Wirus RSV zagrożeniem dla wcześniaka. Jak go rozpoznać?

2021-10-13 9:34

W ciągu pierwszego roku życia zakażeniu wirusem RSV ulega 60-70% dzieci, do 2. roku życia niemal wszystkie. Wirus RSV jest niebezpieczny dla wszystkich dzieci, jednak dla wcześniaków szczególnie. Sprawdź, jakie rozpoznać wirus RSV oraz jak go uniknąć.

Wirus RSV
Autor: Getty Images Wirus RSV jest szczególnie niebezpieczny dla wcześniaków

Zakażenie wirusem RSV może zaatakować każdego. Niemowlę, dziecko, dorosłego a nawet osoby starsze. Często przebieg zakażenia nie jest groźny. Przypomina zwykłe przeziębienie. Jednak całkiem inaczej wygląda u wcześniaków. Może u nich dojść do niewydolności oddechowej, bo przecież u przedwcześnie urodzonych maluszków drogi oddechowe są bardzo wąskie a miąższ płucny niedojrzały.

Wcześniaki często cierpią na tzw. dysplazję oskrzelowo-płucną (BPD), będącą skutkiem leczenia zaburzeń oddychania, a ta sprzyja zakażeniom. Dodatkowo sytuację pogarsza fakt, że dziecko urodzone wyraźnie przed czasem nie otrzymuje od mamy przeciwciał ochronnych, pomocnych w walce z wirusem RS.

Spis treści:

  1. Objawy i przebieg zakażenia wirusem RSV
  2. Leczenie wcześniaków zakażonych wirusem RSV
  3. Zapobieganie zakażeniom wirusem RSV
  4. Karmienie piersią najlepszym sposobem na budowanie odporności wcześniaka
  5. Program lekowy Ministerstwa Zdrowia
Mleko kobiece a rozwój wcześniaków

Objawy i przebieg zakażenia wirusem RSV

Pierwsze objawy zakażenia wirusem RSV są bardzo ciężkie do zdiagnozowania nawet przez doświadczonego lekarza. Mamę powinna zaniepokoić wydzielina z noska o charakterze śluzowo-ropnym oraz trudności w karmieniu piersią. W przebiegu zakażenia wirusem RSV mogą pojawić się również takie objawy jak:

  • wysiłek oddechowy (przyspieszenie oddechu, zwiększona praca mięśni oddechowych)
  • zaburzenia utlenowania (obniżenie saturacji)
  • bezdechy, niewydolność oddechowa,
  • duża ilość wydzieliny w drogach oddechowych, która jest niezwykle trudna do odessania.

Leczenie wcześniaków zakażonych wirusem RSV

Wiadomo, że do najbardziej narażonych na negatywne skutki zakażenia (włącznie z możliwością zgonu) należą dzieci z wcześniactwem w wywiadzie i dysplazją oskrzelowo-płucną, a także maluchy z wrodzonymi wadami serca i chore na mukowiscydozę.

U wcześniaków urodzonych przed 32. tygodniem ciąży zakażenia dolnych dróg oddechowych występują dziesięciokrotnie częściej niż u dzieci urodzonych o czasie. Przebieg choroby jest nieporównywalnie cięższy: niemal zawsze konieczne jest leczenie w warunkach intensywnej terapii, polegające na podawaniu tlenu, stosowaniu oddechu zastępczego, podawaniu środków rozszerzających oskrzela i płynów dożylnych. Leczenie takie może trwać nawet kilka tygodni.

Leczenie wirusa RSV jest ogromnie trudne, dlatego kluczową role w walce z chorobą odgrywa profilaktyka.

Czytaj: Uwaga wcześniak! Specjaliści doradzają rodzicom, jak postępować w czasie epidemii

Czy rodzice mogą przebywać z dzieckiem w szpitalu w czasie epidemii?

Zapobieganie zakażeniom wirusem RSV

Matki wcześniaków powinny zdawać sobie sprawę jak ważne jest odpowiednie wspieranie odporności wcześniaka. Już z dniem wyjścia ze szpitala wszyscy domownicy muszą zmienić swoje codzienne nawyki.

“Dzień wypisania wcześniaka ze szpitala to bardzo szczęśliwy dzień, ale też tego dnia to rodzice przejmują odpowiedzialność za dziecko i jego zdrowie” - Dr Krystyna Bober-Olesińska

W domu wcześniaka powinny obowiązywać następujące zasady:

  • częste mycie rąk przez wszystkich domowników i gości,
  • zakaz palenia papierosów w domu, a nawet na balkonie oraz podchodzenie do dziecka po niedawno wypalonym papierosie,
  • regularne mycie zabawek,
  • unikanie miejsc, w których wcześniak może mieć kontakt z osobami zakażonymi,
  • zmiana ubrania po każdym powrocie do domu przez wszystkich domowników, a w szczególności przez starsze rodzeństwo uczęszczające do szkoły, przedszkola lub żłobka,
  • stosowanie produktów bezpiecznych dla dziecka oraz dbanie o odpowiednie nawilżenie skóry malucha,
  • codzienne spacery,
  • ubieranie wcześniaka stosowanie do panujących warunków atmosferycznych – nie przegrzewanie dziecka, ale też nie narażanie go na zbyt niska temperaturę.
Dobrze wiedzieć

Wirus RSV może przeżyć na powierzchni przedmiotów takich jak stół czy poręcze schodów przez wiele godzin. Dlatego rodzice niemowląt do 6. miesiąca życia powinni pamiętać o dokładnym myciu rąk oraz unikaniu skupisk ludzkich w sezonie jesienno-zimowym!

