Nierzadko zdarza się, że młodzi rodzice są (szczególnie przez osoby niemające własnych pociech) oceniani jako dziwni za to, że bacznie przyglądają się oni czy to kupka dziecka, czy mocz dziecka są w normie. W rzeczywistości takie postępowanie – przy zachowaniu zdrowego rozsądku - jak najbardziej ma sens, ponieważ zdarzają się sytuacje, gdzie wykrycie anomalii w stolcach czy w moczu dziecka stanowi pierwszy krok ku rozpoznaniu różnych dziecięcych schorzeń. W przypadku moczu, jednym z budzących prawdopodobnie największe przerażenie w rodzicach problemów, jest obecność w nim krwi.
Spis treści
- Krew w moczu - krwiomocz czy krwinkomocz
- Co doprowadza do pojawienia się krwi w moczu dziecka?
- Krew w moczu u dziecka – jakie badania wykazuje się w takiej sytuacji?
- Krwiomocz i krwinkomocz u dzieci – jakie są możliwości leczenia tych problemów?
- Czerwony mocz u dziecka nie zawsze jest spowodowany obecnością krwi...
Krew w moczu - krwiomocz czy krwinkomocz
Pojawienie się krwi w moczu dziecka określane jest dwoma medycznymi terminami. Jeżeli rodzic zauważa zmienioną barwę moczu – płyn ten ma zabarwienie czerwonawe lub herbaciane i wyraźnie widoczne jest, że zawiera on krew – wtedy mówi się o krwiomoczu (hematurii). Zdarza się jednak tak, że dziecko ma krew w moczu, a gołym okiem tego... nie widać. Stan ten określany jest z kolei mianem krwinkomoczu (erytrocyturii) i związany jest z obecnością czerwonych krwinek (erytrocytów) w moczu, których istnienie stwierdzić można tylko podczas badania mikroskopowego moczu.
Zobacz: Wielomocz (poliuria) u dziecka - przyczyny i leczenie
Co doprowadza do pojawienia się krwi w moczu dziecka?
W prawidłowych warunkach krwinek czerwonych w moczu być nie powinno. Wynika to z tego, że fizjologicznie w kłębuszkach nerkowych (strukturach, w których powstaje pierwotny przesącz, poddawany licznym przemianom i ostatecznie wydalany później jako mocz) erytrocyty nie są przesączane – nie dostają się one nawet do moczu pierwotnego. Inaczej dzieje się w sytuacji, kiedy to kłębuszki nerkowe ulegają uszkodzeniu – wtedy krwinki mogą przedostawać się do filtratu i ostatecznie być wydalane z organizmu wraz z moczem. Nie tylko patologie dotyczące kłębuszków nerkowych stanowią jednak przyczyny pojawiania się krwi w moczu – krew może występować w tym płynie również na skutek problemów związanych z moczowodami, pęcherzem moczowym czy końcowym odcinkiem układu wydalniczego, którym jest cewka moczowa.
Ogólnie jako potencjalne przyczyny krwi w moczu u dziecka wymienić można wiele różnych jednostek, przykładowymi problemami związanymi z tym objawem są:
- kłębuszkowe zapalenia nerek,
- infekcje pęcherza moczowego u dziecka, nerek i zakażenia innych elementów układu moczowego,
- urazy (dotyczące czy to nerek, czy też cewki moczowej lub innych elementów dróg wyprowadzających mocz),
- kamica nerkowa,
- zespół Alporta,
- anemia sierpowata,
- wielotorbielowatość nerek,
- zespół dziadka do orzechów,
- nowotwory (np. typowy dla dzieci guz nerek nazywany guzem Wilmsa),
- schorzenia związane z zaburzeniami krzepnięcia krwi (np. hemofilia).
Wiele chorób może stanowić przyczynę obecności krwi w moczu, a mimo to czasami i tak nie udaje się znaleźć źródła tego problemu. Stan taki określa się jako krwiomocz idiopatyczny. Możliwe jest jego występowanie rodzinne i jeżeli w danej rodzinie nie były spotykane choroby nerek i u dziecka nie występują inne odchylenia od stanu zdrowia, to zazwyczaj krwiomocz idiopatyczny nie stanowi zagrożenia dla jego życia czy rozwoju.
