Wirus RSV zagrożeniem dla wcześniaka. Jak go rozpoznać?
W ciągu pierwszego roku życia zakażeniu wirusem RSV ulega 60-70% dzieci, do 2. roku życia niemal wszystkie. Wirus RSV jest niebezpieczny dla wszystkich dzieci, jednak dla wcześniaków szczególnie. Sprawdź, jakie rozpoznać wirus RSV oraz jak go uniknąć.
Zakażenie wirusem RSV może zaatakować każdego. Niemowlę, dziecko, dorosłego a nawet osoby starsze. Często przebieg zakażenia nie jest groźny. Przypomina zwykłe przeziębienie. Jednak całkiem inaczej wygląda u wcześniaków. Może u nich dojść do niewydolności oddechowej, bo przecież u przedwcześnie urodzonych maluszków drogi oddechowe są bardzo wąskie a miąższ płucny niedojrzały.
Wcześniaki często cierpią na tzw. dysplazję oskrzelowo-płucną (BPD), będącą skutkiem leczenia zaburzeń oddychania, a ta sprzyja zakażeniom. Dodatkowo sytuację pogarsza fakt, że dziecko urodzone wyraźnie przed czasem nie otrzymuje od mamy przeciwciał ochronnych, pomocnych w walce z wirusem RS.
Spis treści:
- Objawy i przebieg zakażenia wirusem RSV
- Leczenie wcześniaków zakażonych wirusem RSV
- Zapobieganie zakażeniom wirusem RSV
- Karmienie piersią najlepszym sposobem na budowanie odporności wcześniaka
- Program lekowy Ministerstwa Zdrowia
Objawy i przebieg zakażenia wirusem RSV
Pierwsze objawy zakażenia wirusem RSV są bardzo ciężkie do zdiagnozowania nawet przez doświadczonego lekarza. Mamę powinna zaniepokoić wydzielina z noska o charakterze śluzowo-ropnym oraz trudności w karmieniu piersią. W przebiegu zakażenia wirusem RSV mogą pojawić się również takie objawy jak:
- wysiłek oddechowy (przyspieszenie oddechu, zwiększona praca mięśni oddechowych)
- zaburzenia utlenowania (obniżenie saturacji)
- bezdechy, niewydolność oddechowa,
- duża ilość wydzieliny w drogach oddechowych, która jest niezwykle trudna do odessania.
Leczenie wcześniaków zakażonych wirusem RSV
Wiadomo, że do najbardziej narażonych na negatywne skutki zakażenia (włącznie z możliwością zgonu) należą dzieci z wcześniactwem w wywiadzie i dysplazją oskrzelowo-płucną, a także maluchy z wrodzonymi wadami serca i chore na mukowiscydozę.
U wcześniaków urodzonych przed 32. tygodniem ciąży zakażenia dolnych dróg oddechowych występują dziesięciokrotnie częściej niż u dzieci urodzonych o czasie. Przebieg choroby jest nieporównywalnie cięższy: niemal zawsze konieczne jest leczenie w warunkach intensywnej terapii, polegające na podawaniu tlenu, stosowaniu oddechu zastępczego, podawaniu środków rozszerzających oskrzela i płynów dożylnych. Leczenie takie może trwać nawet kilka tygodni.
Leczenie wirusa RSV jest ogromnie trudne, dlatego kluczową role w walce z chorobą odgrywa profilaktyka.
Czytaj: Uwaga wcześniak! Specjaliści doradzają rodzicom, jak postępować w czasie epidemii
Czy rodzice mogą przebywać z dzieckiem w szpitalu w czasie epidemii?
Zapobieganie zakażeniom wirusem RSV
Matki wcześniaków powinny zdawać sobie sprawę jak ważne jest odpowiednie wspieranie odporności wcześniaka. Już z dniem wyjścia ze szpitala wszyscy domownicy muszą zmienić swoje codzienne nawyki.
“Dzień wypisania wcześniaka ze szpitala to bardzo szczęśliwy dzień, ale też tego dnia to rodzice przejmują odpowiedzialność za dziecko i jego zdrowie” - Dr Krystyna Bober-Olesińska
W domu wcześniaka powinny obowiązywać następujące zasady:
- częste mycie rąk przez wszystkich domowników i gości,
- zakaz palenia papierosów w domu, a nawet na balkonie oraz podchodzenie do dziecka po niedawno wypalonym papierosie,
- regularne mycie zabawek,
- unikanie miejsc, w których wcześniak może mieć kontakt z osobami zakażonymi,
- zmiana ubrania po każdym powrocie do domu przez wszystkich domowników, a w szczególności przez starsze rodzeństwo uczęszczające do szkoły, przedszkola lub żłobka,
- stosowanie produktów bezpiecznych dla dziecka oraz dbanie o odpowiednie nawilżenie skóry malucha,
- codzienne spacery,
- ubieranie wcześniaka stosowanie do panujących warunków atmosferycznych – nie przegrzewanie dziecka, ale też nie narażanie go na zbyt niska temperaturę.
