Kiedy trzeba zrobić wymaz z gardła? Wyjaśniamy, dlaczego przy infekcji boli gardło

2023-03-27 13:25

Wymaz z gardła jest badaniem, które pozwala stwierdzić, jaki dokładny patogen odpowiada za występującą u pacjenta infekcję. Nie każde zakażenie górnych dróg oddechowych stanowi jednak wskazanie do wymazu z gardła – kiedy więc wykonuje się to badanie? Czy wymaz z gardła jest bolesny i czy trzeba się do niego jakoś przygotowywać?

wymaz z gardla
Autor: thinkstockphotos.com

Wymaz z gardła jest badaniem, które służy do diagnostyki różnych infekcji toczących się w obrębie migdałków czy właśnie gardła. Wirusy, bakterie, grzyby – lista patogenów, które mogą doprowadzać do rozmaitych zakażeń górnych dróg oddechowych u pacjentów, jest naprawdę wyjątkowo długa.

Na samym początku warto jednak wspomnieć o pewnym aspekcie. Otóż ludzka jama ustna nie jest jałową przestrzenią – w jej obrębie bytują rozmaite gatunki chociażby bakterii. Stanowią one florę bakteryjną jamy ustnej i tego rodzaju organizmy typowo nie doprowadzają do wystąpienia jakiejś infekcji czy pojawienia się u pacjentów jakichkolwiek dolegliwości.

Obecność w jamie ustnej różnych bakterii sprawia, że zasadniczo bezcelowe byłoby rutynowe wykonywanie wymazów z gardła, w celach kontrolnych, u każdego pacjenta. Do pobrania wymazu z gardła istnieją pewne, dość jasno określone, wskazania.

Spis treści

  1. Ból gardła to objaw infekcji
  2. W jakich sytuacjach wykonuje się wymaz z gardła?
  3. Jak się przygotować do pobrania wymazu z gardła?
  4. Jak przebiega pobieranie wymazu z gardła?
  5. Wymaz z gardła… i co dalej?
  6. Szczególny typ wymazu gardła – szybki test na paciorkowce
  7. Wymaz z gardła: najważniejszy nie jest wynik, a stan pacjenta!
Zdrowo Odpytani: Lubisz się całować? Ekspert ostrzega przed “chorobą pocałunków”

Ból gardła to objaw infekcji

Grupą pacjentów, u których najczęściej pobierane są wymazy z gardła, są najmłodsi – to właśnie u dzieci najczęściej spotykane są infekcje górnych dróg oddechowych, w przebiegu których wykonanie wymazu z gardła może wnieść dużo do procesu diagnostycznego, a później także wpłynąć na wdrażane u pacjentów leczenie.

Występujące w obrębie jamy ustnej infekcje najczęściej spowodowane są przez wirusy – takowych drobnoustrojów nie można jednak wykrywać na drodze badań materiału pobranego z gardła, wobec czego przy podejrzeniu tła wirusowego występującego u dziecka schorzenia nie wykonuje się wymazu z gardła.

Objawami, które mogą przemawiać za tym, że u dziecka występuje właśnie infekcja wirusowa, są m.in. kaszel, nieznaczne podwyższenie ciepłoty ciała, a także – współwystępujące wraz z dolegliwościami ze strony gardła – takie problemy, jak biegunka, nudności i wymioty.

Czytaj również: Zapalenie gardła: domowe sposoby na ból gardła

Choroby migdałków u dzieci: 5 najczęstszych chorób migdałków

W jakich sytuacjach wykonuje się wymaz z gardła?

Wymaz z gardła służy przede wszystkim do diagnozowania infekcji bakteryjnych górnych dróg oddechowych. Na drodze tego badania możliwe jest również sprawdzenie, czy jama ustna pacjenta została skolonizowana przez chorobotwórcze gatunki grzybów. O tym, że do zakażenia doprowadziły bakterie, sugerować mogą takie objawy, jak wysoka gorączka, brak kaszlu, silny ból gardła, a także stwierdzenie istnienia w obrębie migdałków białawego nalotu.

