KTG - 8 pojęć dotyczących KTG w ciąży, które powinnaś znać

KTG wykonuje się tuż przed porodem. W trakcie wykonywania KTG w ciąży możesz usłyszeć od lekarza lub położnej kilka medycznych terminów, np.: akceleracje, oscylacje serca czy test niestresowy. Warto znać ich znaczenie przed badaniem kardiotokografem. 

Spis treści

1. Na czym polega KTG w ciąży?
2. 8 pojęć związanych z KTG, które warto znać
3. 1. Akceleracje
4. 2. Deceleracja
5. 3. Kardiotokograf
6. 4. KTG wewnętrzne
7. 5. Oscylacje serca
8. 6. Skala Fishera
9. 7. Test niestresowy
10. 8. Test stresowy, inaczej test oksytocynowy (OCT)

Na czym polega KTG w ciąży?

Badaniu KTG, czyli kardiotokografii, poddawana jest każda przyszła mama. Kardiotokografię wykonuje się w celu oceny stanu dziecka: KTG pozwala monitorować czynność serca płodu i jednocześnie skurcze macicy, a jego wynik informuje lekarza, czy w trakcie skurczu do dziecka dociera odpowiednia ilość tlenu.

Badanie to można wykonywać już po upływie 30. tygodnia ciąży jako dodatkowe badanie profilaktyczne w trakcie wizyty kontrolnej, ale jeśli ciąża przebiega prawidłowo, pierwsze KTG robi się zazwyczaj dopiero pod koniec III trymestru. Kolejne wykonuje się, gdy upłynie już 40. tydzień ciąży, bo wtedy co 2–3 dni trzeba sprawdzać, czy z dzieckiem jest wszystko w porządku.

Zwykle badanie trwa ok. 30 minut, ale gdy to konieczne, można je przedłużyć czy nawet wykonywać przez kilka godzin. Nie jest inwazyjne ani bolesne, nie wymaga żadnych przygotowań. Jednak może się zdarzyć, że podczas badania KTG usłyszysz kilka obco brzmiących terminów. Dla własnego spokoju warto wiedzieć się, co oznaczają.

8 pojęć związanych z KTG, które warto znać

1. Akceleracje

To krótkotrwałe przyspieszenie akcji serca w trakcie badania. Towarzyszy naturalnym ruchom dziecka i świadczy o tym, że malec jest w dobrym stanie, a do jego organizmu dociera odpowiednia ilość tlenu.

Częstość podstawowa

To częstotliwość akcji serca płodu, inaczej – liczba uderzeń serca na minutę, rejestrowana w co najmniej 10-minutowym zapisie. Wyróżnia się trzy rodzaje:

• normokardia – gdy liczba uderzeń serca płodu wynosi110–160 na minutę
• bradykardia – gdy uderzeń jest mniej niż 110 na minutę;  może to świadczyć o niedotlenieniu płodu
• tachykardia – gdy uderzeń jest więcej niż 160 na minutę; może to wskazywać na zakażenie wewnątrzmaciczne lub infekcję u mamy.

Zobacz: Jak rozwija się płód tydzień po tygodniu

2. Deceleracja

To krótkotrwałe spowolnienie akcji serca płodu. Wśród nich wyróżnia się:

• deceleracje wczesne – gdy akcja serca płodu zwalnia w momencie najsilniejszego skurczu
• deceleracje późne – gdy serce spowalnia pracę tuż po tym, gdy minie najsilniejszy skurcz – może to świadczyć o tym, że płód jest zagrożony niedotlenieniem.

3. Kardiotokograf

Aparat, za pomocą którego lekarz albo położna wykonują badanie KTG. Wyposażony jest w dwa czujniki, które przypinane są za pomocą specjalnego pasa do brzucha przyszłej mamy.

Jeden czujnik przypinany jest w okolicy dna macicy (rejestruje wówczas siłę i czas trwania skurczów macicy – to tzw. pomiar tokograficzny). Drugi natomiast przypina się tam, gdzie najlepiej słyszalne jest serce płodu (czujnik rejestrujejego pracę – to tzw. pomiar kardiograficzny).

