Napady płaczu u noworodka, które nie mają jednoznacznej przyczyny (np. głód czy mokra pielucha), najczęściej tłumaczy się kolkami. Jednak amerykański pediatra dr Harvey Karp twierdzi, że płacz noworodka to skutek zbyt wczesnego porodu. Jego zdaniem wszystkie dzieci przychodzą na świat za wcześnie, bo ciąża z medycznego punktu widzenia powinna trwać jeden trymestr dłużej.
Spis treści
- Dlaczego noworodek płacze? Zbyt wczesny poród
- Dlaczego noworodek płacze? Niedojrzałość organizmu
- Potrzebny 4. trymestr – ciąża poza brzuchem
- Jak ułatwić noworodkowi życie w nowych warunkach?
Dlaczego noworodek płacze? Zbyt wczesny poród
Nasze noworodki, w porównaniu z tymi ze świata zwierząt, wymagają wyjątkowo troskliwej opieki. Rodzą się zupełnie nieporadne i wyposażone jedynie w najbardziej podstawowe umiejętności.
Są to mechanizmy kontrolujące procesy życiowe (np. oddychanie, bicie serca), kilka odruchów, ograniczona kontrola nad pracą mięśni i zmysłami oraz niewielka zdolność do skupienia lub rozproszenia uwagi. To naprawdę niewiele, biorąc pod uwagę fakt, że większość ssaków w dniu urodzenia staje na nogi i może sama podążać za swoją matką.
Co więcej, rodzice mogą jedynie odgadywać, czego ich dziecko akurat potrzebuje – noworodek początkowo umie komunikować się jedynie płaczem. Uderzające jest, że o wiele łatwiej byłoby, gdyby dzieci rodziły się jeden trymestr później.
Mózg noworodka i 3-miesięcznego niemowlęcia znacznie się różni, ten okres jest czasem wielkiego skoku rozwojowego. Trzymiesięczne niemowlę umie się już uśmiechać, zaczyna gaworzyć, odróżnia mamę od innych osób i nawiązuje z nią kontakt wzrokowy, potrafi zmienić pozycję ciała (np. przeturlać się na brzuch), chwyta przedmioty w rączki.
W porównaniu z nim noworodek jest wciąż jeszcze bardziej płodem niż dzieckiem. Dlaczego zatem nie zostaje dłużej w bezpiecznym brzuchu swojej mamy?
Czytaj również: Pierwsze tygodnie z noworodkiem. Instrukcja postępowania z dzieckiem
Nieutulony płacz po szczepieniu
Otulacz dla niemowlaka: dlaczego warto kupić?
Dlaczego noworodek płacze? Niedojrzałość organizmu
Ludzie osiągnęli wyjątkowy status w świecie przyrody. Wyróżniają nas inteligencja i wyprostowana postawa ciała. Te cechy zapewniły nam sukces ewolucyjny, ale też wymagały zapłacenia ceny. Jest nią ogromna niedojrzałość naszych dzieci w chwili porodu.
Ich mózgi są tak duże, że aby przecisnąć się przez kanał rodny, muszą rodzić się na wczesnym etapie rozwoju. Obwód głowy noworodka to średnio 36 cm, a trzymiesięcznego dziecka już 41 cm.
Wcześniejszy poród zmniejszył ryzyko powikłań, ale pozostawił ważny okres rozwoju na czas po porodzie. Dotyczy on nie tylko mózgu, ale też układu trawiennego, który jest bardzo wrażliwy.
Noworodek bardzo szybko musi poradzić sobie z nagromadzeniem nowych bodźców oraz trawieniem pokarmu – stąd kolki. Noworodki płaczą, ponieważ nowa rzeczywistość stanowi dla nich ogromne wyzwanie i mocno różni się od tego, do czego były przyzwyczajone.
Agnieszka Szyszko-Perłowska, położna, wykładowca Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku
Czasami rodzicom trudno jest zrozumieć, dlaczego ich dziecko marudzi i płacze, chociaż jest nakarmione i ma właśnie zmienioną pieluszkę. Okazuje się, że mokra pieluszka jest na szarym końcu przyczyn płaczu niemowląt.
Na pierwszym miejscu przyczynami płaczu noworodków są głód i samotność. Potrzeba jedzenia jest zrozumiała. Jednak ssanie zapewnia noworodkom nie tylko potrzebę zdobywania pokarmu, niesie ze sobą także poczucie bezpieczeństwa.
