Pochwa (wagina): budowa i funkcje pochwy

Pochwa (wagina) jest położonym wewnątrz organizmu elementem żeńskich narządów rozrodczych. Pełni wiele różnych funkcji. Jakie to funkcje i jaka jest w związku z tym dokładna budowa pochwy?

Pochwa (inaczej wagina, od łacińskiego terminu vagina, tłumaczonego jako osłonka lub futerał) stanowi jeden z elementów żeńskich narządów rozrodczych. Znajduje się ona we wnętrzu organizmu i pewnie przez to nierzadko o jej funkcjach w ogóle nie myślimy. Tymczasem wagina odgrywa bardzo ważną rolę w życiu kobiety, a umożliwia jej to specyficzna budowa.

Spis treści:

1. Budowa ogólna pochwy kobiecej
2. Ściana pochwy, czyli co zapewnia waginie jej rozciągliwość
3. Nabłonek pochwy i jego funkcja
4. Nabłonek pochwy a śluz
5. Położenie pochwy
6. Budowa pochwy u dziewicy
7. Unaczynienie i unerwienie pochwy
8. Rozwój pochwy
9. Funkcje pochwy - życie seksualne
10. Funkcje pochwy - poród
11. Jak wygląda pochwa po porodzie
12. Miesiączka po porodzie
13. Inne funkcje waginy
14. Pochwa a punkt G

Budowa ogólna pochwy kobiecej

Wagina rozciąga się pomiędzy przedsionkiem pochwy a macicą (a dokładniej szyjką macicy). Jej długość bywa różna – sięga ona zwykle od 5 do 14 cm.

Szerokość waginy jest natomiast odmienna w różnych jej częściach: najwęższy jest początkowy odcinek pochwy, najszersza zaś jej końcowa część (ogólnie zwykle w najszerszych miejscach pochwa ma 2 do 3 cm).

Ściana pochwy, czyli co zapewnia waginie jej rozciągliwość

W przypadku pochwy za to, że może on pełnić swoje podstawowe funkcje, odpowiada przede wszystkim jej elastyczność. Zdolność ta zapewniona jest przez specyficzną budowę ściany pochwy. Typowo ma ona grubość sięgającą 3 mm, może ona jednak – w zależności od rozluźnienia waginy – znacząco się zmieniać.

Ściana pochwy składa się z trzech warstw i są nimi:

• ściana zewnętrzna: zbudowana jest ona z tkanki łącznej,
• błona mięśniowa: tworzą ją liczne komórki mięśni gładkich, wśród których obecne są znaczne ilości włókien tkanki łącznej (przede wszystkim włókien sprężystych),
• błona śluzowa: najbardziej wewnętrzna część ściany pochwy, którą tworzą dwie struktury: blaszka właściwa oraz komórki wielowarstwowego nabłonka płaskiego nierogowaciejącego.

Czytaj:

Przedsionek pochwy – budowa, funkcje, najczęstsze choroby

Czy seks prokreacyjny szkodzi związkowi?

Test na dziewictwo, czyli jak kontroluje się kobiecą seksualność

Nabłonek pochwy i jego funkcja

Warto przyjrzeć się bliżej nabłonkowi pochwy, ponieważ odgrywana przez niego funkcja jest tak naprawdę niezwykle istotna. Nabłonek ten podlega cyklicznym zmianom – wpływ na nie mają zmiany stężeń hormonów płciowych, które wynikają z kobiecego cyklu.

Chociażby pod wpływem estronu może dochodzić do spłaszczania najbardziej powierzchownych warstw komórek nabłonkowych. Obserwacja tychże zmian nabłonka pochwy bywa wykorzystywana do określania tego, kiedy to u kobiety w danym cyklu miesiączkowym wystąpiła owulacja.

O tym, że na wygląd nabłonka pochwy mają wpływ hormony płciowe, może przekonać również i to, co się dzieje z wyglądem pochwy u pacjentek, które przeszły menopauzę. U kobiet tych dochodzi do znaczącego zmniejszenia ilości estrogenów, przez co śluzówka pochwy – wcześniej różowawa – może stawać się znacznie jaśniejsza, czasami nawet biaława.