Wirus RSV może przeżyć na powierzchni przedmiotów takich jak stół czy poręcze schodów przez wiele godzin. Dlatego rodzice niemowląt do 6. miesiąca życia powinni pamiętać o dokładnym myciu rąk oraz unikaniu skupisk ludzkich w sezonie jesienno-zimowym!
Karmienie piersią najlepszym sposobem na budowanie odporności wcześniaka
Dla wcześniaka szczególnie ważne jest karmienie piersią. Z mlekiem matki, maluch przyjmuje niezbędne witaminy i minerały, które pomagają budować jego odporność.
Czytaj: Cztery sposoby karmienia wcześniaka: dożylne, enteralne, doustne oraz karmienie piersią
Mleko mamy dla wcześniaka jest ważniejsze niż dla noworodka urodzonego o czasie. Pokarm kobiecy zawiera bardzo dużo składników aktywnych immunologicznie, dlatego ważne jest, aby dziecko urodzone przedwcześnie było karmione mlekiem mamy tak szybko, jak to możliwe.
Początkowo może to być trudne, zarówno dla matki – pod względem technicznym i emocjonalnym jak i dla dziecka – wcześniaki nie posiadają umiejętności jednoczesnego ssania, przełykania i oddychania.
W pierwszych dniach życia mleko mamy może być podawane przez sondę, a nawet palcem na wewnętrzną stronę policzków dziecka. Udowodniono, że ma to istotne znaczenie w zapobieganiu zakażeń i wpływa na rozwój motoryczny i intelektualny dziecka.
Program lekowy Ministerstwa Zdrowia
Ustrzec wcześniaka przed zakażeniem RSV może tzw. immunizacja, która polega na podawaniu dziecku gotowych przeciwciał przeciwko wirusowi RS. Immunizacja przeprowadzana jest w sezonie zakażeń (od października do kwietnia) i polega na podaniu maksymalnie 5 dawek leku w miesięcznych odstępach.
Podanie gotowych przeciwciał dziecku nie jest szczepieniem, ponieważ nie powoduje, że organizm malucha zaczyna sam produkować przeciwciała. Jest to jedynie krótkotrwałe uodpornienie dziecka. Podane przeciwciała zanikają po ok. 30 dniach.
Do profilaktyki zakażeń RSV kwalifikowane są dzieci, które:
1. W momencie immunizacji nie ukończyły 1 roku życia i spełniają poniższe kryteria:
- przyszły na świat nie później niż w 28 tygodniu ciąży
lub
- lekarz rozpoznał u nich tzw. dysplazję oskrzelowo-płucną.
2. W momencie rozpoczęcia immunizacji nie ukończyły 6 miesiąca życia i spełniają kryteria:
- Wiek ciążowy między 29 a 32 tygodniem ciąży (32 tygodnie i 6 dni)
Przeciwciała z powodzeniem podaje się dzieciom w USA, Japonii i całej Europie (z wyjątkiem Łotwy). W Polsce osiągnięto bardzo trudny kompromis i do zastosowania przeciwciał kwalifikuje się wyłącznie dzieci najbardziej niedojrzałe i chorujące na dysplazję oskrzelowo-płucną. Wcześniak, który przychodzi na świat kilka, a nawet kilkanaście tygodni przed planowanym terminem porodu, nie ma jeszcze rozwiniętych pęcherzyków płucnych. Wymaga więc wsparcia, najczęściej w postaci mechanicznej wentylacji, która hamuje dojrzewanie układu oddechowego. Każdy kolejny proces chorobowy z odczynem zapalnym wyraźnie opóźnia dojrzewanie i różnicowanie się układu oddechowego. Wirus RS atakuje głównie oskrzeliki, często całkowicie zatrzymując dojrzewanie płuc. Dziecko wraca do szpitala, jego życie bywa zagrożone. Odległe skutki infekcji są odczuwalne nawet w dorosłym życiu. Dzięki przeciwciałom wyraźnie spada liczba hospitalizacji, nawet tych spowodowanych infekcjami bakteryjnymi. Wiadomo bowiem, że zakażenia wirusowe obniżają odporność i wyraźnie ułatwiają atak bakteriom"
miesięcznik "M jak mama"
Koalicja dla wcześniaka - materiały prasowe
