Anemia w ciąży to nie tylko osłabienie. Grozi porodem przedwczesnym

Niedokrwistość w ciąży, czyli anemia, jest najczęstszą patologią stwierdzaną u przyszłych mam. Jak uniknąć niedokrwistości w ciąży? Dostarczając żelaza - bo niedobory tego pierwiastka są główną przyczyną problemów.

Gdy mówi się o niedokrwistości w ciąży, trzeba rozróżnić tzw. niedokrwistość fizjologiczną od patologicznej. Ta pierwsza wynika z tego, że w organizmie przyszłej mamy zwiększa się ilość osocza krwi, przez co w jednostce objętości krwi jest mniej erytrocytów (czerwonych krwinek). Krew jest bardziej „rozcieńczona” niż przed ciążą, co widać w wynikach badań (obniżenie stężenia hemoglobiny), ale nie jest to jeszcze problem.

O klasycznej anemii w ciąży można mówić dopiero wtedy, gdy dochodzi do niedoboru żelaza – jest to przyczyna aż 95 proc. przypadków anemii. Poziom żelaza może się znacznie zmniejszyć w drugim trymestrze ciąży – dziecko coraz intensywniej się wtedy rozwija, a zapasy tego pierwiastka u przyszłej mamy powoli się wyczerpują. Tymczasem zarówno mama, jak i dziecko bardzo go potrzebują. Anemię u kobiet ciężarnych rozpoznaje się, gdy stężenie hemoglobiny w I i III trymestrze wynosi poniżej 11 g/dl, a w II trymestrze - poniżej 10,5 g/dl.

Spis treści

1. Niedokrwistość w ciąży: co jeść?
2. Dieta przy anemii w ciąży
3. Niedokrwistość w ciąży: suplementy diety przy anemii
4. Niedokrwistość w ciąży - ta dieta działa!
5. Na anemię w ciąży najlepsze jest żelazo

Zobacz: Niedobór żelaza w ciąży- czym skutkuje?

Niedokrwistość w ciąży: co jeść?

Co jeść w ciąży, aby nie dopuścić do anemii. Już od początku ciąży staraj się jeść znacznie więcej produktów bogatych w żelazo, tak aby dostarczać go w pożywieniu ok. 27 mg dziennie. Najlepszymi źródłami żelaza są produkty pochodzenia zwierzęcego, ponieważ zawierają one tzw. żelazo hemowe, które jest przyswajane przez organizm na poziomie 20–25 proc.

Dieta przy anemii w ciąży

Aby się jej ustrzec, powinnaś jeść dwa razy w tygodniu chude czerwone mięso (np. wołowina, cielęcina, królik), a poza tym ryby (śledzie, sardynki, makrele) oraz żółtka jaj.

Uwaga: w ciąży unikaj jedzenia wątróbki, bo oprócz żelaza zawiera ona dużo retinolu i innych substancji toksycznych, które mogą przyczynić się do wystąpienia u dziecka wad wrodzonych (przy dużym spożyciu).

Pokarmy roślinne zawierają zaś tzw. żelazo niehemowe, które wchłania się znacznie gorzej – na poziomie 5–6 proc. Przyswajanie żelaza niehemowego poprawia obecność witaminy C – dzięki niej wchłanianie żelaza zwiększa się nawet dwu i trzykrotnie. W diecie w ciąży dobrymi źródłami żelaza niehemowego są: rośliny strączkowe (ciecierzyca, soczewica, soja, fasola, groch), ciemnozielone i ciemnoczerwone warzywa (buraki, szpinak, brokuły), liście pokrzywy, pestki dyni, otręby pszenne, kakao, kiełki fasoli mung, suszone morele (niesiarkowane), drożdże piwne, orzechy i migdały.