Nie jest jednak tak, że u każdego pacjenta z podejrzeniem bakteryjnego zapalenia gardła wykonywany jest wymaz z gardła. Diagnostyka jest wskazana szczególnie u dzieci, u których podejrzewane jest istnienie anginy paciorkowcowej. Wymazy z gardła są wykonywane również u tych pacjentów, u których występują nawracające zapalenia gardła (szczególnie w sytuacji, kiedy u takich chorych wdrażane leczenie okazuje się nieskuteczne).

Jak się przygotować do pobrania wymazu z gardła?

Tak jak ogólnie dbałość o higienę jamy ustnej jest zdecydowanie zalecana, tak przed wykonaniem wymazu z gardła… myć zębów czy korzystać z płukanek do jamy ustnej już raczej się nie powinno. Taka sytuacja wynika z tego, że wymienione środki zawierają przecież substancje o działaniu przeciwbakteryjnym i przez to, po ich zastosowaniu, mogłoby dochodzić do eliminacji bakterii z jamy ustnej, co prowadziłoby do zafałszowania wyniku wymazu z gardła.

Na wymaz z gardła najlepiej przyjść nie tylko bez umycia zębów, ale i przed tym badaniem najlepiej jest być na czczo. Spożycie zarówno pokarmu, jak i jakichś płynów może bowiem zmieniać skład flory bakteryjnej jamy ustnej i również – jak w opisanym już wcześniej przypadku – doprowadzać do uzyskania zafałszowanego wyniku wymazu z gardła.

Zdarza się sytuacja, że wymaz wykonywany jest u pacjenta, który coś już jednak jadł danego dnia – w takim przypadku odstęp między posiłkiem a badaniem powinien wynosić minimum trzy godziny. Podkreślić należy także to, że przed wymazem z gardła nie powinno się również żuć gumy, jeść cukierków czy korzystać z tabletek na ból gardła – zdecydowanie najlepiej jest po prostu zgłosić się na badanie na czczo, w krótkim czasie od przebudzenia się.

Jak przebiega pobieranie wymazu z gardła?

Podstawowym pytaniem pacjentów, które pojawia się przed wieloma badaniami, jest: czy będzie bolało? Wymaz z gardła raczej trudno jest uznać za bolesny, może on jednak prowadzić do pewnego dyskomfortu – podczas pobierania materiału, na skutek drażnienia ściany gardła, u pacjenta pojawiać się może odruch wymiotny (to stanowi z kolei kolejną przesłankę ku temu, aby na wymaz z gardła rzeczywiście zgłosić się na czczo).

Samo pobranie wymazu z gardła zajmuje dosłownie kilka chwil. Pacjent proszony jest o jak najszersze otwarcie jamy ustnej, wtedy lekarz – z wykorzystaniem szpatułki – uciska język pacjenta ku dołowi, dzięki czemu uzyskuje on dostęp do struktur, z których to musi pobrać wymaz. Do tego celu wykorzystywane są specjalne wymazówki – przypominają one patyczki, na których końcu znajduje się wacik. Typowo wymaz pobiera się z okolic migdałków, a także z tylnej ściany gardła.

Uzyskany materiał lekarz umieszcza w specjalnym, jałowym pojemniku – jałowe warunki wymagane są z tego względu, że próbka nie może zostać zanieczyszczona bakteriami, które to nie pochodzą od pacjenta.

Poza już opisanymi wyżej przygotowaniami do wymazu z gardła, istotny jest jeszcze jeden aspekt. Otóż jeżeli w niedługim czasie przed badaniem zażywaliśmy jakieś antybiotyki, to bezwzględnie należy poinformować o tym lekarza. Po antybiotykoterapii skład flory jamy ustnej może ulegać zmianom i wtedy może się okazać, że tak naprawdę konieczne będzie powtórzenie wymazu z gardła po pewnym czasie od zakończenia leczenia tymi preparatami.

Wymaz z gardła… i co dalej?

Uzyskana od pacjenta próbka trafia do laboratorium, gdzie przenoszona jest ona na stosowne podłoża i przechowywana w odpowiednich warunkach. Następnie konieczny jest pewien czas potrzebny na to, aby doszło do wzrostu patogennych drobnoustrojów (zwykle sięga on około jednej, dwóch dób, dla pewnych patogenów może on jednak być i dłuższy). Później dochodzi do identyfikacji wyhodowanych drobnoustrojów.

