Czy niski hematokryt w ciąży to powód do niepokoju? Co oznacza niski, a co wysoki hematokryt?

2022-06-28 10:35

Hematokryt w ciąży podlega pewnym zmianom, które jednak nie powinny niepokoić przyszłej mamy. Wyjaśniamy, czym jest hematokryt i kiedy się go oznacza, a także kiedy ten parametr może być u ciężarnej za niski lub za wysoki i jakie mogą być tego przyczyny.

Czy niski hematokryt w ciąży to powód do niepokoju?
Autor: Getty images Co oznacza niski, a co wysoki hematokryt?

Hematokryt w ciąży to jeden elementów badania jakim jest morfologii krwi. Wbrew pozorom to powszechne i często wykonywane badanie jest w stanie powiedzieć bardzo wiele o stanie naszego zdrowia.

Odchylenia dotyczące różnych parametrów, które są oznaczane w morfologii krwi, mogą nasunąć podejrzenie istnienia u badanego bardzo nawet wielu różnych schorzeń.

Niektóre wskaźniki oznaczane podczas morfologii są bardziej znane – jak to jest z poziomem hemoglobiny, erytrocytów czy białych krwinek, inne wydają się zdecydowanie bardziej tajemnicze. Tak jest z hematokrytem.

Spis treści

  1. Co to jest hematokryt?
  2. Jaka jest norma hematokrytu w ciąży?
  3. Jakie są przyczyny podwyższonego hematokrytu?
  4. Jakie są przyczyny obniżonego hematokrytu
  5. Jak analizować wynik hematokrytu w ciąży?
Jak przygotować się do badania krwi?

Co to jest hematokryt?

Hematokryt (w badaniu morfologii krwi oznaczany skrótem Htc lub Ht) jest parametrem bezpośrednio powiązanym z czerwonymi krwinkami – określa bowiem stosunek erytrocytów do całej objętości krwi.

Kiedyś wynik hematokrytu oceniano na podstawie obserwacji erytrocytów, które po pewnym czasie od pobrania krwi oddzielają się od osocza - badano ich stosunek do reszty pobranej próbki materiału. Obecnie w laboratoriach oznacza się go automatycznie bazując na ilości i objętości erytrocytów.

Hematokryt stanowi jeden z parametrów, które są rutynowo oceniane podczas morfologii krwi. Wskaźnik ten jest cenny w przypadku wszystkich pacjentów, dość istotne jest jednak analizowanie hematokrytu w ciąży.

Czytaj równieżJak odczytać wyniki badań krwi i moczu w ciąży?

Obowiązkowe badania w ciąży na NFZ: bezpłatne badania

Jaka jest norma hematokrytu w ciąży?

Wartość hematokrytu zależy od:

  • ilości czerwonych krwinek,
  • objętości całej krwi,
  • wieku pacjenta,
  • płci.

Biorąc pod uwagę powyższe punkty można się domyślić, że istnieje kilka norm hematokrytu – za prawidłowe wartości tego wskaźnika uznaje się:

  • u mężczyzn 40-54%,
  • u kobiet 37-47%,
  • u dzieci 30-40%.

Jeszcze inna jest natomiast norma hematokrytu w ciąży. Otóż w tym stanie dochodzi do zwiększenia ilości zarówno czerwonych krwinek, jak i do wzrostu objętości osocza – zmiany te mają na celu umożliwić adaptację organizmu matki do rozwijającego się w jej organizmie dziecka.

Jak wspomnieliśmy wyżej, oba parametry rosną, bardziej jednak zwiększa się objętość osocza, w związku z czym hematokryt w ciąży typowo maleje.

Ogólnie za normę hematokrytu u ciężarnych uznaje się wartości o 4 do nawet 7% mniejsze niż norma dla kobiet niespodziewających się dziecka.

Normy hematokrytu w ciąży

Niektórzy autorzy podają normy dla poszczególnych trymestrów ciąży i wtedy za prawidłowe wartości hematokrytu u ciężarnych uznawane są:

  • I trymestr ciąży: 31-41%,
  • II trymestr ciąży: 30-39%,
  • III trymestr ciąży: 28-40%.

Jakie są przyczyny podwyższonego hematokrytu?