Nabłonek pochwy a śluz

Wyściełający wnętrze pochwy nabłonek ma jeszcze inną ważną funkcją – otóż jego złuszczone komórki stanowią jeden z elementów naturalnego kobiecego śluzu. Wydostawanie się z dróg rodnych niewielkich ilości białawej wydzieliny nie powinno w ogóle niepokoić – jest to całkowicie fizjologiczne, a do tego wyjątkowo potrzebne.

Śluz pochwowy ma bowiem tak naprawdę działanie ochronne. Warunkowane jest ono przez m.in. jego odczyn – pH śluzu jest kwaśne dzięki obecności w nim kwasu mlekowego (produkują go, bytujące naturalnie w pochwie, bakterie z rodzaju Lactobacillus). To, że pH pochwy jest niskie, sprawia, że zmniejszone jest ryzyko zasiedlenia waginy przez patogenne drobnoustroje, co mogłoby doprowadzić np. do wystąpienia zapalenia pochwy.

Czytaj:

Na czym polega poczęcie i zajście w ciążę?

Kiedy dochodzi do zapłodnienia czyli jak to się dzieje, że plemniki znajdują drogę?

Położenie pochwy

Wagina zlokalizowana jest w płaszczyźnie pośrodkowej ciała. Znajduje się ona w obrębie miednicy mniejszej. Przed pochwą umiejscowiony jest pęcherz moczowy, za nią znajduje się natomiast odbytnica. Pomiędzy pochwą a pęcherzem moczowym – po obu stronach – biegną moczowody.

Budowa pochwy u dziewicy

W przypadku tych kobiet, które nie podejmowały jeszcze w swoim życiu aktywności seksualnej, dolna część pochwy jest zamknięta przez specyficzną strukturę: błonę dziewiczą. Zbudowana jest ona z cienkiego fałdu błony śluzowej i zazwyczaj obecny jest w niej niewielkich wymiarów otwór.

Błona dziewicza typowo zostaje rozerwana w trakcie pierwszego w życiu pacjentki stosunku płciowego. Zdarza się jednak, że dojdzie do tego wcześniej, w całkowicie inny sposób – błona dziewicza może bowiem zostać uszkodzona w trakcie wprowadzania do waginy tamponu.

Unaczynienie i unerwienie pochwy

Wagina jest wyjątkowo bogato unaczyniona. Krew tętnicza dociera do niej od tętnicy pochwowej, ale i od tętnic pęcherzowej dolnej, odbytniczej środkowej oraz sromowej wewnętrznej.

Żyły odprowadzające krew ze struktur pochwy tworzą natomiast splot pochwowy – ma on połączenia z innymi znajdującymi się w okolicy splotami żylnymi (np. ze splotem pęcherza moczowego). Ze wszystkich tych struktur krew kieruje się ostatecznie do żyły biodrowej wewnętrznej.

Skomplikowane jest jednak nie tylko unaczynienie pochwy – podobnie jest z unerwieniem tego narządu. To, że do waginy dociera duża ilość włókien nerwowych, umożliwia odczuwanie różnych doznań w trakcie kontaktów seksualnych.

Większość nerwów, które docierają do pochwy, pochodzi ze splotu podbrzusznego dolnego. Włókna te, w okolicy samej już waginy, tworzą kolejne sploty, nazywane splotami pochwowymi.

Czytaj:

Jakie są przyczyny suchości pochwy?

Jakie są rodzaje infekcji intymnych pochwy?

Rozwój pochwy

Początki rozwoju pochwy mają miejsce bardzo wcześnie, bo już od około 2. miesiąca życia płodowego. Wtedy właśnie u płodów płci żeńskiej pojawiają się – wykształcone z przewodów przyśródnerczowych (Mullera) – przewody płciowe. W trakcie rozwoju oba przewody ulegają połączeniu i ostatecznie wykształca się z nich m.in. macica czy właśnie pochwa.

Funkcje pochwy – życie seksualne

Jedną z podstawowych funkcji waginy jest umożliwianie kontaktów płciowych. To właśnie do pochwy trafia wprowadzany do dróg rodnych męski członek. Ściany pochwy obejmują wtedy męskie prącie – dzięki temu, że są one wyjątkowo elastyczne, mogą one dopasować się do penisów o naprawdę różnych rozmiarach.