Karmienie piersią najlepszym sposobem na budowanie odporności wcześniaka

Dla wcześniaka szczególnie ważne jest karmienie piersią. Z mlekiem matki, maluch przyjmuje niezbędne witaminy i minerały, które pomagają budować jego odporność.

Czytaj: Cztery sposoby karmienia wcześniaka: dożylne, enteralne, doustne oraz karmienie piersią

Zdaniem eksperta
dr n. med. Krystyna Bober-Olesińska, kierownik Oddziału Neonatologicznego Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie.
dr n. med. Krystyna Bober-Olesińska, kierownik Oddziału Neonatologicznego Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie.

Mleko mamy dla wcześniaka jest ważniejsze niż dla noworodka urodzonego o czasie. Pokarm kobiecy zawiera bardzo dużo składników aktywnych immunologicznie, dlatego ważne jest, aby dziecko urodzone przedwcześnie było karmione mlekiem mamy tak szybko, jak to możliwe.

Początkowo może to być trudne, zarówno dla matki – pod względem technicznym i emocjonalnym jak i dla dziecka – wcześniaki nie posiadają umiejętności jednoczesnego ssania, przełykania i oddychania.

W pierwszych dniach życia mleko mamy może być podawane przez sondę, a nawet palcem na wewnętrzną stronę policzków dziecka. Udowodniono, że ma to istotne znaczenie w zapobieganiu zakażeń i wpływa na rozwój motoryczny i intelektualny dziecka.

Program lekowy Ministerstwa Zdrowia

Ustrzec wcześniaka przed zakażeniem RSV może tzw. immunizacja, która polega na podawaniu dziecku gotowych przeciwciał przeciwko wirusowi RS. Immunizacja przeprowadzana jest w sezonie zakażeń (od października do kwietnia) i polega na podaniu maksymalnie 5 dawek leku w miesięcznych odstępach.

Podanie gotowych przeciwciał dziecku nie jest szczepieniem, ponieważ nie powoduje, że organizm malucha zaczyna sam produkować przeciwciała. Jest to jedynie krótkotrwałe uodpornienie dziecka. Podane przeciwciała zanikają po ok. 30 dniach.

Do profilaktyki zakażeń RSV kwalifikowane są dzieci, które:

1. W momencie immunizacji nie ukończyły 1 roku życia i spełniają poniższe kryteria:

lub

  •  lekarz rozpoznał u nich tzw. dysplazję oskrzelowo-płucną.

2. W momencie rozpoczęcia immunizacji nie ukończyły 6 miesiąca życia i spełniają kryteria:

Prof. dr hab. Ryszard Lauterbach, kierownik oddziału klinicznego, Klinika Neonatologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie

Przeciwciała z powodzeniem podaje się dzieciom w USA, Japonii i całej Europie (z wyjątkiem Łotwy). W Polsce osiągnięto bardzo trudny kompromis i do zastosowania przeciwciał kwalifikuje się wyłącznie dzieci najbardziej niedojrzałe i chorujące na dysplazję oskrzelowo-płucną. Wcześniak, który przychodzi na świat kilka, a nawet kilkanaście tygodni przed planowanym terminem porodu, nie ma jeszcze rozwiniętych pęcherzyków płucnych. Wymaga więc wsparcia, najczęściej w postaci mechanicznej wentylacji, która hamuje dojrzewanie układu oddechowego. Każdy kolejny proces chorobowy z odczynem zapalnym wyraźnie opóźnia dojrzewanie i różnicowanie się układu oddechowego. Wirus RS atakuje głównie oskrzeliki, często całkowicie zatrzymując dojrzewanie płuc. Dziecko wraca do szpitala, jego życie bywa zagrożone. Odległe skutki infekcji są odczuwalne nawet w dorosłym życiu. Dzięki przeciwciałom wyraźnie spada liczba hospitalizacji, nawet tych spowodowanych infekcjami bakteryjnymi. Wiadomo bowiem, że zakażenia wirusowe obniżają odporność i wyraźnie ułatwiają atak bakteriom"

miesięcznik "M jak mama"

