Zespół złamanego serca - objawy i leczenie zespołu Takotsubo

Zespół Takotsubo bywa również określany jako zespół złamanego serca – nazwa ta wzięła się stąd, że do wystąpienia choroby przyczynić się może m.in. śmierć bliskiej osoby lub rozstanie z partnerem. Schorzenie występuje głównie u kobiet po menopauzie i uważa się, że rozwija się ono na skutek doświadczenia bardzo silnego stresu. Jakie są objawy zespołu złamanego serca i czy jest on groźną chorobą?

Spis treści

1. Zespół złamanego serca jednostką chorobową
2. Przyczyny zespołu złamanego serca
3. Najczęstsze zachorowania na zespół złamanego serca
4. Objawy zespołu złamanego serca
5. Niełatwa diagnostyka zespołu Takotsubo
6. Leczenie zespołu złamanego serca
7. Co oznacza nadmiar androgenów u kobiet? Wideo
8. Rokowania pacjentów z zespołem Takotsubo

To warto wiedzieć o zespole Takotsubo:

1. Zespół złamanego serca jednostką chorobową
2. Przyczyny zespołu złamanego serca
3. Najczęstsze zachorowania na zespół złamanego serca
4. Objawy zespołu złamanego serca
5. Leczenie zespołu złamanego serca
6. Rokowania pacjentów z zespołem Takotsubo

Zespół złamanego serca jednostką chorobową

Zespół Takotsubo w medycznej literaturze pojawił się stosunkowo niedawno – po raz pierwszy opisał go Hikaru Sato (wraz ze swoimi współpracownikami) w ostatniej dekadzie poprzedniego wieku.

Jednostka związana jest z zaburzeniami czynności skurczowej serca – dochodzi w jej przypadku do tego, że część mięśnia sercowego przestaje w prawidłowy sposób się kurczyć.

Określanie schorzenia jako zespół Takotsubo wzięło się stąd, jaki jest obraz serca w badaniu echokardiograficznym u osób na nie cierpiących – przypomina on bowiem wyglądem rybackie naczynie, które posiada okrągłe dno, wąską szyję i służy do połowu ośmiornic.

Zdecydowanie nie jest to jedyna ciekawostka dotycząca zespołu Takotsubo – otóż jednym z określeń, którym nazywana jest ta jednostka, jest zespół złamanego serca. Takie określanie tego schorzenia związane jest z przyczynami jego wystąpienia.

Przyczyny zespołu złamanego serca

Dokładne przyczyny zespołu Takotsubo nie zostały dotychczas jednoznacznie określone. Sugeruje się jednak, że do wystąpienia choroby doprowadza doświadczanie silnego stresu – wydzielane w takich sytuacjach hormony stresu (m.in. adrenalina) miałaby w tym przypadku doprowadzać do przejściowego uszkodzenia mięśnia sercowego, prowadzącego do zaburzeń jego kurczliwości.

Różne stresujące sytuacje uznawane są za takie, które mogą przyczynić się do zespołu złamanego serca – jako ich przykłady można podać:

• rozstanie z partnerem,
• śmierć bliskiej osoby,
• zostanie ofiarą gwałtu,
• wiadomość o zachorowaniu na jakąś ciężką chorobę,
• utrata pracy,
• stres fizyczny, związany np. z przebyciem jakieś rozległej operacji czy doświadczeniem wypadku samochodowego.

Choć jest to sytuacja dość rzadka, to odnotowano jednak i to, że niektóre przypadki zespołu złamanego serca powiązane były ze stosowaniem leków, które doprowadzać mogą do znacznego wyrzutu hormonów stresu w organizmie.

Za takie leki uznawane są m.in. adrenalina (wykorzystywana np. w leczeniu ciężkich reakcji alergicznych), niektóre leki przeciwdepresyjne (np. wenlafaksyna) czy stosowana w przypadku niedoczynności tarczycy lewotyroksyna.

Najczęstsze zachorowania na zespół złamanego serca

Zespół Takotsubo spotykany jest przede wszystkim u kobiet – wśród wszystkich przypadków tej choroby, nawet 9 na 10 z nich stwierdzanych jest właśnie u pań. Schorzenie występuje u osób mających pomiędzy 58 a 75 lat (zauważalne jest to, że zespół złamanego serca rozwija się głównie u pacjentek będących po menopauzie).

Dokładna częstość występowania zespołu Takotsubo jest wyjątkowo ciężka do oszacowania. Spowodowane jest to tym, że objawy schorzenia przypominają ostry zespół wieńcowy (OZW, którym jest m.in. zawał serca) i taka właśnie diagnoza stawiana jest u części pacjentów, którzy w rzeczywistości cierpią na zespół złamanego serca.

