Kąpiel niemowlaka pod lupą. Sprawdzamy najnowsze zalecenia pediatrów

Zasady kąpieli niemowlaka się zmieniają. Co prawda „rewolucja” w kontekście wanienki to może za dużo powiedziane, ale jednak podejście lekarzy do toalety najmłodszych także przechodzi zmiany.

Choć noworodek jest mały i wydaje się bardzo delikatny, potrafi onieśmielić dorosłych i wzbudzić w nich dużą niepewność. Dlatego warto przed przystąpieniem do działań praktycznych przygotować się teoretycznie.

A jeśli pierwsze kąpiele dziecka macie już za sobą, dowiedzcie się, czy jesteście na czasie z nowinkami. Oto nowe zalecenia lekarzy dotyczące kąpieli niemowlęcia.

Sprawdź również: Kalendarz rozwoju dziecka - jak rozwija się twój malec?

Spis treści

1. Nie musisz kapać dziecka codziennie
2. Stosuj tylko kosmetyki dla dzieci
3. Emolienty zamiast nadmanganianu potasu
4. Zrezygnuj z szamponu
5. Wyrzuć gąbki
6. Nie wyparzaj wanienki
7. Temperatura wody w zależności od potrzeb dziecka
8. Kąpiel niemowlaka krok po kroku

Nie musisz kapać dziecka codziennie

Noworodka trzeba myć kilka razy w tygodniu, najlepiej codziennie. Pewną nowością jest jednak to, że w pierwszych miesiącach życia codzienna kąpiel nie jest bezwzględnie konieczna.

Jeśli słabo radzisz sobie z myciem maluszka w wanience, ręce drżą ci jak galareta, a serce bije tak, że wydaje się, że słyszą je sąsiedzi – możesz po prostu umyć dziecko leżące na przewijaku miękkim ręcznikiem zmoczonym w ciepłej wodzie.

Pamiętaj jednak o wszelkich fałdkach i zakamarkach skóry, tzn. pachach, pachwinach, miejscach za uszami (tam ścieka mleko podczas karmienia) i pod bródką.

Stosuj tylko kosmetyki dla dzieci

Skóra noworodka i małego niemowlęcia nie jest jeszcze dojrzała i różni się od skóry mamy, taty, a nawet brata – przedszkolaka. Jest znacznie cieńsza, mniej elastyczna, a jej odczyn mniej kwaśny. Jest bardzo podatna na podrażnienia i szybko chłonie substancje kontaktujące się z nią.

Dlatego do mycia dziecka nie nadają się mydła i płyny dla dorosłych. Zawarte w nich substancje zapachowe i konserwanty oraz inny odczyn pH mogłyby silnie podrażnić skórę dziecka.

Emolienty zamiast nadmanganianu potasu

Na wygląd i stan skóry maluszka olbrzymi wpływ ma mikrobiom, inaczej mikroflora skórna. Jeśli mikrobiom jest zaburzony, skóra zaczyna chorować. Dlatego warto o niego zadbać, a jednym ze sposobów jest wybór odpowiednich kosmetyków do codziennej pielęgnacji. 

Nie zaleca się już kąpieli malca w roztworze nadmanganianu potasu. Najlepiej kup specjalny płyn do kąpieli (lub kostkę myjącą) przeznaczony dla niemowląt. To także jest pewną zmianą, jeszcze niedawno zalecano używanie mydła dziecięcego. Płyny, zwłaszcza emolienty, współgrają ze skórą dziecka, pielęgnując ją bez nadmiernego wysuszania.

Zrezygnuj z szamponu

Jeszcze do niedawna dziecięcy szampon wydawał się konieczny. Dziś uważa się, że szampon w pierwszym roku życia dziecka jest zbędny. Malec ma niewiele włosów, a w dodatku ich wzrost i wypadanie są ze sobą sprzężone. Dlatego większość niemowląt traci dużo włosów.

