Przedsionek pochwy – budowa, funkcje, najczęstsze choroby

Przedsionek pochwy to właściwie jej zakończenie, znajdujące się w sromie, czyli w części zewnętrznej narządów płciowych kobiety. Ten niewielki fragment żeńskiego układu płciowego nie pełni w organizmie znaczącej roli, a jednak może sprawiać kobiecie wiele problemów. Zobacz, jakie są jego najczęstsze choroby.

Przedsionek pochwy stanowi jeden z czterech elementów zewnętrznych narządów płciowych – obok warg sromowych większych i mniejszych oraz łechtaczki. Rozwija się już w okresie życia płodowego.

Spis treści:

1. Budowa przedsionka pochwy
2. Jego funkcja i zadania
3. Choroby okolic przedsionka pochwy - westibulodynia
4. Choroby okolic przedsionka pochwy -zapalenie gruczołu Bartholina
5. Plastyka przedsionka pochwy

Budowa przedsionka pochwy

Przedsionek pochwy to niewielka owalna przestrzeń, w której skóra pokrywająca okolice intymne przechodzi w błonę śluzową. Zbudowany jest z błony śluzowej wysłanej nabłonkiem wielowarstwowym płaskim. Znajdują się w nim dwa otwory – pierwszy to ujście pochwy prowadzącej do szyjki macicy. Jest on większy (na jego kształt i rozmiary wpływa fakt, czy kobieta jest dziewicą, porody i ich liczba) i położony niżej. Drugi, mniejszy – to brodawka cewkowa, która jest ujściem cewki moczowej.

Owalną przestrzeń przedsionka ograniczają z obu boków wargi sromowe mniejsze, od góry wędzidełka łechtaczki, od dołu – wędzidełka warg sromowych. Pośrodku przedsionka (od łechtaczki do ujścia cewki moczowej) przebiega bruzda cewkowa, która niekiedy wyposażona jest w dodatkowe fałdy, charakterystyczne dla noworodków.  

Jego funkcja i zadania

Na dnie przedsionka pochwy znajdują się również dwa gruczoły przedsionkowe większe (gruczoły Bartholina) wytwarzające śluz, od których odchodzą przewody biegnące po ścianach przedsionka pochwy i tam uchodzące. Zadaniem wydzieliny produkowanej przez gruczoły w przedsionku pochwy jest jego nawilżenie umożliwiające stosunek płciowy, a dokładnie samą penetrację.

Ważnym elementem przedsionka pochwy jest błona dziewicza. To fałd błony znajdujący się między pochwą a przedsionkiem pochwy, który zostaje przerwany podczas pierwszego stosunku płciowego.

Czytaj również:

Pochwa (wagina): budowa i funkcje pochwy

Infekcje intymne w ciąży

Wydzielina z pochwy w ciąży: kolor, obfitość, niepokojące objawy

Choroby okolic przedsionka pochwy - westibulodynia

Przedsionek pochwy zbudowany jest z błony śluzowej, w której znajdują się zakończenia nerwowe. W niektórych sytuacjach mogą one sprawiać problemy. Chodzi o westibulodynię, czyli zapalenie przedsionka pochwy. Jedna z teorii wyjaśniających źródło tej choroby mówi o chronicznym stanie zapalnym występującym w nabłonku, którego objawy utrzymują się na długo po wygaśnięciu ognisk zapalnych. Inną teorią jest wysoka liczba zakończeń nerwowych w rejonie narządów płciowych, która zresztą spowodowana jest właśnie nawracającymi zapaleniami (prowadzi to do wzrostu liczby zakończeń nerwowych) i która wywołuje te bolesne objawy.

Jak dokładnie objawia się westibulodynia? Typowe symptomy to trwający dłużej niż 6 miesięcy i nie spowodowany infekcjami grzybiczymi czy bakteryjnymi ból, pieczenie i kłucie w przedsionku pochwy. Niektóre panie skarzą się na dyskomfort w czasie dotyku, nadwrażliwość, która uniemożliwia im zakładanie tamponów czy stosunek płciowy. Charakterystyczne dla tej dolegliwości jest to, że w czasie występowania objawów lekarz nie dostrzega stanu zapalnego narządów płciowych ani innej choroby mogącej dawać podobne symptomy. Tylko w niektórych przypadkach widoczne jest zaczerwienienie lub obrzęk.

Aby zdiagnozować prawidłowo zapalenie przedsionka pochwy, lekarz zawsze musi wykluczyć inne choroby, takie jak stany zapalne układu moczowo-płciowego, podrażnienia, infekcje itd. Brak pewnych informacji o przyczynach westibulodynii sprawia, że leczenie tej choroby jest trudne. Zazwyczaj lekarz zleca leki o działaniu przeciwbólowym i miejscowo znieczulające (najczęściej są to leki antydepresyjne, przeciwpadaczkowe) albo fizykoterapię (ćwiczenia rozciągające, uelastyczniające i rozluźniające mięśnie). Ostatnio sprawdzana jest też chirurgiczna metoda leczenia tej choroby, polegająca na usunięciu nadmiernej ilości zakończeń nerwowych w nabłonku przedsionka pochwy.

Choroby okolic przedsionka pochwy - zapalenie gruczołu Bartholina

Inną dolegliwością występującą w obrębie przedsionka pochwy jest zapalenie gruczołu Bartholina, produkującego śluz nawilżający. Ze względu na położenie gruczołu w dolnej części przedsionka pochwy, dolegliwość ta często jest mylona z jego zapaleniem. 

Zapalenie gruczołu Bartholina objawia się nagłym bólem i pieczeniem sromu, którego powodem jest zablokowanie ujścia gruczołu, a czasem nawet powstanie tam ropnia. Leczenie polega na jego rozcięciu i oczyszczeniu oraz na podawaniu leków przeciwzapalnych.

Wypadanie narządu rodnego: przyczyny, objawy, leczenie

Operacja miejsc intymnych: nowa moda?

Plastyka przedsionka pochwy

Problemem związanym z przedsionkiem pochwy może jego deformacja będąca skutkiem porodu, zwłaszcza jeśli był on dość ciężki lub kolejny z rzędu. Pozostałością po nich mogą być blizny po nacięciu krocza lub jego pęknięciu, poszerzone wejście do pochwy, które obniża satysfakcje seksualną, a niekiedy jest przyczyną dyskomfortu w czasie współżycia. Dlatego niektóre kobiety decydują się na przeprowadzenie operacji, tzw. introitoplastyki, która przywraca kształt przedsionka pochwy do dawnego wyglądu. Zabieg polega na usunięciu blizn i zmienionych tkanek, niekiedy na rekonstrukcji niektórych fragmentów przedsionka.

Co oznacza nadmiar androgenów u kobiet? WIDEO

Małgorzata Wójcik