Komponując dietę w ciąży, która nie dopuści do anemii, pamiętaj, aby tym produktom towarzyszyły owoce i warzywa bogate w witaminę C, a więc: truskawki, porzeczki, kiwi, natka pietruszki, czerwona papryka, warzywa kapustne. Jeśli chcesz mieć jadłospis w ciąży, który zapewnić tobie i dziecku zapasy żelaza, powinnaś zrezygnować też z picia kawy i czarnej herbaty, zwłaszcza podczas posiłków lub zaraz po nich, ponieważ kawa redukuje wchłanianie żelaza o 40 proc., a herbata – według niektórych danych – nawet o 60 proc.!

Unikaj również łączenia produktów z żelazem z tymi zawierającymi wapń, bo ten pierwiastek także zmniejsza wchłanianie żelaza.

Zobacz też: Czy w ciąży musisz łykać suplementy?

Produkty zakazane w ciąży - zobacz, czego nie wolno ci jeść

Niedokrwistość w ciąży: suplementy diety przy anemii

Mądry, dobrze przemyślany jadłospis może zapobiec niedoborom żelaza, jednak nie zawsze się to udaje. Warto więc stosować suplementy: preparaty wieloskładnikowe dla kobiet w ciąży, które oprócz DHA, witaminy D, jodu i kwasu foliowego zawierają także żelazo. Natomiast preparatów zawierających wyłącznie żelazo (dawki są tam o wiele wyższe) nie możesz stosować bez wyraźnego zalecenia lekarza.

Jeśli na podstawie wyników badań krwi twój lekarz prowadzący zauważy, że masz anemię lub jesteś nią zagrożona – wtedy zaleci stosowną suplementację. Zwróć też uwagę, czy nie pojawiają się u ciebie objawy anemii, takie jak osłabienie, zawroty głowy, bladość skóry, wypadanie włosów, drętwienie rąk i stóp czy uczucie zimna – zgłoś je swojemu ginekologowi, bo to także może być wskazówka, że potrzebujesz żelaza.

Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca, aby dzienna norma spożycia żelaza przez kobiety ciężarne wynosiła 27 mg żelaza dziennie. Suplementacja tego pierwiastka jest wskazana – zwłaszcza w II i III trymestrze ciąży – ale tylko w grupach podwyższonego ryzyka, do których należą m.in. przyszłe mamy wegetarianki oraz te w bardzo młodym wieku. I oczywiście u kobiet ze zdiagnozowanymi niedoborami.

Preparat z żelazem należy wybierać bardzo starannie, bo nie każdy z nich jest dobrze tolerowany. Na polskim rynku są już dostępne preparaty wieloskładnikowe, które zawierają żelazo o wysokiej przyswajalności i bardzo dobrej tolerancji: nie potęgują mdłości ciążowych, bólów brzucha czy zaparć. Zanim więc wybierzesz preparat, sprawdź formę żelaza w nim zawartą.

Niedokrwistość w ciąży - ta dieta działa!

• Cdziennie wypijaj szklankę soku z buraków
• Regularnie pij sok ze świeżej pokrzywy (można kupić gotowy) lub napar z liści tej rośliny
• Przyrządzaj i wypijaj zielone koktajle ze spiruliną, chlorellą (algi bogate w żelazo) czy pędami jęczmienia
• W charakterze przekąski sięgaj po pestki dyni lub słonecznika (ale jedz nie więcej niż 3–4 łyżki dziennie, bo są kaloryczne).

Na anemię w ciąży najlepsze jest żelazo

Żelazo to pierwiastek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, obecny w prawie wszystkich jego komórkach, w tym m.in. w hemoglobinie, biorącej udział w transporcie tlenu, oraz w mioglobinie, występującej w mięśniach. W ciąży niedobory żelaza mogą skutkować przedwczesnym oddzieleniem się łożyska, większą podatnością na infekcje, zaburzeniami kurczliwości mięśnia macicy, zahamowaniem rozwoju wewnątrzmacicznego płodu czy porodem przedwczesnym.

W ciąży musisz też zrobić zapasy żelaza dla swojego dziecka, które pokryją jego zapotrzebowanie na ten pierwiastek przez pierwsze pół roku życia.

Zobacz: Produkty bogate w żelazo