Niektórzy nazywają to przejściowym łysieniem lub wycieraniem się włosów. Główkę niemowlęcia wystarczy myć 1–2 razy w tygodniu lub częściej, jeśli malec się poci lub ulewa, samą wodą lub płynem do kąpieli typu 2 w 1.

Wyrzuć gąbki

Kolejną nowością jest zdecydowane odejście od gąbek i myjek, których nie można wyprać w wysokiej temperaturze, wiec gromadzą się na nich groźne bakterie.

Myjka wcale nie jest potrzebna. Wystarczy myć dziecko własną dłonią lub maleńkim, miękkim ręcznikiem, który co kilka dni wypierzesz w pralce.

Nie wyparzaj wanienki

Odpowiednia jest wanienka dla dziecka. Wbrew wcześniejszym opiniom, nie trzeba jej przed pierwszym użyciem wyparzać. Wystarczy umyć wodą z mydłem i porządnie spłukać. Wiaderka do mycia niemowląt nie mają zbyt wielu zwolenników. Być może dlatego, że według opinii rodziców, trudniej w nich umyć niemowlaka.

Temperatura wody w zależności od potrzeb dziecka

Woda w wanience powinna mieć około 35ºC. Można ją zmierzyć termometrem lub tradycyjną metodą moczenia własnego łokcia – jeśli nie czujesz chłodu ani nadmiernego ciepła, woda ma odpowiednią temperaturę.

Jeśli jednak dziecko płacze w wannie albo masz wrażenie, że jest mu chłodno – dolej nieco ciepłej wody (do wanienki bez dziecka!) i wymieszaj wodę dłonią. Może twoje dziecko potrzebuje wody o temperaturze 37ºC?

Uwaga! Znaczenie ma także temperatura pomieszczenia, w którym kąpiesz niemowlaka. Im młodsze niemowlę, tym szybciej się wychładza i tym bardziej mycie jest dla niego nieprzyjemne.

Kąpiel niemowlaka krok po kroku

1. KROK - Mycie buzi, oczu i uszu dziecka jeszcze na przewijaku

• Mycie buzi. Wacik zamocz w ciepłej wodzie (przyszykowanej w miseczce tuż przed kąpielą). W pierwszych dniach po porodzie woda może być przegotowana i przestudzona, później zastąpi ją kranówka. Umyj wacikiem buźkę dziecka. Nie używaj do tego mydła, bo może podrażniać skórę lub wywołać ocean łez, gdy dostanie się do oczka.
• Mycie oczu. Na jałowy gazik wylej sól fizjologiczną z ampułki. Po 1–2 tygodniach życia dziecka możesz zacząć używać przegotowanej wody, a jałowe gaziki zastąpić zwykłymi. Jednym ruchem przetrzyj delikatnie powieki malca, kierując się od zewnętrznego do wewnętrznego kącika oka. Każde oczko myj oddzielnym wacikiem. Uwaga: w pierwszych dniach życia dziecka, gdy oczka często ropieją lub zakleja je wydzielina, trzeba myć je częściej, nie tylko przy kąpieli.
• Czyszczenie noska. Jeśli wydaje ci się, że w nosku zalega jakaś wydzielina, sięgnij po specjalny aspirator lub gumową gruszkę. Tak, tak – gruszka wraca do łask, ale z pewną modyfikacją w postaci specjalnej szerokiej końcówki. W przeciwieństwie do tradycyjnej gruszki, taka nie podrażnia delikatnej śluzówki.
• Pielęgnacja uszu. Opiera się na zasadzie: myć to, co widać, czyli tylko małżowinę. Możesz to zrobić palcem lub brzegiem ręcznika. Kiedyś obawiano się zamoczenia uszu dziecka i przestrzegano przed dostaniem się wody do przewodu słuchowego. Obecnie wiemy, że niczym to dziecku nie grozi i nic się nie stanie, jeśli kilka kropli dostanie się do ucha. Po kąpieli jednak koniecznie trzeba osuszyć uszy z resztek wody zalegającej w przewodach słuchowych. Ważne! Nigdy, przenigdy nie wkładaj patyczków higienicznych do ucha dziecka. Nie tylko zwiększa to niepotrzebnie produkcję woskowiny, ale grozi uszkodzeniem przewodu, infekcją, a nawet poważniejszymi konsekwencjami.

