Spis treści:
Predyspozycje do zachorowania na różę
Róża niejedno ma imię – rodzaje choroby
Badania zlecane przy podejrzeniu róży
Róża to jedna z chorób skóry – w jej przebiegu rozwija się zapalenie skóry oraz tkanki podskórnej. Choroba ta, mimo tego, że nie słyszy się o niej dużo, wcale nie jest rzadka – rocznie w naszym kraju stwierdzanych jest nawet około 5 tysięcy lub więcej jej przypadków.
Na różę zachorować może tak naprawdę każdy, najczęściej jednak problem ten spotykany bywa u najmłodszych – czyli u noworodków, niemowląt i małych dzieci – oraz u osób w podeszłym wieku.
Przyczyny róży
Róża jest chorobą bakteryjną – wywołują ją paciorkowce grupy A z gatunku Streptococcus pyogenes. Zdarza się, że drobnoustroje te bytują w ludzkim organizmie i nie wywołują przy tym żadnych dolegliwości. Skolonizowanymi przez te paciorkowce miejscami bywają m.in. drogi oddechowe, przewód pokarmowy czy – u kobiet – pochwa.
Bezobjawowe nosicielstwo Streptococcus pyogenes jest jak najbardziej możliwe, zdarza się jednak – przy istnieniu ku temu odpowiednich warunków – że patogen wnika do ludzkiej skóry i powoduje wystąpienie róży.
Czytaj: Choroby uchyłkowe jelit - co to takiego?
Predyspozycje do zachorowania na różę
Szczególnie predysponowani do róży są najmłodsi oraz najstarsi pacjenci. Nie tylko jednak oni – choroba częściej występuje m.in. u osób, które posiadają uszkodzenia w obrębie skóry (np. rany po przebyciu urazu, ale i rany pozostałe po zabiegu operacyjnym).
Pewne schorzenia dermatologiczne także mogą zwiększać ryzyko tego, że u obarczonego nimi pacjenta pojawi się róża. Wśród takich jednostek wymienić można m.in. wyprysk kontaktowy, liszajec czy różne zakażenia skórne (takie jak np. grzybice).
Wśród jeszcze innych problemów, które również mogą nasilać ryzyko wystąpienia róży, wymieniane są:
- cukrzyca (szczególnie wtedy, gdy jest ona niekontrolowana i poziomy glikemii u pacjenta są dalekie od ideału),
- otyłość,
- alkoholizm,
- niewydolność krążenia (w zakresie naczyń krwionośnych czy limfatycznych),
- stany upośledzonej odporności (wynikające czy to ze stosowania leków immunosupresyjnych, czy też z chorowania przez pacjenta na AIDS).
Najczęściej wrotami zakażenia, przez które patogenny paciorkowiec wnika do ludzkiego organizmu, są różne uszkodzenia skórne. Choć jest to sytuacja rzadsza, to jednak zdarza się również i tak, że bakterie docierające do skóry pochodzą z jakichś ognisk zlokalizowanych wewnątrz organizmu (np. zakażać skórę mogą drobnoustroje bytujące w obrębie przewodu pokarmowego).
Czytaj:
Odra - objawy i leczenie odry u dzieci. Czy choroba jest groźna?
Zajady u dziecka: jak się ich pozbyć? Przyczyny, objawy, leczenie
Kontaktowe zapalenie skóry - leczenie. Co wywołuje wyprysk kontaktowy?
Objawy róży – zmiany skórne
Najbardziej typowym objawem róży są zmiany skórne. Charakterystyczne dla nich jest to, że pojawiają się one nagle i bardzo szybko, choć stopniowo zwiększają swoje rozmiary.
Podstawową zmianą skórną w przebiegu róży jest rumień. Ma on zwykle żywoczerwony kolor i jest wyraźnie odgraniczony od zdrowej skóry. Miejsce, w który rumień wystąpi, zwykle jest wyraźnie cieplejsze od pozostałej skóry, może w tym miejscu być widoczny także i obrzęk. Nierzadko zdarza się, że wymienionym dolegliwościom towarzyszy uczucie pieczenia. Zmieniona skóra jest dodatkowo zwykle napięta i lśniąca.
Róża obejmować może skórę dowolnego rejonu ciała, typowo jednak związane z nią zmiany skórne umiejscowione są w obrębie twarzy lub kończyn (szczególnie dolnych).
Róża niejedno ma imię – rodzaje choroby
Rumień to podstawowa zmiana skórna pojawiająca się w przebiegu róży. W przypadku tego schorzenia u chorych występować mogą tak naprawdę rozmaite zmiany skórne – z tego powodu wyróżnia się kilka rodzajów tego schorzenia. Najczęściej wspomina się o:
- róży pęcherzowej (w jej przypadku u chorych pojawiają się wypełnione treścią surowiczą pęcherze),
- róży krwotocznej (jej cechą charakterystyczną są krwiste wylewy tkankowe),
- róży zgorzelinowej (jest to ciężka postać róży – w jej przypadku u chorych pojawiają się ogniska martwicze, których konsekwencją mogą być blizny),
- różę pełzającą (inaczej wędrującą; występuje ona wtedy, gdy zakażenie bakteryjne szerzy się drogą naczyń limfatycznych, dla chorych może być zaskakujące to, że zmiany skórne w róży pełzającej mogą pojawiać się w odległych od siebie miejscach, np. najpierw na jednej stopie, a dopiero po pewnym czasie również i na drugiej stopie),
- róży nawrotowej (postać róży, w której zmiany skóry pojawiają się wielokrotnie dokładnie w tym samym rejonie ciała).