O różnych problemach zdrowotnych świadczyć może zarówno zbyt niski, jak i za wysoki hematokryt. Do podwyższenia hematokrytu dochodzić może wtedy, gdy w krwiobiegu pacjentki zaczną krążyć zwiększone ilości czerwonych krwinek lub gdy dojdzie do zmniejszenia u niej objętości osocza.

Czasami przyczyna podwyższonego hematokrytu w ciąży jest prozaiczna – może do tego prowadzić nawet i zwyczajne odwodnienie, wynikające ze zmniejszonego spożycia płynów, silnych wymiotów czy długotrwałej biegunki.

Nie można bagatelizować za wysokiego hematokrytu, ponieważ może on świadczyć również o wielu różnych groźnych chorobach. Taką może być nadkrwistość (której przyczyną mogą być np. hormonalnie czynne guzy, produkujące erytropoetynę), moczówka prosta czy nowotwory nerek.

Podwyższenie hematokrytu może mieć miejsce również i wtedy, gdy organizmowi potrzebne są zwiększone dostawy tlenu i z tego powodu produkowane są w nim zwiększone ilości krwinek czerwonych.

Taki problem pojawiać się może u osób przebywających na dużych wysokościach (zawartość tlenu w powietrzu jest tam bowiem obniżona), jak i może on być skutkiem przewlekłych chorób płuc czy serca.

Jakie są przyczyny obniżonego hematokrytu

Obniżenie hematokrytu sugerować może to, że u pacjentki doszło do zwiększenia objętości krwi lub nastąpiło u niej zmniejszenie ilości czerwonych krwinek. Takie zjawisko w ciąży jest wręcz fizjologiczne – wspomnieliśmy już, iż spadek hematokrytu zachodzi wtedy całkowicie naturalnie w związku z procesami adaptacyjnymi, które mają miejsce w ciąży.

Kiedy jednak hematokryt obniża się za bardzo, to świadczyć to może m.in. o przewlekłych krwawieniach (np. z nosa czy z przewodu pokarmowego), ale i sugerować to może nawet jakieś schorzenie, w przebiegu którego produkcja czerwonych krwinek w szpiku kostnym staje się niewydolna (takim problemem jest m.in. zwłóknienie szpiku).

Obniżony hematokryt w ciąży może być również efektem przewodnienia oraz niedokrwistości.

Czytaj również: RDW morfologia - co oznacza wskaźnik? Normy RDW CV

Anemia w ciąży. Dowiedz się co to jest anemia i co powinnaś o niej wiedzieć

Jak analizować wynik hematokrytu w ciąży?

Wtedy, gdy wynik hematokrytu w ciąży spada poniżej uznanych za optymalne dla danego trymestru norm, pacjentka zdecydowanie powinna skonsultować się z lekarzem.

Warto tutaj wspomnieć, że nigdy nie ocenia się stanu zdrowia ciężarnej na podstawie samego tylko wyniku hematokrytu – aby uzyskać pełen obraz, konieczne jest przeanalizowanie innych jeszcze wskaźników.

W przypadku hematokrytu najistotniejsze jest ocenianie go razem z innymi parametrami dotyczącymi czerwonych krwinek, takimi jak liczba erytrocytów we krwi (RBC) czy poziom hemoglobiny (HGB).

Dopiero po takiej rozszerzonej analizie można orzec, czy pacjentce coś zagraża – wykrywając odchylenia dotyczące wszystkich wskaźników można zdiagnozować chociażby problem, który jest dość często bagatelizowany, a który może mieć poważne nawet skutki i którym jest niedokrwistość w ciąży.

TEST: Czy jesteś zagrożona anemią ciążową?

Pytanie 1 z 10
Odkąd zaszłaś w ciążę, wręcz nie możesz patrzeć się na mięso
Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają

Materiał Partnerski

Materiał sponsorowany

Materiał Partnerski

Materiał sponsorowany

NOWY NUMER

POBIERZ PORADNIK! Darmowy poradnik, z którego dowiesz się, jak zmienia się ciało kobiety w ciąży, jak rozwija się płód, kiedy wykonać ważne badania, jak przygotować się do porodu. Pobieram >

Pobieram
poradnik ciaza