Innymi słowy: kiedy noworodek ma w buzi matczyną pierś lub smoczek uspokajacz, to czuje się zdecydowanie lepiej i pewniej. Znając warunki panujące w łonie matki, nietrudno jest sobie uświadomić, że życie po narodzinach nie jest łatwe i przyjemne, a już na pewno nie przypomina tego, do czego dziecko było przyzwyczajone przez długie 38 tygodni ciąży. Było mokro, ciemno, ciepło, ciasno, dookoła coś szumiało, serce mamy nadawało rytm.
Potem trudy narodzin, pierwszy oddech, szok termiczny, jaskrawe światło, głośne dźwięki i kilka par rąk, które nie mają czasu na delikatność w czasie wykonywania procedur medycznych. Do tego wyprostowana pozycja, uwolnione kończyny. „Gdzie jest moja mama? Gdzie bicie jej serca, które nadawało rytm mojemu życiu?” – mógłby zapytać noworodek.
Potrzebny 4. trymestr – ciąża poza brzuchem
Jak można pomóc noworodkowi w tych trudnych miesiącach adaptacji? Jak łagodzić płacz noworodka? Doktor Karp proponuje, żeby zapewnić noworodkowi 4. trymestr ciąży, a więc starać się odtworzyć warunki, jakie miał w łonie matki i dostarczać mu podobnych bodźców.
Jak dziecko czuło się w brzuchu? Było ciasno zwinięte i otulone przez macicę, przez większość dnia kołysały go i potrząsały nim ruchy matki oraz towarzyszył mu dźwięk przypominający szum odkurzacza.
Co ciekawe, takie metody, jak zawijanie, kołysanie noworodków, otulanie, szeleszczenie są na całym świecie stosowane intuicyjnie. W kulturach, w których dzieci są ciągle noszone i kołysane, noworodki nie płaczą niemal wcale. Te dzieci czują się tak, jakby wcale nie wyszły z brzucha!
Czytaj również: Rozwój płodu: jak rozwijają się zmysły dziecka
Przestymulowanie – jak nadmiar bodźców wpływa na zachowanie niemowląt?
Jak ułatwić noworodkowi życie w nowych warunkach?
1. Niech dłonie osób, które zajmują się noworodkiem, będą delikatne, ciepłe i pewne.
2. Ciasno owijajmy noworodki w miękki, dobrze dopasowujący się do ciała dziecka kocyk.
3. Owijajmy noworodki, nie prostując im kończyn. Pozycja wyprostna przyjdzie z czasem, rączki i nóżki noworodka są fizjologicznie zgięte we wszystkich stawach. Do ułożenia noworodka w pozycji embrionalnej świetnie nadaje się poduszka do karmienia.
4. Często przytulajmy noworodka. To nieprawda, że się przyzwyczai i potem będzie od tego uzależnione. Tulenie noworodka to bezpieczeństwo i ciepło, którego tak bardzo dzieci potrzebują. Bliskość ciała, szczególnie mamy, to też znajome, uspokajające bicie jej serca. Większość z nas instynktownie układa dzieci po swojej lewej stronie.
5. Jak najczęściej nośmy i kołyszmy niemowlęta – zdecydowanie łatwiej uspokajają się, kiedy poczują znajomy ruch ciała. Przecież gdy mama w czasie ciąży chodziła, jednocześnie kołysała rozwijające się dziecko. Bujanie powoduje też szybsze dojrzewanie zmysłu równowagi u noworodków, dzięki ciągłemu przepływowi płynu w układzie ślimakowym ucha wewnętrznego.
6. Włączajmy suszarkę albo odkurzacz. Wydają one jednostajny, monotonny dźwięk, który bardzo uspokaja noworodki. Pamiętajmy tylko, aby urządzenie ustawić w bezpiecznej odległości od dziecka.
7. Nośmy niemowlę w chuście, ponieważ zapewnia to potrzebne mu warunki. Dziecku jest ciasno, ciepło i bezpiecznie, jest blisko mamy, czuje bicie serca, zapach mleka, a mama ma wolne ręce i może czymś się zająć.
8. Do uspokajania noworodka, by mniej nie płakało można wspomóc się od czasu do czasu wymysłami techniki: leżaczkiem z wibracjami, monotonną, niezbyt głośną muzyką, np. imitującą szum fal czy przytulanką imitującą rytm bicia serca. Jednak żadne z tych nowoczesnych udogodnień nie zapewni dziecku tego samego, co niesie za sobą przytulenie i nasze ramiona.