Koalicja dla wcześniaka - materiały prasowe

Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Aneta i Robert Żuchowscy poznali się w programie "Ślub od pierwszego wejrzenia" i stworzyli szczęśliwy związek. Para ma dwoje dzieci, ale każdego dnia musi mierzyć się z dużymi wyzwaniami. Ich córeczka ma ogromne problemy ze zdrowiem.
Każdy rodzic wcześniaka martwi się, czy jego dziecko dogoni rówieśników urodzonych o czasie. Porównuje swojego malca i martwi się, jeśli te porównania wypadną na niekorzyść ich dzieci. O tym, jak wcześniaki doganiają swoich rówieśników, opowiada dr n. med. Krystyna Bober-Olesińska, specjalista neonatolog, pediatra, kierownik Oddziału Neonatologii Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie.
Wcześniaki w naturalny sposób odstają od rówieśników. Potrzeba czasem miesięcy lub lat, żeby dogoniły dzieci, które urodziły się o czasie. I nie chodzi tylko o problemy fizyczne, ale również o rozwój emocjonalny, społeczny czy poznawczy. Wielu rodziców obserwuje również, że dzieci urodzone przedwcześnie często mają też problemy w szkole. Naukowcy jednak uspokajają - wszystkie problemy miną pod koniec edukacji.
Każdy z nas zna kogoś, kto urodził wcześniaka. W Polsce i na świecie jest ich coraz więcej. Dzieje się tak, ponieważ potrafimy już ratować najmniejsze dzieci, czyli takie, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu, po prostu by nie przeżyły. Z drugiej strony dlatego, że wciąż nie jesteśmy w stanie wyeliminować wszystkich czynników wywołujących przedwczesny poród.
Mówią jednym głosem, ściśle ze sobą współpracują. Dzięki temu potrafią przekonać do swoich rozwiązań różnych partnerów, w tym Ministerstwo Zdrowia. O wyzwaniach polskiej neonatologii rozmawiamy z ustępującym prezesem Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego – prof. dr hab. n. med. Marią Katarzyną Borszewską-Kornacką i obecnym prezesem PTN – prof. dr hab. n. med. Ryszardem Lauterbachem.
Pielęgnacja wcześniaka w domu jest dla rodziców olbrzymim wyzwaniem. Lista obaw i pytań jest długa. Jak prawidłowo opiekować się wcześniakiem? Na co szczególnie być wyczulonym? Na te pytania odpowiada prof. Ewa Helwich, pediatra neonatolog, konsultant krajowy w dziedzinie neonatologii.
Patrycja przyszła na świat w 25. tygodniu ciąży. W chwili, gdy nastąpił poród przedwczesny, miała dokładnie 24 tygodnie i 6 dni. Była tak maleńka, że z rozłożonymi nóżkami przypominała dużą żabkę i tak słabiutka, że nie było wiadomo, czy uda jej się przeżyć. Dziś ma sześć miesięcy i jest zdrowym, pogodnym niemowlęciem.
Za nią stresująca ciąża z pięcioraczkami obarczona ogromnym ryzykiem, śmierć synka, walka o życie i zdrowie pozostałej czwórki maluszków, a w międzyczasie zwykłe obowiązki mamy 11-ściorga pociech, gospodyni domowej i przedsiębiorcy. „Nie jestem żadną superwoman” – twierdzi skromnie Dominika Clarke. My po wywiadzie z nią jesteśmy jednak innego zdania.
W przededniu światowego Dnia Wcześniaka WHO prezentuje nowe rekomendacje dotyczące dzieci przedwcześnie urodzonych. "Wcześniaki powinny mieć zapewniony kontakt skóra do skóry natychmiast po urodzeniu, aby poprawić ich szanse przeżycie" - twierdzi Światowa Organizacja Zdrowia.
Jak sprawdzić, czy wcześniak lub noworodek przebywających na intensywnej terapii odczuwa ból? Specjaliści z Australii opracowali metody oceny, czy maluszek cierpi, aby móc z porę złagodzić jego dyskomfort.  
Kolejne oddziały neonatologiczne dostaną kamery, dzięki którym rodzice wcześniaków będą mogli obserwować swoje dzieci w domu. Wszystko to w ramach akcji "Oko na Malucha", która wspiera rodziny dzieci przedwcześnie urodzonych, zwłaszcza w czasie pandemii, gdy dostęp do szpitali jest ograniczony.
Jesteś mamą wcześniaka? Chcesz wesprzeć go w rozwoju, by jak najszybciej dogonił rówieśników urodzonych o czasie? Jedną z metod może być muzykoterapia i utwory muzyczne stworzone specjalnie z myślą o dzieciach wcześniej urodzonych. Poznaj piosenki stworzone w ramach wyjątkowego projektu „Młodzi Wirtuozi Najmniejszym z Najmłodszych”.
Nasi Partnerzy polecają

Materiał Partnerski

Materiał sponsorowany

Materiał Partnerski

Materiał sponsorowany

NOWY NUMER

POBIERZ PORADNIK! Darmowy poradnik, z którego dowiesz się, jak zmienia się ciało kobiety w ciąży, jak rozwija się płód, kiedy wykonać ważne badania, jak przygotować się do porodu. Pobieram >

Pobieram
poradnik ciaza