Anemia w ciąży to nie tylko osłabienie. Grozi porodem przedwczesnym

Niedokrwistość w ciąży, czyli anemia, jest najczęstszą patologią stwierdzaną u przyszłych mam. Jak uniknąć niedokrwistości w ciąży? Dostarczając żelaza - bo niedobory tego pierwiastka są główną przyczyną problemów.

Spis treści

1. Niedokrwistość w ciąży: co jeść?
2. Dieta przy anemii w ciąży
3. Niedokrwistość w ciąży: suplementy diety przy anemii
4. Niedokrwistość w ciąży - ta dieta działa!
5. Na anemię w ciąży najlepsze jest żelazo

Gdy mówi się o niedokrwistości w ciąży, trzeba rozróżnić tzw. niedokrwistość fizjologiczną od patologicznej. Ta pierwsza wynika z tego, że w organizmie przyszłej mamy zwiększa się ilość osocza krwi, przez co w jednostce objętości krwi jest mniej erytrocytów (czerwonych krwinek). Krew jest bardziej „rozcieńczona” niż przed ciążą, co widać w wynikach badań (obniżenie stężenia hemoglobiny), ale nie jest to jeszcze problem.

O klasycznej anemii w ciąży można mówić dopiero wtedy, gdy dochodzi do niedoboru żelaza – jest to przyczyna aż 95 proc. przypadków anemii. Poziom żelaza może się znacznie zmniejszyć w drugim trymestrze ciąży – dziecko coraz intensywniej się wtedy rozwija, a zapasy tego pierwiastka u przyszłej mamy powoli się wyczerpują. Tymczasem zarówno mama, jak i dziecko bardzo go potrzebują. Anemię u kobiet ciężarnych rozpoznaje się, gdy stężenie hemoglobiny w I i III trymestrze wynosi poniżej 11 g/dl, a w II trymestrze - poniżej 10,5 g/dl.

Zobacz: Niedobór żelaza w ciąży- czym skutkuje?

Niedokrwistość w ciąży: co jeść?

Co jeść w ciąży, aby nie dopuścić do anemii. Już od początku ciąży staraj się jeść znacznie więcej produktów bogatych w żelazo, tak aby dostarczać go w pożywieniu ok. 27 mg dziennie. Najlepszymi źródłami żelaza są produkty pochodzenia zwierzęcego, ponieważ zawierają one tzw. żelazo hemowe, które jest przyswajane przez organizm na poziomie 20–25 proc.

Dieta przy anemii w ciąży

Aby się jej ustrzec, powinnaś jeść dwa razy w tygodniu chude czerwone mięso (np. wołowina, cielęcina, królik), a poza tym ryby (śledzie, sardynki, makrele) oraz żółtka jaj. Uwaga: w ciąży unikaj jedzenia wątróbki, bo oprócz żelaza zawiera ona dużo retinolu i innych substancji toksycznych, które mogą przyczynić się do wystąpienia u dziecka wad wrodzonych (przy dużym spożyciu).

Zobacz też: Czy w ciąży musisz łykać suplementy?

Pokarmy roślinne zawierają zaś tzw. żelazo niehemowe, które wchłania się znacznie gorzej – na poziomie 5–6 proc. Przyswajanie żelaza niehemowego poprawia obecność witaminy C – dzięki niej wchłanianie żelaza zwiększa się nawet dwu i trzykrotnie. W diecie w ciąży dobrymi źródłami żelaza niehemowego są: rośliny strączkowe (ciecierzyca, soczewica, soja, fasola, groch), ciemnozielone i ciemnoczerwone warzywa (buraki, szpinak, brokuły), liście pokrzywy, pestki dyni, otręby pszenne, kakao, kiełki fasoli mung, suszone morele (niesiarkowane), drożdże piwne, orzechy i migdały.

