Zapalenie zatok w ciąży: jak leczyć i jakie mogą być konsekwencje choroby?

Zapalenie zatok występuje zarówno u dzieci, jak i dorosłych czy kobiet ciężarnych. Jak jest w przypadku ostatnich z wymienionych – jakie są przyczyny zapalenia zatok w ciąży, jak objawia się to schorzenie i czy stwarza ono jakieś zagrożenia dla dziecka rozwijającego się w matczynym łonie?

Zatoki to przestrzenie powietrzne, umiejscowione w obrębie twarzoczaszki. Wyróżnia się ich kilka i są nimi zatoki szczękowe, czołowe, sitowe oraz zatoka klinowa. 

Zatoki pełnią wiele ważnych funkcji, bo m.in. dbają o nawilżanie powietrza, którym oddychamy czy zapewniają ochronę przed urazami mechanicznymi, jednak dopóki nie toczą się w nich żadne procesy patologiczne, dopóty wcale nawet nie zdajemy sobie sprawy z ich istnienia.

Zdecydowanie inaczej dzieje się już jednak wtedy, gdy dojdzie u nas do zapalenia zatok – infekcji, której objawy mogą być bardzo nawet dokuczliwe.

Spis treści:

1. Jakie mogą być przyczyny zapalenia zatok w ciąży?
2. Jakie są objawy zapalenia zatok w ciąży?
3. Jak stawia się diagnozę u ciężarnej?
4. Na czym polega leczenie zapalenia zatok w ciąży?a
5. Kiedy w ciąży stosuje się farmakoterapię?

Jakie mogą być przyczyny zapalenia zatok w ciąży?

Zapalenie zatok wystąpić może u każdego – u dziecka, osoby w podeszłym wieku czy u ciężarnej. Tak jak u każdego pacjenta objawy tego schorzenia mogą być bardzo nawet uciążliwe, tak już zwykle największy niepokój zapalenie zatok wzbudza u przyszłych mam – zazwyczaj martwią się one bowiem tym, czy schorzenie nie doprowadzi do jakichś problemów u ich maluszka. 

Ostre zapalenie zatok (czyli takie, którego objawy utrzymują się do czterech tygodni) najczęściej spowodowane jest przez zakażenia wirusowe. Zdarza się jednak tak, że zalegająca w zatokach wydzielina zostanie zakażona przez bakterie i w takiej przypadku infekcja, która pierwotnie była wirusowa, może przekształcać się w bakteryjną.

Jeżeli zaś chodzi o przewlekłe zapalenie zatok (które utrzymuje się przez osiem lub więcej tygodni) to jego typową przyczyną są infekcje bakteryjne.

Warto tutaj wspomnieć o pewnym zjawisku, które bywa spotykane w ciąży i które czasami mylone jest z zapaleniem zatok. Otóż u części spodziewających się dziecka pacjentek – szczególnie w drugim trymestrze ciąży – dochodzi do występowania uczucia zatkanego nosa, a jednocześnie nie pojawia się u nich żadna wydzielina czy inne objawy infekcji.

Stan taki bywa spowodowany zmianami hormonalnymi (a dokładniej zmieniającymi się poziomami estrogenów), nie jest on groźny i ustępuje samoistnie po porodzie.

Jakie są objawy zapalenia zatok w ciąży?

Tak jak przyczyny, tak i objawy zapalenia zatok w ciąży nie odbiegają od tych, które pojawiają się w innych grupach pacjentów i mogą nimi być:

• uczucie zatkania nosa,
• trudności z oddychaniem przez nos,
• ból głowy przy pochylaniu,
• ból w obrębie twarzy,
• ból zębów,
• spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła,
• gorączka (która pojawiać się może szczególnie w przypadku ostrego zapalenia zatok),
• nieprzyjemny oddech,
• poczucie znacznego zmęczenia,
• pogorszenie węchu,
• obecność w nosie różnego rodzaju wydzieliny (przykładowo w przypadku wirusowego zapalenia zatok wydzielina może mieć białawy kolor, w przypadku zaś zakażeń bakteryjnych staje się ona gęsta i typowo ma barwę żółtawo-zielonkawą).