Krew w moczu u dziecka – jakie badania wykazuje się w takiej sytuacji?
Kiedy rodzic zauważy krew w moczu dziecka, podstawowe znaczenie ma wykonanie badania moczu. Pozwoli ono nie tylko potwierdzić obecność erytrocytów w tym płynie, ale i umożliwi wykrycie ewentualnych innych odchyleń, takich jak np. obecność w nim bakterii, białych krwinek czy nadmiernych ilości białka.
Inne badania, które są zlecane u dzieci z krwiomoczem lub krwinkomoczem, zależne są od podejrzewanej przyczyny tego problemu – podejrzenie danej choroby ustala się głównie na podstawie innych występujących u dziecka objawów. W przypadku podejrzenia zakażenia układu moczowego (które nasuwać może występowanie u małego dziecka – poza krwiomoczem – gorączki u dziecka, bólu w okolicy lędźwiowej i pieczenia podczas oddawaniu moczu), mocz dziecka może być wysłany na posiew – badanie to umożliwia stwierdzenie, jaki patogen odpowiada za wystąpienie infekcji i później (poprzez wykonanie antybiogramu) możliwe jest dopasowanie (odpowiedniego do lekowrażliwości danego drobnoustroju) leczenia. W sytuacji, kiedy istnieje ryzyko tego, że dziecko cierpi na kamicę lub nowotwór układu moczowego, wykorzystane mogą być badania obrazowe. Nawet tak nieinwazyjne badanie, jakim jest USG jamy brzusznej, może pozwolić na odkrycie przyczyny krwi w moczu u dziecka. W razie konieczności wykonywane są również i inne badania obrazowe, takie jak np. tomografia komputerowa jamy brzusznej.
Krwiomocz i krwinkomocz u dzieci – jakie są możliwości leczenia tych problemów?
Zarówno krwinkomocz, jak i krwiomocz nie są jednostkami chorobowymi – problemy te tak naprawdę są objawami różnych schorzeń. Z tego względu dzieci nie są leczone z powodu samej obecności krwi w moczu, lecz terapia skierowana jest ku przyczynie pojawienia się erytrocytów w tym płynie. Dokładne postępowanie uzależnione jest więc od tego, co doprowadziło do pojawienia się krwi w moczu. Przykładowo dzieciom z zakażeniem układu moczowego podawane mogą być antybiotyki, z kolei w przypadku zmian nowotworowych zastosowane będą odpowiednie metody leczenia onkologicznego (np. zabiegi chirurgiczne czy też wdrożenie u chorego chemioterapii).
Czerwony mocz u dziecka nie zawsze jest spowodowany obecnością krwi...
Wyraźnego podkreślenia wymaga to, że czerwone zabarwienie moczu u dziecka nie zawsze jest związane z tym, że w płynie tym znajduje się krew. Zanim więc rodzic zacznie się denerwować, powinien on najpierw pomyśleć o pewnych czynnikach, które mogą prowadzić do zmiany barwy moczu u dziecka. Na czerwone zabarwienie moczu dziecka może mieć bowiem wpływ chociażby dieta – zmiana koloru moczu może być skutkiem spożycia np. buraków. Wpływ na kolor wydalanego płynu mają też zażywane leki – czerwona barwa moczu pojawiać się może np. u pacjentów stosujących penicylinę czy rifampicynę (lek przeciwgruźliczy). Istnieje również możliwość, że do zmiany barwy moczu doprowadzi wysiłek fizyczny o dużym natężeniu.
Pojawienia się krwi w moczu dziecka zdecydowanie bagatelizować nie wolno, jednakże zanim rodzice udadzą się do lekarza, powinni się oni zastanowić, czy do zmiany zabarwienia moczu przypadkiem nie doprowadziła któraś z wymienionych wyżej możliwości. Jeżeli jednak problem utrzymuje się lub rodzice mają jakieś wątpliwości – wtedy nie należy zwlekać. Krew w moczu może się przecież pojawić zarówno w związku z dość łatwymi do wyleczenia schorzeniami, jak i przyczyną tego stanu mogą być nawet zagrażające życiu choroby.
Przeczytaj także: Kupka noworodka i niemowlęcia: zapach, kolor i wygląd ma znaczenie
