Słodycze w diecie dzieci: jak dużo można podawać i od jakiego wieku?

Słodycze w diecie dzieci to gorący temat, który dzieli pokolenia i wokół którego narosło wiele mitów. Razem z Karoliną Łukasiewicz - dietetyczką, ekspertką programu edukacyjnego "1000 pierwszych dni dla zdrowia" Fundacji Nutricia rozmawiamy o aktualnych zaleceniach dietetycznych dotyczących cukru w diecie dzieci.

Spis treści

1. Dlaczego powinniśmy ograniczać ilość słodyczy w diecie dzieci?
2. W jakim wieku można dziecku podać pierwszy słodycz - przysłowiowy "pierwszy lizaczek"?
3. Ile słodyczy mogą jeść dzieci powyżej 3 roku życia? Czy stosowanie ograniczeń typu "słodycze tylko w weekendy" jest dobre?
4. Czy istnieją tzw. zdrowe słodycze, których nie trzeba dzieciom ograniczać np. słodycze z apteki jak lizaczek na gardło, ciastka zbożowe, lizaki z cukru trzcinowego, batoniki daktylowe itp.?
5. Na jakie chwyty marketingowe w kontekście słodyczy powinniśmy uważać?
6. Jak zmniejszyć apetyt dziecka na słodycze? Czy istnieją jakieś sposoby?
7. Nadmierna ochota dziecka na słodycze - czy może być objawem jakiejś choroby?
8. Jakich argumentów powinniśmy użyć, gdy babcia daje naszym dzieciom za dużo słodyczy?

Dlaczego powinniśmy ograniczać ilość słodyczy w diecie dzieci?

Karolina Lukaszewicz: Przede wszystkim ze względów zdrowotnych. Nadmierna ilość cukru w diecie dziecka sprzyja między innymi rozwojowi chorób cywilizacyjnych, a w dłuższej perspektywie może prowadzić do chorób takich jak otyłość, choroby serca, cukrzyca typu 2, czy niektóre nowotwory. Wynika to z faktu, że dzieci, które jedzą dużo produktów z wysoką zawartością cukru spożywają mniej wartościowych posiłków - między innymi produktów mlecznych, a także warzyw oraz pełnoziarnistych produktów zbożowych, co może prowadzić do niedoborów cennych składników odżywczych, które są niezbędne w czasie intensywnego wzrostu i rozwoju organizmu dziecka. Nie zapominajmy również o tym, że słodycze przyczyniają się do rozwoju próchnicy, a jak wiemy zdrowie jamy ustnej ma wpływ na zdrowie całego organizmu.

Przeczytaj: Otyłość u dzieci, zespół metaboliczny: jak walczyć z nadwagą u dziecka?

W jakim wieku można dziecku podać pierwszy słodycz - przysłowiowy "pierwszy lizaczek"?

Im później tym lepiej. Nawyki oraz preferencje żywieniowe kształtowane są od najmłodszych lat, dlatego późniejsze wprowadzenie słodyczy oraz kontrolowanie ilości spożywanego cukru już od pierwszych dni dziecka, zwiększają szansę na to, że łaknienie słodkiego smaku będzie mniejsze i dziecko rzadziej będzie sięgało po słodycze. Dziecku można podawać inne pyszne rzeczy zamiast słodyczy ze sklepu - wartościowe desery mogą powstać z dojrzałych świeżych i suszonych owoców, z produktów mlecznych, zmielonych orzechów, a także produktów pełnoziarnistych.

Ile słodyczy mogą jeść dzieci powyżej 3 roku życia? Czy stosowanie ograniczeń typu "słodycze tylko w weekendy" jest dobre?

Nie chodzi o to, by dzieciom w ogóle nie podawać nigdy słodyczy, ale by rozumieć konsekwencje ich nadmiernego spożycia. Jeden baton, wafelek i lizak nie spowodują rozwoju chorób cywilizacyjnych. Najlepiej jakby dziecko nie jadło systematycznie słodyczy, bo często jeden batonik już znacznie przekracza dopuszczalną ilość dziennego spożycia cukrów. Pokażmy dziecku zdrowe przekąski i alternatywy słodkości z półek sklepowych. Zalecenia mówią jasno, że ilość spożywanego cukru nie może przekraczać 10% dobowego zapotrzebowania na energię, przykładowo dwuletnie dziecko o wadze 12 kg nie powinno spożywać dziennie więcej niż 4 łyżeczki cukru. Warto sobie uświadomić, że pół szklanki soku owocowego właściwie zaspokaja to zapotrzebowanie! Dlatego starajmy się podawać dzieciom słodycze jak najrzadziej. Unikajmy również stosowania słodyczy jako nagrody lub pochwały ponieważ budujemy w ten sposób niezdrową relację dziecka z jedzeniem. Zalicza się do tego stosowanie ograniczeń “słodycze tylko w weekendy” - budujemy wtedy poczucie, że słodycze są czymś wyjątkowym, nagrodą za cały tydzień.

Przeczytaj: Otyłość u dziecka. Gdy rodzice nie widzą, że ich dziecko jest otyłe...

Czy istnieją tzw. zdrowe słodycze, których nie trzeba dzieciom ograniczać np. słodycze z apteki jak lizaczek na gardło, ciastka zbożowe, lizaki z cukru trzcinowego, batoniki daktylowe itp.?