Objawy ostrego i przewlekłego zapalenia zatok są podobne, w przypadku jednak infekcji długotrwałych mają one zwykle mniejsze nasilenie.

Czytaj: Przewlekłe zapalenie zatok: leczenie przed ciążą

Jak stawia się diagnozę u ciężarnej?

Rozpoznanie zapalenia zatok w ciąży zazwyczaj stawia się na podstawie stwierdzenia obecności u pacjentki typowych dla tej infekcji objawów. W razie wystąpienia jakichś wątpliwości przeprowadzane może być np. badanie laryngologiczne (np. wziernikowanie jamy nosowej).

Szerszą diagnostykę wdraża się natomiast raczej tylko u tych pacjentek, u których pojawiają się nawracające lub przewlekłe stany zapalne zatok – w ich bowiem przypadku zasadne często staje się wykonanie badań obrazowych (takich jak np. tomografia komputerowa zatok).

Czytaj: Katar w ciąży - ile trwa i jak się go pozbyć?

Na czym polega leczenie zapalenia zatok w ciąży?

Wcześniej wspomniano o tym, że zapalenie zatok w ciąży martwi część mam dlatego, iż obawiają się one tego, że schorzenie wpłynie jakoś na stan ich dziecka.

Tak jak jednak sam stan zapalny zatok płodowi zaszkodzić nie powinien, tak już jego leczenie z wykorzystaniem nieodpowiednich środków rzeczywiście może być groźne dla rozwijającego się w łonie matki płodu. Z tego powodu w leczeniu zapaleniu zatok w ciąży wykorzystuje się przede wszystkim metody naturalne.

Pacjentkom zalecone jest zwiększenie spożycia płynów – dzięki temu może dochodzić do zmniejszenia gęstości wydzieliny, co ułatwia jej usuwanie z zatok i ostatecznie korzystnie wpływa na możliwość oddychania przez nos.

Pomocne bywają inhalacje (z wykorzystaniem soli, ale i olejków eterycznych), a także stosowanie hipertonicznych sprayów do nosa.

Ciężarnym zwraca się również uwagę na to, aby dbały one o nawilżanie powietrza w pomieszczeniach, w których przebywają oraz podkreśla się im to, by starały się one unikać różnych potencjalnych alergenów oraz dymu papierosowego.

Czytaj:

Domowe sposoby na przeziębienie w ciąży

Syrop z cebuli – jak go zrobić i jakie ma działanie?

Kiedy w ciąży stosuje się farmakoterapię?

Czasami, niestety, domowe metody leczenia zapalenia zatok nie przynoszą rezultatów i wtedy u pacjentki konieczne staje się zastosowanie leczenia farmakologicznego. Nie musi ono stwarzać zagrożenia dla rozwoju płodu, zawsze jednak należy poinformować specjalistę o stanie błogosławionym – będzie on bowiem wtedy mógł zalecić pacjentce takie leki, które nie będą niebezpieczne dla płodu.

Farmakoterapia zalecana jest przede wszystkim wtedy, kiedy u pacjentki z zapaleniem zatok występują bardzo nasilone objawy lub gdy rozwinie się u niej wysoka gorączka. W takim przypadku wykorzystywane mogą być antybiotyki – preferowane u ciężarnych są środki z grupy penicylin oraz cefalosporyn (takie jak np. amoksycylina).

Donosowo pacjentki mogą zaś stosować preparaty zawierające glikokortykosteroidy – podawane miejscowo leki mają nikłe szanse na to, że przedostaną się one w znaczących ilościach do organizmu dziecka.

Sprawdź: Dozwolone i zabronione leki w ciąży

Jak odpoczywać w czasie ciąży?

Zobacz galerię 5 zdjęć