Tutaj można obalić teorię, że partner z członkiem o niewielkich wymiarach nie jest w stanie zadowolić kobiety – wagina jest na tyle elastyczna, że objąć ona może zarówno mniejszego, jak i znacznie większego członka, umożliwiając kobiecie odczuwanie satysfakcjonujących doznań podczas stosunku.

W trakcie kontaktu płciowego dochodzi nierzadko do wytrysku nasienia, czyli spermy  w drogach rodnych pacjentki. Jeżeli tak się dzieje, to typowo trafia ono do najgłębiej położonej części waginy, którą jest jej sklepienie tylne. Stamtąd plemniki (zdane na siebie i swój ruch) mogą przemieszczać się poprzez macicę do jajowodów – jeżeli tak się stanie, istnieją szanse na to, że dojdzie wtedy do zapłodnienia, a co za tym idzie - do ciąży.

Funkcje pochwy – poród

Skoro powyżej była mowa o zapłodnieniu, to warto wspomnieć i o jego konsekwencji – czyli o urodzeniu dziecka. W końcu to właśnie drogą pochwy dziecko wydostaje się z wnętrza macicy na świat.

Tutaj kolejny raz widać, dlaczego wagina jest aż tak elastyczna – w końcu do tego, aby dziecko mogło wydostać się na świat drogą porodu naturalnego, ściany pochwy muszą ulegać wyjątkowo znacznemu rozluźnieniu.

Jak wygląda pochwa po porodzie

Wiele kobiet ma pewne obawy dotyczące porodu naturalnego – dotyczyć mogą one chociażby wielkości pochwy już po urodzeniu dziecka. Zasadniczo wątpliwości te są całkowicie naturalne – w końcu jeżeli pochwa w trakcie porodu musi się aż tak mocno rozciągnąć, to czy dojdzie później do jej zwężenia do wymiarów sprzed porodu?

I tak, i nie. Otóż po porodzie wagina rzeczywiście może być nieco luźniejsza niż wcześniej, jednak niekoniecznie należy martwić się tym, że stanie się ona „za luźna”. Wpływ na zwartość ścian pochwy mają różne czynniki, m.in. stężenia hormonów płciowych.

Czytaj:

Ciasna pochwa po porodzie

To może cię zaskoczyć w połogu

Miesiączka po porodzie

Po porodzie, po pewnym czasie, pacjentka ponownie dostaje miesiączkę. Z tym zjawiskiem związane są m.in. cykliczne wzrosty stężeń estrogenów w organizmie.

Hormony te mają wpływ na zwartość pochwy, w związku z czym tak naprawdę dopiero wtedy, kiedy to porodzie dojdzie już finalnie do ustabilizowania przebiegu cyklu miesiączkowego, można się spodziewać powrotu wielkości pochwy do stanu sprzed ciąży.

Czy krwawienie implantacyjne to miesiączka? Wideo

Inne funkcje waginy

Pochwa ma jeszcze jedną, dotychczas niewymienioną funkcję. Jest ona również i drogą, przez którą cyklicznie na zewnątrz organizmu wydostaje się krew miesiączkowa.

Zobacz:

Poród od A do Z: te pojęcia związane z porodem powinnaś znać

 Higiena intymna po porodzie: jak dbać o miejsca intymne w połogu?

Pochwa a punkt G

Z waginą związany jest jeden interesujący aspekt: punkt G. Dla wielu jest on wręcz wyjątkowo ważnym tworem: istnieją doniesienia, według których stymulowanie tego właśnie jednego miejsca w obrębie pochwy, miałoby doprowadzać do pojawiania się u kobiet orgazmu. Wspomina się, że tenże właśnie słynny punkt G, miałby się znajdować na przedniej ścianie pochwy.

Z drugiej jednak strony okazuje się, że punkt G może być… swego rodzaju mitem. Otóż część naukowców uważa, że punkt G znajduje się w całkowicie innej lokalizacji, jeszcze inni uczeni są natomiast zdania, że struktury tej w ogóle nie ma.

Sprawdź, czy jesteś w ciąży [TEST ciążowy online]

Pytanie 1 z 10

Twoje cykle miesiączkowe są:

nieregularne

regularne

raczej regularne

Dalej