Komórka jajowa, zygota, zarodek... od tego zaczyna się nowe życie
Komórka jajowa, zygota, zarodek - te pojęcia zna każdy, choćby z lekcji biologii w szkole. Jeśli jednak planujesz ciążę, warto wiedzieć o ich nieco więcej. Jak powstaje w nowe życie?
Spis treści
- Komórka jajowa - początek drogi
- Zygota – komórka będąca efektem zapłodnienia
- Zarodek – początkowa postać organizmu ludzkiego
Komórka jajowa - początek drogi
Komórka jajowa to żeńska komórka (gameta) rozrodcza, która powstaje w kobiecym jajniku. Każda kobieta rodzi się z milionami pęcherzyków jajowych, które „budzą się” w okresie, kiedy kobieta staje się zdolna do rozmnażania.
Owulacja, czyli dojrzewanie i uwalnianie się komórki jajowej następuje w czasie każdego cyklu mestruacyjnego, zazwyczaj naprzemiennie – raz w lewym, raz w prawym jajniku. W znajdującym się w jajniku pęcherzyku Graafa zaczyna dojrzewać kilkadziesiąt komórek jajowych. Tylko jedna z nich osiąga pełną dojrzałość, reszta zaś obumiera. Za dojrzewanie komórki jajowej oraz za zahamowanie wzrostu pozostałych, odpowiedzialne są hormony: estrogeny. Dojrzały pęcherzyk jajowy przemienia się w komórkę jajową, a następnie, po pęknięciu pęcherzyka Graafa, zostaje uwolniony z jajnika. Następuje to w tzw. okresie owulacji (jajeczkowania), czyli ok. 14. dnia cyklu menstruacyjnego.
>> Kalkulator dni płodnych - sprawdź, kiedy masz największe szanse na zajście w ciążę!
Następnie komórka jajowa przedostaje się z jajnika do jajowodu, gdzie za pośrednictwem wypustek jest przesuwana w kierunku macicy. Jeżeli na tym etapie jej rozwoju, w ciągu 12-24 godzin od owulacji, zostanie ona zapłodniona, rozwinie się z niej zygota, która następnie zagnieździ się w macicy i przeistoczy w zarodek. Jeśli nie dojdzie do spotkania z meską komórką rozrodczą (plemnikiem) i zapłodnienia, komórka jajowa obumrze. Ściany macicy, w których nie implantował się zarodek zaczną się złuszczać i nastąpi menstruacja.
Zygota – komórka będąca efektem zapłodnienia
Jest pierwszą komórką, z której pod wpływem kolejnych podziałów rozwija się człowiek. Powstajew momencie, gdy gameta (komórka) żeńska łączy się z gametą męską, czyli gdy męski plemnik łączy się z żeńską komórką jajową. Dochodzi wtedy do połączenia się obu gamet w jedną oraz do połączenia chromosomów z plemnika z chromosomami z jaja tworząc dwadzieścia trzy pary.
Już w pierwszej dobie od zapłodnienia następują pierwsze podziały zygoty, które prowadzą do ukształtowania się ludzkiego organizmu: najpierw na dwie, potem na cztery itd. średnio co 12-14 godzin. Zygota otoczona gęstą substancja przesuwa się stopniowo w kierunku macicy, poruszana ruchem znajdujących się w jajowodzie wypustek i odżywiana wydzielanymi przez niego substancjami. Po około 7 dniach od zapłodnienia rozpoczyna się proces zagnieżdżenia się komórki w błonie śluzowej macicy. Mówimy wtedy o implantacji blastocysty, który kończy się po około 5–6 dniach. Po tym czasie blastocysta zaczyna rozwijać się dwutorowo – z jednej
jej części rozwinie się łożysko, z drugiej zaś – zarodek.
>> Krwawienie implantacyjne: jakie są jego przyczyny, objawy i czym się różni od miesiączki?
Zarodek – początkowa postać organizmu ludzkiego
Powstaje z zygoty (połączenia komórek męskich i żeńskich w wyniku zapłodnienia) po zagnieżdżeniu się w macicy. Implantacja następuje ok. 7 doby po zapłodnieniu i trwa 4-5 dni. W okresie zarodkowym, który trwa od momentu implantacji do ok. 8 tygodnia ciąży, powstają najważniejsze narządy wewnętrzne człowieka, dlatego okres ten nazywany jest również organogenezą. Jest to moment, kiedy powstają ewentualne wady rozwojowe.
Zobacz:
Pęcherzyk ciążowy: co to jest i kiedy widać pęcherzyk ciążowy?
Jak rozwija się płód tydzień po tygodniu
Tzw. okres zarodkowy (embrionalny) charakteryzuje się wyjątkowo dynamicznym rozwojem. Ciągłym podziałom i mnożeniu się ulegają trzy grup komórek, z których w przyszłości rozwiną się:
- układ nerwowy i mózg,
- układ pokarmowy i inne narządy
- szkielet, układ krwionośny, mięśnie i tkanka łączna.
Wraz z podziałami komórek, zarodek zmienia swój kształt, a wokół niego powstaje pęcherzyk ciążowym. Obok zarodka, znajduje się w nim również m.in. pęcherzyk żółtkowy oraz jama owodniowa. Pęcherzyk żółtkowy odżywia zarodek do momentu powstania łożyska, natomiast jama owodniowa ok. 6-7 tygodnia ciąży wypełnia się płynem owodniowym, który chroni zarodek przez urazami.
