Skurcze macicy w ciąży: przyczyny, objawy, rodzaje skurczów ciążowych
Skurcze macicy w ciąży mogą mieć różne podłoże. Występowanie skurczów ciążowych jest naturalne, choć zdarzają się i takie, które mogą być sygnałem zagrożenia ciąży. Jak rozpoznać skurcze w ciąży i jakie są ich rodzaje?
Czym są skurcze macicy w ciąży?
Skurcze ciążowe to mimowolne ruchy włókien mięśni macicy. Zwykle służą one przygotowaniu macicy na poród, która rozciąga się pod ich wpływem.
W ciąży skurcze są całkiem normalnym zjawiskiem – muszą występować, by umożliwić macicy rośnięcie wraz z dzieckiem. Pierwsze skurcze pojawiają się już na początku ciąży, ale są one niewyczuwalne.
Pierwsze odczucia związane z czynnością skurczową macicy kobieta rejestruje dopiero w okolicy 20. tygodnia ciąży, choć i wtedy nie powinny być one niepokojące. Właściwe skurcze macicy w tym okresie nie są bowiem bolesne i uciążliwe.
Wraz z upływem kolejnych tygodni ciąży, skurcze stają się mocniej odczuwalne, mogą być też bolesne.
Spis treści:
- Jak objawiają się skurcze w ciąży?
- Jak rozpoznać skurcze ciążowe?
- Kiedy skurcze wymagają wizyty u lekarza?
- Rodzaje skurczów macicy w ciąży
- 5 sposobów na skurcze w ciąży
Jak objawiają się skurcze w ciąży?
Na początku skurcze macicy w ciąży nie są w ogóle odczuwalne. Nie towarzyszy im też żaden inny objaw. W drugim trymestrze mogą mieć one postać chwilowego napinania się brzucha.
Częstotliwość skurczów nie powinna być duża, a czas trwania – zbyt długi. W trzecim trymestrze zwykle skurcze stają się intensywniejsze, mogą też dłużej trwać. Poza napinaniem się brzucha, mogą wystąpić również bolesności.
Ból przypomina ten miesiączkowy, ale w delikatniejszym wydaniu. Jeśli ból jest uciążliwy, można go załagodzić np. ciepłą kąpielą.
Jak rozpoznawać skurcze ciążowe?
Warto umieć rozpoznawać skurcze ciążowe, ale przede wszystkim dobrze znać metody ich łagodzenia. To ważne, ponieważ ich stosowanie pozwala ocenić, czy odczuwane skurcze powinny wzbudzać twój niepokój, czy też nie.
Napięcie i twardnienie brzucha, które mija, jest symptomem niegroźnych skurczów przepowiadających.
Natomiast objawy, które mimo starań nie ustępują, a nawet nasilają się lub łączą się z innymi nietypowymi objawami, wskazują na inne przyczyny – i dlatego powinny skłonić cię do szybkiej wizyty u lekarza lub położnej.
Kiedy skurcze wymagają wizyty u lekarza?
Nie wszystkie skurcze macicy są normalne. Sygnałem, że coś jest nie tak, powinna być ich bolesność i duża uciążliwość a także towarzyszenie innych objawów np. krwawienie, gorączka.
Czytaj: 7 najczęstszych przyczyn poronienia
Fizjologiczne skurcze w czasie ciąży nie powinny bardzo boleć a ciepła kąpiel powinna je oddalić.
Niewłaściwe skurcze trwają dłużej, mogą często się powtarzać i zwykle przybierają na sile, co może oznaczać, że istnieje ryzyko przedwczesnego porodu.
Jedynym momentem, gdy skurcze, choć bardzo bolesne i często powtarzające się (regularnie) są czymś normalnym, jest poród. Niepokoić powinny również pojedyncze skurcze, jeśli są bardzo silne. Mogą np. oznaczać odklejanie się łożyska od ściany macicy.
Zobacz także:
Skurcze brzucha w ciąży. Kiedy ból powinien niepokoić?
Jakie są przyczyny bólu w podbrzuszu w ciąży?
Jak odróżnić skurcze przepowiadające od porodowych?
Rodzaje skurczów macicy w ciąży
To pierwsze skurcze ciążowe, występują przed 20. tygodniem ciąży. Jedynym ich objawem jest twardnienie brzucha, ale zwykle tak delikatne, że większość ciężarnych nawet go nie zauważa. Co ciekawe – skurcze nie są również możliwe do wychwycenia w badaniu KTG.
- Skurcze Braxtona-Hicksa
Są to skurcze fizjologiczne, naturalnie występujące w drugim i trzecim trymestrze ciąży. Objawiają się one twardnieniem brzucha i zwykle nie są bolesne. Ich cechą jest nieregularność, nie nasilają się wraz z upływem czasu i zwykle występują po zmianie pozycji lub odpoczynku. Ich ulubioną porą występowania jest wieczór.
- Skurcze przepowiadające
Są to skurcze niezbędne do przygotowania macicy do porodu. Występują na kilka tygodni przed terminem rozwiązania. Pojawiają się nieregularnie, więc nie oznaczają jeszcze porodu. Trwają krótko – maksymalnie 30 sekund i bywają bolesne. Jest to ból podobny do menstruacyjnego i krzyżowego.
- Skurcze porodowe
To ostatni etap fizjologicznych skurczów macicy w ciąży, oznaczający rozpoczęcie akcji porodowej. Skurcze porodowe trudno pomylić z czymkolwiek i nie sposób ich przeoczyć. Być może na początku są znośne, ale z czasem przybierają na intensywności i pojawiają się coraz częściej. Charakterystyczną cechą jest ich regularność i coraz dłuższy czas trwania pojedynczego skurczu.
