nie jest to norma i wymóg przed nauką w pierwszej klasie. Zgodnie z podstawą programową klas 1-3 nauczyciel w pierwszej klasie zapoznaje uczniów ze wszystkimi literami. Następnym krokiem jest składanie sylab i całych zdań.
Kiedy zatem mogą pojawić się pierwsze dyktanda w pierwszej klasie? Jakie zasady powinno znać dziecko przed pierwszym dyktandem?
Zobacz także: Lektury szkolne klasa 1, klasa 2 i klasa 3 w roku szkolnym 2023/2024. Co czyta się w klasach 1-3?
Spis treści
- Pierwsze dyktando klasa 1. Kiedy i na czym polega?
- Dyktando dla klasy 1. Jakie zasady musi znać dziecko?
- Dyktanda dla pierwszoklasistów – przykłady
- Dyktanda klasa 1 - PDF do druku
Pierwsze dyktando klasa 1. Kiedy i na czym polega?
Nie wszystkie dzieci mają dyktanda w pierwszej klasie. Zdarza się, że nauczyciele stosują inną formę sprawdzania wiedzy pierwszoklasistów. Jeżeli natomiast decydują się na dyktando, to zazwyczaj są one w drugim semestrze i mają zupełnie inną formę, niż może nam się wydawać.
Dyktando w pierwszej klasie nie jest przeprowadzane ze słuchu. Dzieci w wieku 6-7 lat nie mają jeszcze dobrze rozbudowanego słownictwa. Dyktando w 1 klasie powinno zawierać podstawowe wyrazy, które dziecko powinno już znać.
Co więcej, dyktanda w pierwszej klasie nie powinny skupiać się na wyjątkach od zasad ortograficznych. Powinny stanowić możliwość rozbudowania słownictwa i utrwalenia tego, co dziecko już zna.
Dyktando dla klasy 1. Jakie zasady musi znać dziecko?
W pierwszej klasie szkoły podstawowej dzieci nie uczą się jeszcze podstawowych zasad ortografii. W klasie 1 uczenie ortografii jest okazjonalne. Wplatane są one w toku nauczania, a stosowanie systematyczności i powtarzania pomaga dziecku znacznie łatwiej je utrwalić w późniejszych latach nauki.
Pamiętajmy także, że dziecko, które uczy się czytać i pisać w pierwszej klasie chcąc nie chcąc napotyka różnorodny zapis literowy głosek ó-u, h-ch, ż-rz.
Dyktanda z rz i ż, dyktanda z ó wymiennym i dyktanda z ch i samo h w pierwszej klasie są krótkie i proste. Zawierają słowa, których prawidłową pisownię dziecko powinno już opanować.
Zawsze też możemy wydrukować dziecku zasady ortografii, aby już w pierwszej klasie mogło się z nimi oswoić.
Piszemy „ó”:
- kiedy wymienia się na o, e, a, np.: wóz – wozy;
- w zakończeniach –ów, -ówka, -ówna, np.: klasówka ( wyjątki: odkuwka, okuwka, skuwka, zasuwka);
- w zakończeniach dopełniacza liczby mnogiej niektórych rzeczowników rodzaju męskiego- kogo?, czego?, np.: kwiatów;
- na początku wyrazów: ósemka, ósmy, ów, ówczesny, ówdzie.
Piszemy „u”:
- w zakończeniach – uje, - ujesz, -uje, - ujemy, - ujecie, - ują (mimo wymiany na o), np.: szoruję, szorujesz, szoruje, szorujemy, szorujecie, szorują;
- w zakończeniach – ulec, - un, -unek, - unka (mimo wymiany na o), np.: hamulec, zwiastun, rachunek, piastunka;
- w zakończeniach – uch, - ucha, - ula, - unia, - us, - usia, - usieńka, - uszek, - uś, - utka, np.: maluch, starucha, brzydula, babunia, obdartus, lalusia, milusieńki, maluszek, dzidziuś, malutka;
- w wyrazach typu: kuć, knuć, pruć, psuć, snuć;
- zawsze na końcu wyrazu.