Komponując dietę w ciąży, która nie dopuści do anemii, pamiętaj, aby tym produktom towarzyszyły owoce i warzywa bogate w witaminę C, a więc: truskawki, porzeczki, kiwi, natka pietruszki, czerwona papryka, warzywa kapustne. Jeśli chcesz mieć jadłospis w ciąży, który zapewnić tobie i dziecku zapasy żelaza, powinnaś zrezygnować też z picia kawy i czarnej herbaty, zwłaszcza podczas posiłków lub zaraz po nich, ponieważ kawa redukuje wchłanianie żelaza o 40 proc., a herbata – według niektórych danych – nawet o 60 proc.!

Unikaj również łączenia produktów z żelazem z tymi zawierającymi wapń, bo ten pierwiastek także zmniejsza wchłanianie żelaza. 

Czytaj także: Produkty zakazane w ciąży - zobacz, czego nie wolno ci jeść

Niedokrwistość w ciąży: suplementy diety przy anemii

Mądry, dobrze przemyślany jadłospis może zapobiec niedoborom żelaza, jednak nie zawsze się to udaje. Warto więc stosować suplementy: preparaty wieloskładnikowe dla kobiet w ciąży, które oprócz DHA, witaminy D, jodu i kwasu foliowego zawierają także żelazo. Natomiast preparatów zawierających wyłącznie żelazo (dawki są tam o wiele wyższe) nie możesz stosować bez wyraźnego zalecenia lekarza.

Jeśli na podstawie wyników badań krwi twój lekarz prowadzący zauważy, że masz anemię lub jesteś nią zagrożona – wtedy zaleci stosowną suplementację. Zwróć też uwagę, czy nie pojawiają się u ciebie objawy anemii, takie jak osłabienie, zawroty głowy, bladość skóry, wypadanie włosów, drętwienie rąk i stóp czy uczucie zimna – zgłoś je swojemu ginekologowi, bo to także może być wskazówka, że potrzebujesz żelaza. Suplementacja tego pierwiastka jest wskazana – zwłaszcza w II i III trymestrze ciąży – w grupach podwyższonego ryzyka, do których należą m.in. przyszłe mamy wegetarianki oraz te w bardzo młodym wieku.

Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca kobietom ciężarnym przyjmowanie 26–30 mg żelaza dziennie. Preparat z żelazem należy wybierać bardzo starannie, bo nie każdy z nich jest dobrze tolerowany. Na polskim rynku są już dostępne preparaty wieloskładnikowe, które zawierają żelazo o wysokiej przyswajalności i bardzo dobrej tolerancji: nie potęgują mdłości ciążowych, bólów brzucha czy zaparć. Zanim więc wybierzesz preparat, sprawdź formę żelaza w nim zawartą. 

Zobacz także: Jaką wodę pić w ciąży?

Niedokrwistość w ciąży - ta dieta działa!

• codziennie wypijaj szklankę soku z buraków
• regularnie pij sok ze świeżej pokrzywy (można kupić gotowy) lub napar z liści tej rośliny
• przyrządzaj i wypijaj zielone koktajle ze spiruliną, chlorellą (algi bogate w żelazo) czy pędami jęczmienia
• w charakterze przekąski sięgaj po pestki dyni lub słonecznika (ale jedz nie więcej niż 3–4 łyżki dziennie, bo są kaloryczne).

Na anemię w ciąży najlepsze jest żelazo

Żelazo to pierwiastek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, obecny w prawie wszystkich jego komórkach, w tym m.in. w hemoglobinie, biorącej udział w transporcie tlenu, oraz w mioglobinie, występującej w mięśniach. W ciąży niedobory żelaza mogą skutkować przedwczesnym oddzieleniem się łożyska, większą podatnością na infekcje, zaburzeniami kurczliwości mięśnia macicy, zahamowaniem rozwoju wewnątrzmacicznego płodu czy porodem przedwczesnym.

W ciąży musisz też zrobić zapasy żelaza dla swojego dziecka, które pokryją jego zapotrzebowanie na ten pierwiastek przez pierwsze pół roku życia. 

Zobacz: Produkty bogate w żelazo