Nie nazwa produktu, a jego skład czyni go odpowiednim. Rodzice często poszukują alternatyw słodyczy i sięgają po produkty z dodatkiem substancji słodzących jak ksylitol, sorbitol. Takie rozwiązania nie zawsze są dobre dlatego, że nadmierna ilość spożywanych produktów z dodatkiem substancji słodzących może powodować dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, zwłaszcza u dzieci. Owoce - zarówno świeże i suszone to cenny składnik diety najmłodszych, więc desery na ich bazie są dobrym wyborem, ale zawsze wybór produktu dla dzieci powinien być uprzedzony czytaniem etykiety. Sprawdźmy czy wybrana przez nas rzecz nie ma zbędnych dodatków jak cukier dodany, syrop glukozowo-fruktozowy, syrop kukurydziany, barwniki czy sztuczne aromaty. Pamiętajmy jednak, że nawet znalezienie zdrowej przekąski nie oznacza, że można ją spożywać bez ograniczeń - te produkty mają często identyczną zawartość cukrów prostych (lub niewiele mniejszą) od tego, który znajduje się zazwyczaj w naszych cukierniczkach. Dlatego zamiast szukać zamienników cukru, zastanówmy się w jaki sposób ograniczyć cukier w diecie dziecka np. proponując zdrowe, wytrawne przekąski, zamiast tych o słodkim smaku. Same słodycze warto natomiast zastąpić owocami. Orzechy, zwłaszcza włoskie, migdały, nasiona słonecznika czy dyni są źródłem wielu składników mineralnych takich jak magnez, wapń, żelazo, cynk oraz wielu witamin. Dodatkowo zawierają również tłuszcze roślinne o korzystnych dla zdrowia właściwościach. By skutecznie ograniczać spożycie cukru w diecie dziecka należy zwrócić uwagę na napoje - pamiętajmy, że do picia najlepsza jest woda, a nie soki owocowe i słodzone napoje.

Przeczytaj: Cukierki z witaminami. Czy podawać dzieciom zdrowe słodycze?

Na jakie chwyty marketingowe w kontekście słodyczy powinniśmy uważać?

Przede wszystkim należy zwracać uwagę na skład produktów. Często produkty, które wydają się z pozoru zdrowsze, wcale takie nie są, np. wiele wyrobów nie ma w swoim składzie sacharozy, ale ma za to fruktozę, syrop glukozowy, syrop glukozowo-fruktozowy, miód czy maltozę, które również są cukrami i warto je ograniczać. Przed zakupem należy dokładnie czytać etykiety a konkretnie listę składników, wtedy żaden chwyt marketingowy nas nie zmyli.

Jak zmniejszyć apetyt dziecka na słodycze? Czy istnieją jakieś sposoby?

Dzieci naturalnie lubią słodki smak. Prawdopodobnie preferencja ta bierze się z tego, że mleko matki dzięki obecności laktozy jest lekko słodkie. Jednak wczesne doświadczenia, zarówno w życiu płodowym jak i niemowlęcym mogą znacząco wpływać na preferencje i wybory dziecka w późniejszym życiu. Dlatego najlepszą metodą zmniejszenia apetytu dziecka na słodycze jest ograniczanie cukrów dodanych i to już od wczesnego dzieciństwa! 1000 pierwszych dni życia to kluczowy moment dla kształtowania się nawyków żywieniowych, budowanie tych właściwych zaprocentuje na przyszłość. Przyzwyczajając dziecko do smaków innych niż słodki, łatwiej będzie nam poradzić sobie z jego apetytem na słodycze.

Pamiętajmy również, że przykład idzie z góry - dobre wzorce przekazywane przez opiekunów mają kluczowe znaczenie. Słodycze to produkty, które mają cukry proste, czyli takie, które dostarczają nam energii szybko, ale też tylko na chwilę. Niekontrolowane wzrosty i spadki glukozy we krwi u dzieci jak i u dorosłych może powodować wzmożony apetyt na słodkości. Dobrym rozwiązaniem jest spożycie większej ilości produktów bogatych w błonnik (jak warzywa, produkty pełnoziarniste) oraz bogatych w węglowodany złożone jak grube kasze, razowe pieczywo czy pełnoziarniste płatki. Oczywistym jest też ograniczenie spożycia cukrów prostych – nie tylko w postaci słodyczy, ale także napojów słodzonych.

Przeczytaj: Woda smakowa dla dzieci: czy woda smakowa jest zdrowa i czy kupować ją dziecku?

Nadmierna ochota dziecka na słodycze - czy może być objawem jakiejś choroby?

Najczęstszą przyczyną wzmożonego apetytu dziecka na słodycze są nieprawidłowe nawyki żywieniowe. Jedzenie wysoko przetworzonych produktów, nieregularne spożywanie posiłków, traktowanie słodyczy jako nagrody - to wszystko przyczynia się do nadmiernego łaknienia cukru. Zdarza się jednak również tak, że zwiększony apetyt na słodycze pojawia się w następstwie nieprawidłowych poziomów hormonów w organizmie, zaburzeniach gospodarki węglowodanowej i jeżeli jakieś objawy nas niepokoją, to należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym.

Jakich argumentów powinniśmy użyć, gdy babcia daje naszym dzieciom za dużo słodyczy?

Najlepiej będzie wytłumaczyć, że rozumiemy, że babcia chce dobrze ale, prosimy, żeby nie dawała dziecku słodyczy, ponieważ mają one negatywny wpływ na jego zdrowie. Warto zaproponować alternatywę np. owoce, orzechy czy migdały. To może również dobra okazja, żeby babcia i wnuki poznali nowe przepisy i np. wspólne przygotowali zdrowe wypieki bądź wytrawne przekąski.

Polecamy: Żywienie dziecka: zdrowe przekąski zamiast chipsów i słodyczy

Zobacz naszą galerię z propozycją zdrowych i smacznych omletów dla dzieci:

Zobacz galerię 7 zdjęć