Sposoby na blizny po trądziku - WIDEO
Pozostałe objawy róży
Róża doprowadza do wystąpienia nie tylko zmian skórnych, ale i objawów ogólnych. W przebiegu tej choroby pojawiać się mogą takie dolegliwości, jak:
- wysoka (sięgająca nawet 40-41 stopni Celsjusza) gorączka,
- poczucie rozbicia i wyjątkowego zmęczenia,
- dreszcze,
- powiększenie i obrzęk węzłów chłonnych w sąsiedztwie zmian skórnych.
Podobnie jak i zmiany skórne, tak i wymienione wyżej objawy ogólne w przebiegu róży pojawiają się nagle i bardzo szybko przybierają one znaczne nasilenie.
Badania zlecane przy podejrzeniu róży
Zazwyczaj rozpoznanie róży możliwe jest po stwierdzeniu charakterystycznych dla tego schorzenia zmian skórnych oraz pojawienia się wraz z nimi objawów ogólnych.
Czasami jednak zlecane są pacjentom pewne badania – np. morfologia krwi obwodowej (w której możliwe jest stwierdzenie m.in. leukocytozy oraz zwiększonej ponad normę liczby neutrofili) czy też oznaczenia białka C-reaktywnego (CRP – w przebiegu róży typowo jego stężenia we krwi są podwyższone). Zlecane bywa także oznaczenie miana antystreptolizyny O, która w przebiegu róży zwykle jest podwyższona.
Wymienione wyżej badania może i nie są konieczne do rozpoznania róży, aczkolwiek są one pomocne przy przeprowadzaniu diagnostyki różnicowej – przy podejrzeniu róży istotne jest bowiem wykluczenie innych potencjalnych przyczyn pojawiających się u chorego dolegliwości.
Jako przykładowe jednostki, które należy uwzględnić w trakcie diagnostyki różnicowej, podać tutaj można zmiany opryszczkowe, kontaktowe zapalenie skóry oraz obrzęk naczynioruchowy.
Dotychczas niewymienionym badaniem, które również bywa przeprowadzane u chorych z podejrzeniem róży, jest USG Doppler żył kończyn dolnych. Podobne jak w przebiegu róży dolegliwości mogą pojawiać się w przypadku zakrzepicy żył kończyn dolnych – z tego właśnie powodu czasami lekarze podejmują decyzję o wykonaniu USG, które może wykluczyć istnienie u pacjenta zakrzepicy.
Czytaj:
Meningokoki - objawy, leczenie, szczepionka na meningokoki
Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) – objawy i leczenie u dzieci
Zakażenie krwi (bakteremia) - przyczyny i leczenie
Leczenie róży
Róża jest chorobą bakteryjną, w związku z czym jej leczenie opiera się na antybiotykoterapii. Chorym mogą być zalecane leki w różnych postaciach – wtedy, gdy natężenie objawów jest u nich niewielkie, wykorzystanie znajdować mogą antybiotyki w formie doustnej, a chory może odpoczywać w czasie leczenia w domu. Wtedy zaś, gdy objawy róży są bardzo nasilone, zasadna bywa hospitalizacja i leczenie pacjenta z wykorzystaniem dożylnych antybiotyków.
Zazwyczaj stosowane są leki z grupy penicylin (np. amoksycylina). Poprawa po zastosowaniu leków pojawia się po różnym czasie, zdarza się jednak, że wyraźne zmniejszenie nasilenia objawów ma miejsce nawet już zaledwie dzień po rozpoczęciu antybiotykoterapii.
Antybiotyki mają na celu doprowadzić do likwidacji patogennych bakterii, leki te jednak nie wpływają na odczuwane przez chorych dolegliwości. Z tego powodu pacjentom zalecane bywa stosowanie leków o działaniu przeciwbólowym oraz przeciwzapalnym. Oprócz nich, pacjentom polecane czasami bywa także stosowanie różnych okładów na zmienioną skórę (np. z ichtiolu czy z wykorzystaniem maści heparynowych). Przy wyraźnym obrzęku i silnym stanie zapalnym skóry pomocne może być skorzystanie z maści z glikokortykosteroidami.
Powikłania po róży
Najczęściej róża – oczywiście przy właściwym leczeniu – całkowicie ustępuje. Choroba ta, choć rzadko, może jednak prowadzić do nawet bardzo groźnych powikłań, takich jak gorączka reumatyczna czy kłębuszkowe zapalenie nerek. W celu wykluczenia drugiego z wymienionych schorzeń, kilka tygodni po epizodzie róży u chorych może być zlecone wykonanie badania ogólnego moczu.
Zapobieganie róży
Róża jest chorobą w pełni uleczalną i (poza postacią zgorzelinową) jej przebycie nie pozostawia na skórze żadnych blizn. Schorzenie to ma jednak tendencję do nawrotów (przechorowanie róży nie pozostawia odporności na tę chorobę) i to nawet w dokładnie tych samych miejscach co wcześniej. Z tego powodu w sytuacji, gdy pojawi się u pacjenta róża, konieczne jest poszukiwanie potencjalnych czynników ryzyka tego schorzenia.
Przykładowo u pacjenta z cukrzycą wystąpienie tego schorzenia może sugerować, że schorzenie nie jest w pełni właściwie kontrolowane i może zaistnieć potrzeba zintensyfikowania leczenia cukrzycy u chorego. Pojawienie się związanych z tą chorobą zmian skórnych powinno również skłonić do zadbania o swoją odporność – można to uczynić zarówno poprzez odpowiednie modyfikacje diety, jak i poprzez zwiększenie stopnia podejmowanej aktywności fizycznej.
