Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to groźna choroba wywołana wirusem lub bakterią, która atakuje płyn mózgowo-rdzeniowy w otwartych przestrzeniach mózgu, chroniących mózg i rdzeń kręgowy. Najczęstsze przyczyn zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych to bakteria Hib, pneumokoki i meningokoki.
Skutecznym sposobem zapobiegania zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych u niemowląt są szczepienia (oczywiście poza przestrzeganiem podstawowych zasad higieny).
Spis treści
Co to jest zapalenie opon mózgowych?
Zapalenie opon mózgowych to infekcja, która powoduje obrzęk trzech cienkich warstw tkanki otaczającej mózg i rdzeń kręgowy. Choroba ta jest niebezpieczna, może bowiem powodować długotrwałe powikłania, a nawet śmierć.
Bakterie, które mogą powodować zapalenie opon mózgowych to m.in. Escherichia coli (lub E. coli),pneumooki i meningokoki, Haemophilus influenzae typu b (Hib). Wirusy odpowiedzialne za te chorobę, to najczęściej polio, świnka czy wirus opryszczki pospolitej (HSV).
Na większość bakterii wywołujących zapalenie opon mózgowych istnieją szczepienia, na wirusy - niestety nie znana jest żadna profilaktyka. Jakie są objawy zapalenia opon mózgowych?
Objawy zapalenia opon mózgowych różnią się w zależności od przyczyny infekcji i wieku dziecka. Do najczęstszych symptomów infekcji u niemowląt należą: płaczliwość, gorączka, senność i osłabienie, prężenie ciała, wypukłe ciemiączko. U starszych dzieci pojawia się ból szyi i karku, głowy, dezorientacja, brak apetytu, drgawki oraz nudności i wymioty.
Czytaj również: Zapalenie opon mózgowych u niemowląt - co to za choroba?
Sepsa, czyli posocznica: przyczyny, objawy, leczenie sepsy u dzieci
Zapaleniu można zapobiec - szczepionka przeciwko pneumokokom
Szczepienie przeciwko pneumokokom dzieci jest szczególnie ważne, ponieważ 60 proc. dzieci w wieku przedszkolnym i 5–10 proc. dorosłych ma te bakterie w gardle, nie zdając sobie z tego sprawy.
Tacy bezobjawowi nosiciele mogą zarażać nieświadomie otoczenie podczas kichania, wydmuchiwania nosa lub obdarowywania niemowlęcia pocałunkami.
Od kilku lat szczepionka przeciw pneumokokom znajduje się w kalendarzu szczepień obowiązkowych. Dotyczy to dzieci urodzonych po 31 grudnia 2016 roku.
Niemowlę, które dostaje pierwszą dawkę szczepionki przeciwko pneumokokom w drugim miesiącu życia (po ukończeniu 6. tygodnia), powinno dostać jeszcze dwa zastrzyki w pierwszym półroczu i czwartą dawkę szczepionki przeciwko pneumokokom po pierwszych urodzinach (2, 4, 13-15 miesiąc życia).
Jeśli niemowlę dostanie pierwszą dawkę po skończeniu sześciu miesięcy, liczba dawek maleje o jedną, ale przez pół roku dziecko nie jest chronione przed tymi potencjalnie groźnymi bakteriami.
Szczepienia przeciwko meningokokom
Istnieją szczepionki przeciwko meningokokom grupy B, grupy C oraz przeciwko meningokokom grupy A, C, W i Y. Nie są obowiązkowe, ale zalecane przez lekarzy, zwłaszcza u dzieci uczęszczających do żłobków i przedszkoli.
Jeśli jest jednak szansa, aby ochronić dziecko przed tymi serotypami, to warto z tego skorzystać. Rozpoczynając szczepienie w pierwszych miesiącach życia, trzeba podać niemowlęciu dwie dawki w odstępie dwóch miesięcy, a trzecią, przypominającą, w drugim roku życia.
Gdy zdecydujecie się na pierwszą dawkę szczepionki po ukończeniu przez malca roku, wystarczy już tylko jedna dawka.
Szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce
Po pierwszych urodzinach dziecka lepiej nie zapominać o szczepieniu przeciwko odrze, śwince i różyczce. Te wirusy także mogą wywoływać powikłania, a jednym z możliwych jest właśnie zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Zgodnie z kalendarzem szczepień szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce powinna być podawana niemowlętom w 2. roku życia (konkretnie w 13.-14. miesiącu życia). Dawka przypominająca przypada w szkole podstawowej, gdy dziecko ma 10 lat.
Szczepienie przeciwko Hib
Bakterii Haemophilus influenzae typu b występują na całym świecie. Najgroźniejsza jest dla dzieci w pierwszych dwóch latach życia, bo ich układ odpornościowy nie radzi sobie z patogenem.
Hib atakuje oczywiście również starsze dzieci i dorosłych. Nie wszyscy chorują, niektórzy są tylko nosicielami infekcji. Ale u innych, zwłaszcza małych dzieci, Hib może powodować poważne infekcje, w tym zapalenie opon mózgowych, płuc, gardła.
Zapalenie opon mózgowych Hib może powodować uszkodzenie mózgu lub utratę słuchu, a nawet śmierć. Istnieje szczepionka przeciwko Hib, która jest od lat w kalendarzu szczepień obowiązkowych. Podaje się ją w 2. miesiącu życia, gdy malec skończy sześć tygodni. Druga dawka wypada na przełomie 3. i 4. miesiąca, a trzecia w 5.–6. miesiącu. Czwartą dawkę, przypominającą, maluchy powinny otrzymać między 16. a 18. miesiącem.
miesięcznik "M jak mama"