Czytaj: Jak myć niemowlaka: higiena oka i ucha, pielęgnacja buzi

Ogranicz ilość kosmetyków do pielęgnacji niemowlaka

Pielęgnacja noworodka. 25 pytań o pielęgnację dziecka, które zadaje każda mama

2. KROK - Mycie w wanience

Następnie rozbierz niemowlę i włóż je do wanienki, zanurzając je stopniowo i powoli, jednym bokiem do dołu. W pierwszych dniach po porodzie nie wlewaj zbyt dużo wody – do głębokości 10–15 cm. Później możesz wlewać jej nieco więcej. Oprzyj główkę dziecka na zgięciu swojego łokcia, a dłoń wsuń pod plecki. Drugą dłonią polewaj delikatnie dziecko wodą. Umyj dziecko, pamiętając o wszelkich zakamarkach. Kąpiel powinna trwać kilka minut, a gdy smyk ma kilka miesięcy, może się przedłużyć nawet do 15–20 minut (kontroluj, czy woda nie jest za chłodna). Pamiętaj, że nie ma potrzeby, aby odciągać napletek z siusiaka.  

3. KROK - Wycieranie dziecka

Wyjmując malca, obróć go także nieco na bok, pleckami do siebie. To jedno z nowych zaleceń dla rodziców. Ten moment jest bowiem dla dziecka niezbyt komfortowy: nie wie, co się dzieje, siła grawitacji stwarza dyskomfort potęgowany przez chłód spowodowany wyjęciem z wody. Połóż malca na ręczniku i osusz skórę delikatnymi dotknięciami. Wbrew starym zaleceniom, nie trzeba skóry mocno pocierać, aby, jak mawiają babcie „hartować” ją i pobudzać krążenie. W ten sposób można jedynie podrażnić skórę dziecka.

4. KROK - Pielęgnacja po kąpieli

Jeśli skóra dziecka jest ładna, bez podrażnień – nie ma potrzeby smarowania jej żadnymi specyfikami poza kremem do pielęgnacji okolicy pieluszkowej. Możesz sięgnąć po preparaty nawilżające, jeśli skóra dziecka ma tendencję do przesuszania się lub takie jest zalecenie lekarza. Kolejną zmianą w stosunku do wieloletnich zaleceń jest unikanie stosowania talku i wszelkiego rodzaju zasypek, a także kremów zawierających środki antyseptyczne. Odchodzi się także od rutynowego stosowania oliwki dla niemowląt, bo jest zbyt tłusta. Skóra przez nią nie oddycha. Wiele dzieci źle ją toleruje.

5. KROK - Pielęgnacja pępka

Zalecenie jest, aby myć kikut pępowiny gazikiem zwilżonym w czystej wodzie. Potem trzeba go osuszyć i zostawić na chwilę, aż wyschnie. Brzeg pieluszki trzeba wywijać tak, aby pępowina była odkryta (dostęp powietrza goi ranę). Unikaj smarowania kikuta pępowiny alkoholem, gencjaną czy jodyną (tak robiono jeszcze do niedawna). Okazuje się też, że zmoczenie kikuta pępowiny nie jest tak groźne, jak kiedyś sądzono. W pierwszych dniach po porodzie nalewaj tyle wody do wanienki, aby pępek nie był zanurzony. Jeśli jednak niechcący polejesz go wodą, wystarczy go osuszyć i… po sprawie.

miesięcznik "M jak mama"