Badanie jest wykonywane, zanim pojawią się pierwsze objawy porodu.

4. KTG wewnętrzne

To badanie, które wykonuje się już w trakcie trwania porodu i tylko wtedy, gdy potrzebne są dokładniejsze wyniki – np. w przypadku zagrożenia życia płodu. W jego trakcie czujnik, który rejestruje uderzenia serca płodu, wprowadzany jest przez szyjkę macicy i umieszczany na główce dziecka.

Takie badanie można wykonać dopiero, gdy rozwarcie szyjki macicy ma 1–2 cm, a pęcherz płodowy już pękł.

Zobacz: Kalendarz badań USG w ciąży

5. Oscylacje serca

To wahania częstotliwości akcji serca płodu. Prawidłowo powinny wynosić od 5 do 25 na minutę. Zależą od wielu czynników. Oscylacja mniejsza niż pięć uderzeń na minutę może świadczyć o tym, że dziecko jest niedotlenione albo że śpi. Oscylacja powyżej 25 może z kolei sygnalizować, że wokół główki owinęła się pępowina.

6. Skala Fishera

Skala, za pomocą której ocenia się stan dziecka w trakcie badania KTG. Skala ta jest 10-punktowa. Zgodnie z nią:

• 10–8 punktów oznacza, że stan płodu jest dobry
• 7–5 punktów – płód jest zagrożony i wymaga nadzoru aż do chwili porodu
• 4 punkty i mniej – taki wynik wskazuje na bezpośrednie zagrożenie życia płodu i jest wskazaniem do natychmiastowego zakończenia ciąży.

Zobacz: KTG możesz wykonywać samodzielnie w domu?

7. Test niestresowy

To podstawowy rodzaj badania KTG, polegający na ciągłym, 30-minutowym zapisie KTG, który lekarz lub położna mogą przedłużyć o kolejne pół godziny, jeśli w jego trakcie nie stwierdzą okresowych zmian częstotliwości akcji serca płodu.

Na podstawie zapisu badania test można ocenić jako:

• reaktywny – w zapisie badania, które trwało 30 minut, minimum dwa razy serce maluszka przyspieszyło (doszło do tzw. akceleracji, które trwały przez co najmniej 15 sekund)
• niereaktywny – w trakcie badania trwającego 60 minut serce maluszka nie przyspieszyło – jest to wskazanie do wykonania testu stresowego
• wątpliwy – w trakcie badania serce malca przyspieszyło mniej niż dwa razy albo na krócej niż 15 sekund.

8. Test stresowy, inaczej test oksytocynowy (OCT)

Przez pierwsze 20 minut badanie wygląda jak zwykłe KTG. Potem podawana jest kroplówka z oksytocyną, która wyzwala czynność skurczową macicy. Po kilku skurczach kroplówka zostaje odłączona, a zapis jest prowadzony przez kolejne 20–30 minut. Badanie ma na celu stworzenie sytuacji podobnej do tej, w której serce płodu znajdzie się w czasie porodu.

Wynik testu można określić jako:

• negatywny, czyli prawidłowy – gdy serce płodu w trakcie skurczy pracuje prawidłowo
• pozytywny – po większości (ponad 50 proc.) skurczów krótkotrwale spada czynność akcji serca płodu
• wątpliwy – akcja serca spada po mniej niż 50 proc. skurczów (wówczas wykonuje się ponowne badanie, którego wynik decyduje o tym, czy ciążę należy zakończyć, czy też stale nadzorować za pomocą zapisu KTG)
• hiperstymulacja – to stan, kiedy skurcze macicy po podaniu oksytocyny występują częściej niż co dwie minuty lub trwają dłużej niż 90 sekund
• nieudany – zapis badania jest nieczytelny lub po podaniuoksytocyny nie pojawiły się skurcze.

Zobacz: Obowiązkowe badania w ciąży na NFZ