Wymazowi z gardła i hodowli chorobotwórczych mikrobów towarzyszy zwykle jeszcze jedno badanie – antybiogram. Służy ono dobraniu najbardziej właściwego dla danego pacjenta leczenia. Antybiogram ma bowiem określić lekowrażliwość wyhodowanych od pacjentów szczepów drobnoustrojów – po wykonaniu tego badania lekarz wie, na jakie leki dane patogeny są najbardziej wrażliwe, dzięki czemu może on zlecić najskuteczniejszy w przypadku danej infekcji preparat.

Szczególny typ wymazu gardła – szybki test na paciorkowce

Termin „angina paciorkowcowa” zapewne nie jest obcy żadnemu rodzicowi – tego typu zakażenie spotykane jest bowiem najczęściej u dzieci. O tym rodzaju zapalenia gardła, wywoływanym przez paciorkowca - hemolizującego z grupy A, mówi się dużo przez to, do jakich komplikacji może doprowadzić ten problem (szczególnie przy zaniechaniu jego leczenia). Zapalenie nerek, gorączka reumatyczna czy zapalenie mięśnia sercowego – te jednostki nie tylko brzmią groźne, ale i niebezpieczne one po prostu są, i mogą one stanowić właśnie powikłania nieleczonej anginy paciorkowcowej.

Ze względu na wymienione powyżej zagrożenia, szybkie rozpoznawanie i wczesne rozpoczynanie leczenia anginy paciorkowcowej są wyjątkowo istotne. Owszem, paciorkowca można by wykryć na drodze wymazu z gardła, jednakże na wyniki tego badania – jak już wspomniano – trzeba po prostu czekać. Lekarze dysponują jednak innym badaniem, którym są tzw. szybkie testy na paciorkowce.

Materiał pobierany jest w tym przypadku podobnie jak przy typowym wymazie z gardła, jednakże później jest on przenoszony na specjalne paski czy kasetki. Szybkie testy na paciorkowce są naprawdę szybkie i ich wynik uzyskiwany może być w ciągu tak naprawdę kilku chwil, nawet w ciągu kilku minut.

Szybkie testy na paciorkowce cechują się typowo dużą specyficznością i czułością, jednakże nie one narzędziem doskonałym. W przypadku, kiedy ich wynik jest pozytywny – czyli kiedy wykryte zostaną u pacjenta antygeny wspominanej wyżej bakterii – wtedy możliwe jest rozpoczęcie leczenia. Jeżeli jednak dochodzi do sytuacji odwrotnej, czyli kiedy wynik testu jest negatywny, a u pacjenta są obecne objawy sugerujące anginę, to wtedy do całkowitego wykluczenia choroby konieczne jest wykonanie typowego wymazu z gardła wraz z hodowlą.

Czytaj również: „To już nie jest zwykła angina”. Lekarze alarmują: czterokrotnie wzrosła liczba zakażeń paciorkowcami grupy A

Wymaz z gardła: najważniejszy nie jest wynik, a stan pacjenta!

Na sam koniec podkreślenia wymaga bardzo ważny aspekt. Otóż czy to klasyczne wymazy z gardła, czy też szybkie testy na paciorkowce rzeczywiście mogą bardzo wiele wnosić do zdiagnozowania przyczyny dolegliwości pacjenta, to jednak wyniki tychże badań nie są tak naprawdę kluczowe. Lekarz nie decyduje bowiem o wdrażanym choremu leczeniu na podstawie samych wyników badań, zawsze bierze on pod uwagę całościowy stan pacjenta i występujące u niego dolegliwości.

Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Podziel się opinią
Grupa ZPR Media sprzeciwia się głoszeniu opinii noszących znamiona mowy nienawiści przepełnionych pogardą czy agresją. Jeśli widzisz komentarz, który jest hejtem, powiadom nas o tym, klikając zgłoś. Więcej w REGULAMINIE

NOWY NUMER

POBIERZ PORADNIK! Darmowy poradnik, z którego dowiesz się, jak zmienia się ciało kobiety w ciąży, jak rozwija się płód, kiedy wykonać ważne badania, jak przygotować się do porodu. Pobieram >

Pobieram
poradnik ciaza