Są bolesne, z czasem coraz bardziej. To intensywny ból, podobny do menstruacyjnego oraz ból w okolicy lędźwiowej.
W kulminacyjnym momencie, gdy rozwarcie szyjki staje się maksymalne, skurcze powtarzają się co około 2 minuty i trwają nawet do 60 sekund. Skurczom porodowym zwykle towarzyszą inne objawy porodu, np. odejście wód płodowych.
Skurcze są potrzebne
Metody łagodzące skurcze przepowiadające stosujemy głównie dla zapewnienia komfortu psychicznego ciężarnej, ponieważ dolegliwości te pojawiają się i zanikają niezależnie od naszych działań.
Rozluźnienie ciała zmniejsza odczucia napięcia, jednak trzeba pamiętać, że skurcze są ważnym czynnikiem przygotowującym kobietę do porodu.
Skurcze przepowiadające to trening dla macicy i sygnał dla dziecka, że nadchodzą zmiany. Ale przede wszystkim to moment przebudowy szyjki i dolnego odcinka mięśnia macicy, który ma na celu przygotowanie jej do skracania się i rozwierania.
Aby skurcze nie były powodem stresu, przyszła mama powinna regularnie liczyć ruchy dziecka. Norma to przynajmniej 10 ruchów w ciągu godziny, czynność liczenia powtarzamy trzy razy dziennie. Jeśli skurczom towarzyszą zmiany w aktywności dziecka, lepiej zgłosić się na izbę przyjęć.
5 sposobów na skurcze w ciąży
Skurcze przepowiadające mają to do siebie, że można złagodzić ich siłę, a niekiedy nawet zupełnie zahamować. Czasami potrzeba na to kilku minut, niekiedy godziny, ale jest to możliwe i prawie zawsze się udaje. To ważna cecha odróżniająca je od skurczów porodowych, na które nie ma żadnego „lekarstwa”.
Kiedy więc nagle poczujesz charakterystyczne napięcie brzucha i lekki ból, zastosuj jedną z metod, która złagodzi dyskomfort.
1. Zmiana pozycji
Najprostszym sposobem łagodzenia skurczów przepowiadających jest zmiana pozycji ciała. To dlatego, że w czasie ruchu łatwiej rozciągnąć napięty mięsień macicy, co powoduje ustąpienie bólu. Jeśli więc zaczniesz odczuwać dyskomfort np. siedząc przy biurku, wstań na chwilę lub – jeśli możesz – połóż się.
Skutecznym sposobem jest również pójście na krótki spacer. Takie sposoby sprawdzają się zwłaszcza przy wczesnych skurczach Alvareza.
2. Ćwiczenia oddechowe
Aby zahamować skurcz, warto spróbować relaksacji połączonej z ćwiczeniami oddechowymi. Najlepiej w tym celu położyć się w wygodnej dla siebie pozycji i spróbować rozluźnić całe ciało.
Możesz wyobrazić sobie coś miłego, co pozwoli ci zapomnieć o dolegliwościach. Leżąc, oddychaj, aby dotlenić każdy mięsień swojego ciała, także macicę – to pomaga w jej rozluźnieniu.
Najskuteczniejsze jest spokojne i rytmiczne oddychanie przeponą, z zachowaniem dłuższej fazy wydechu, by nie doprowadzić do hiperwentylacji i zawrotów głowy.
3. Ciepła kąpiel
To sprawdzony sposób łagodzenia skurczów. Ciepła woda rozluźnia mięśnie, zmniejsza więc wiele dolegliwości, nie tylko bóle porodowe: pomaga w czasie menstruacji, przy bólu pleców czy migrenie, a także w czasie skurczów przepowiadających.
Pamiętaj, aby wchodząc do wanny, sprawdzić, czy woda nie jest zbyt ciepła – woda łagodząca skurcze nie powinna mieć więcej niż 37°C. Gorąca kąpiel może być niebezpieczna – przyczynić się do osłabienia, zawrotów głowy i omdleń.
4. Łagodny masaż brzucha
Dotyk łagodzi ból, a masowanie i gładzenie brzucha może zatrzymać skurcze, zmniejszając napięcie macicy. Pamiętaj jednak, że masaż musi być naprawdę delikatny, by nie nasilił skurczów zamiast je złagodzić. Dotyczy to szczególnie tych późniejszych – Braxtona-Hicksa.
Brzuch możesz gładzić samodzielnie, ale jeśli masz obok siebie męża, poproś go, by lekko rozmasował ci również część lędźwiową kręgosłupa oraz stopy (trzeba pamiętać, że skurcz powoduje niepokój, a niepokój nasila ból, dlatego ciężarna musi być zrelaksowana i wyciszona).
Możesz też wziąć prysznic, traktując strumień wody jako narzędzie do łagodnego masażu pleców.
5. Leki rozkurczające
W ciąży dozwolone jest przyjmowanie leków rozkurczających typu No-spa. Drotawerynę podaje się, gdy dochodzi do przedwczesnych skurczów, a także w przypadku skurczów przepowiadających, ponieważ lek ten doskonale rozluźnia mięśnie gładkie i jest bezpieczny dla dziecka.
Chociaż lek No-spa można kupić w aptece bez recepty, pamiętaj, by nie przyjmować go bez wcześniejszej konsultacji ze swoim ginekologiem.