Piszemy „rz”:
- kiedy wymienia się na r, np.: darzyć – dar;
- po spółgłoskach: p,b,t,d,k,g,ch,j,w;
- w zakończeniach – mierz, - mistrz, np.: Sandomierz, zegarmistrz;
- w zakończeniach – erz – arz, np.: harcerz, talerz, zakończenie –arz występujące w zakończeniach zawodów, np.: malarz, -erz, - arz, kiedy rz wymienia się na r, np.: rycerz-rycerski.
Piszemy „ż”:
- kiedy wymienia się na g, dz, h, z, ź, s;
- w zakończeniach –aż, np.: bagaż;
- w zakończeniach –eż, -aż, np.: młodzież, straż.
Piszemy „h”:
- kiedy wymienia się na g, ż, z, dz;
- w wyrazach zawierających obce cząstki – harmo, - hekto, - hiper, - hipo, - homo – hydro, np.: harmonia, hektolitry, hiperwentylacja, hipoteza, homogenizowany, hydrant;
- po przedrostku z, np.: zhańbić.
Piszemy „ch”:
- kiedy wymienia się na sz, kruchy-kruszyć;
- gdy występuje po s, np.: schody;
- zawsze na końcu wyrazów, np.: dach, wyjątek – druh.
Dyktanda dla pierwszoklasistów – przykłady
Dyktando dla 1 klasy nie powinno również być zbyt długie. Dzieci w tym wieku nie potrafią jeszcze długo skupić się na jednym zadaniu. Jeżeli dyktando w pierwszej klasie będzie dopasowane tematycznie do zainteresowań dzieci, tym łatwiej przyswoją dane słownictwo.
Dyktando z klasa 1
Ula kupiła torebkę cukru, butelkę mleka, mąkę i jajka. Chciała upiec ciasto biszkoptowe na dzień nauczyciela. W domu ciasto wyszło wspaniałe, a zapach rozchodził się po kuchni. Ula upiekła jeszcze kruche ciasteczka.
Dyktando z ó klasa 1
Jaskółki latały wysoko, kręcąc ósemki. Po chwili zaczęły zataczać duże kółka i bawić się z wróblami w berka. Szybsze okazały się jednak jaskółki. Wróble przysiadły na płocie, skubiąc miód w plastrach.
Dyktando z u i ó klasa 1
Pszczółka Maja poleciała poszukać miejsca na miód. Podczas lotu spotkała wiewiórkę Ulę, która zajęła najlepszą dziuplę w okolicy. Kłóciły się długo, gdy przyleciała królowa pszczółek. Szybko ustaliła, że gniazdo pszczół będzie za ósmym pagórkiem. Wiewiórka miała zostać w swojej dziupli, bo już się w niej urządziła.
Dyktando z ż i rz klasa 1
Żabka Żaneta skakała nad rzeczką. Przyszła spóźniona w odwiedziny do żubra. Przeprosiła, wręczając mu bukiet z różnych kolorowych kwiatków. Spotkanie życzliwego żubra i żabki Żanety upłynęło w przemiłej atmosferze. Żubr wysprzątał cały domek i przygotował pyszny orzechowy tort.
Dyktando z h i ch klasa 1
Mała hiena Hania i hipopotam Horacy poszli w odwiedziny do misia Henia. Miś był chory i bolał go brzuch. Po drodze spotkali chrabąszcza Huberta. Strasznie hałasował, grając na harfie. Choremu misiowi to nie przeszkadzało. Spokojnie zasnął, słuchając pięknego koncertu.
Dyktanda klasa 1 - PDF do druku
Pobierz przykładowe dyktanda klasa 1 w PDF.
Dzięki nim dziecko, które już dobrze czyta i pisze może powoli przyswajać prawidłowy zapis wyrazów z ó, u, ż, rz, h i ch.
Dla ułatwienia dyktando klasa 1 do wydruku jest w większej czcionce, aby dzieciom łatwiej było odczytać dane słowa.
Czytaj także: Dyktando klasa 2. Jakie zasady? Pobierz dyktanda dla klasy 2 do wydruku [PDF]
Dyktando “nie” z różnymi częściami mowy. Jakie zasady? Pobierz dyktando z “nie” do druku [PDF]