Według jednych z dostępnych statystyk ostatecznie okazuje się, że spośród wszystkich chorych, u których pierwotnie rozpoznano ostry zespół wieńcowy, 1 do 2 proc. tak naprawdę może cierpieć właśnie na zespół Takotsubo.

Objawy zespołu złamanego serca

W przebiegu zespołu Takotsubo występują przede wszystkim dwa objawy: są nimi ból w klatce piersiowej oraz duszność. Dolegliwości tego rodzaju pojawiają się nagle i wzbudzają zwykle bardzo duży niepokój, ponieważ sugerują wystąpienie u pacjenta wspominanego wyżej ostrego zespołu wieńcowego.

Poza dusznością i bólem, z zespołem złamanego serca związane mogą być także:

• poczucie zmęczenia
• zwiększenie potliwości
• bóle brzucha i wymioty
• omdlenia
• dreszcze

Zdarza się, że choroba manifestuje się zaburzeniami rytmu serca czy spadkiem ciśnienia tętniczego krwi (hipotonią), odnotowywano w jej przypadku występowanie m.in. obrzęku płuc oraz wstrząsu kardiogennego i zatrzymania rytmu serca.

Niełatwa diagnostyka zespołu Takotsubo

Rozpoznanie zespołu Takotsubo nie jest proste – nie tylko pojawiające się u chorych objawy, ale i odchylenia w różnych wykonywanych u nich badaniach mogą sugerować wystąpienie ostrego zespołu wieńcowego.

W wykonywanym u chorych EKG można bowiem obserwować zmiany sugerujące zawał serca, w badaniach laboratoryjnych można z kolei stwierdzić podwyższone poziomy troponin sercowych (zwiększenie stężenia tych enzymów we krwi pojawia się m.in. właśnie w przebiegu zawału mięśnia sercowego).

U chorych zlecane jest zwykle badanie echokardiograficzne (echo serca) – to właśnie w jego trakcie możliwe jest zaobserwowanie charakterystycznych dla zespołu Takotsubo zaburzeń kurczliwości mięśnia sercowego.

Wykonywana jest także – jak to ma miejsce przy podejrzeniu zawału – koronarografia. Typowe dla zespołu złamanego serca jest to, że w badaniu tym nieuwidaczniane są żadne zwężenia czy inne zmiany w obrębie naczyń tętniczych zaopatrujących mięsień sercowy.

Rozpoznanie zespołu Takotsubo ostatecznie stawiane jest zwykle z wykluczenia – diagnozę tej choroby postawić można dopiero wtedy, kiedy wykluczone zostaną inne możliwe przyczyny istniejących u pacjenta dolegliwości, takie jak m.in. zawał serca, zapalenie mięśnia sercowego czy istnienie u chorego guza chromochłonnego nadnerczy.

Zobacz też:

• Menopauza po trzydziestce: czy to możliwe?
• Zaburzenia hormonalne: jak je rozpoznać? 7 sygnałów organizmu
• Andropauza: jakie są objawy andropauzy i jak ją leczyć?

Leczenie zespołu złamanego serca

Ze względu na to, że pojawiające się w przebiegu zespołu złamanego serca dolegliwości sugerują ostry zespół wieńcowy, stanowiący stan zagrożenia życia, u pacjentów wdrażane jest zwykle typowe dla OZW leczenie. Modyfikacja terapii ma zwykle miejsce dopiero wtedy, kiedy okaże się, że w rzeczywistości u chorego wystąpił zespół Takotsubo.

Wykorzystywane są wtedy różne leki, które mogą zmniejszać obciążenie, któremu poddawane jest serce. Jako ich przykłady można podać inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI, które stosowane są w leczeniu nadciśnienia) czy też preparaty z grupy beta-blokerów.

Czasami zasadne okazuje się również zalecenie pacjentowi przyjmowania środków moczopędnych (diuretyków – te preparaty zalecane są szczególnie wtedy, kiedy u chorego dojdzie do obrzęku płuc czy niewydolności krążenia).

Co oznacza nadmiar androgenów u kobiet? Wideo

Rokowania pacjentów z zespołem Takotsubo

Z pewnością objawy zespołu złamanego serca mogą budzić niepokój, szczęśliwie jednak rokowania pacjentów, u których wystąpi ta choroba, oceniane są zwykle bardzo dobrze. Przeważająca większość chorych po pewnym czasie – sięgającym zwykle kilku tygodni – w pełni powraca do zdrowia.

Nawroty zespołu Takotsubo obserwowane są zaś wyjątkowo wręcz rzadko. Mimo powyższych informacji schorzenia nigdy nie wolno jednak bagatelizować.

Jego powikłaniami mogą być m.in. niewydolność serca czy groźne arytmie, dlatego też w razie zachowania na zespół złamanego serca zawsze należy pozostawać pod opieką kardiologa i uważnie stosować się do wydawanych przez niego zaleceń.