To dlatego schizofrenię u dzieci tak trudno zdiagnozować. Początkowe objawy są mylące

Mnogość objawów schizofrenii sprawia, że wiele dzieci nie jest prawidłowo zdiagnozowana. Uwagę powinny zwrócić nawet drobne dziwactwa: zasłanianie okien, wymyślanie słów, które nie mają sensu, odczuwanie zapachów, które nie istnieją... Czym jest schizofrenia u dzieci i jak ją rozpoznać u malucha?

Schizofrenia u dzieci występuje rzadko, dlatego jej objawy są często lekceważone lub mylnie odczytywane. Trudność w rozpoznaniu choroby i jej leczeniu powodują, że wielu młodych pacjentów cierpi latami. Ich objawy nie są bowiem kojarzone z chorobą, ale "innością", "wykraczaniem poza normy".

- Określenie tego, co jest normą, wymagałoby dłuższych wyjaśnień, jednak takie zachowania, jak zamykanie się na świat zewnętrzny i wszelkiego rodzaju dziwactwa mogą budzić podejrzenia – mówi w rozmowie z medonet.pl dr Maja Herman, specjalistka psychiatrii, psychoterapeutka.

Dziwactwa mogą być zupełnie niewinne, jeśli jednak utrzymują się lub nasilają i towarzyszą im inne objawy typowe dla tego rodzaju zaburzenia, warto je pokazać specjaliście.

Spis treści

1. Jak objawia się schizofrenia u dzieci?
2. "Dziwactwa" typowe dla schizofrenii
3. Negatywne objawy schizofrenii

Jak objawia się schizofrenia u dzieci?

Objawy schizofrenii można zauważyć u niektórych małych dzieci, ale zwykle problemy z tą chorobą ujawniają się dopiero w okresie dojrzewania. Osoby z tym problemem mają bardzo zróżnicowane symptomy, co komplikuje diagnozę. Poradnik dla rodzin pacjentów, wydany przez The Pan American Health Organization (PAHO) działająca przy ONZ, wymienia trzy kategorie objawów schizofrenii.

Pierwsze z nich - objawy „pozytywne”, to halucynacje i urojenia, które mogą prowadzić do paranoi. Drugie, „negatywe” odbierają zwykłą zdolność do wykonywania zadań. Obejmują brak motywacji, wycofanie się z życia, wyczerpanie emocjonalne. Trzeci rodzaj objawów to zmiany w funkcjach poznawczych: problemy w koncentracji i zapamiętywaniu, w interpretowaniu sytuacji, rozumieniu i przetwarzaniu informacji itd.

Czytaj również: Ciążowe suplementy a choroby psychiczne u dzieci - czy witaminy im zapobiegają?

Czy fobie u dzieci to wina rodziców? Czym są fobie dziecięce?

"Dziwactwa" typowe dla schizofrenii

Typowym objawem schizofrenii są urojenia i halucynacje. To trudne do diagnozy sygnały, ponieważ łatwo je pomylić ze zwykłymi etapami rozwoju dziecka, które w wieku kilku lat ma wymyślonych przyjaciół, wyobraża sobie, że jest królewną lub superbohaterem itd. Halucynacje i urojenia wynikające z choroby są silne i mogą przerodzić się w obsesję czy manię prześladowczą.

Typowe urojenia wśród osób ze schizofrenią obejmują przekonania, że ktoś za nimi chodzi i je obserwuje, że ich ciała lub myśli są kontrolowane przez nieznane siły. Często mają poczucie, że są posiadaczami niezwykłych mocy. Widzą lub słyszą innych ludzi, czasem odczuwają zapachy lub smaki, które nie istnieją.

- Proszę mi wierzyć, że nawet takie zachowanie, jak zasłanianie przez dzieci zasłon okiennych w dzień i w nocy rodzice potrafią sobie wytłumaczyć, zracjonalizować. Tymczasem dziecko jest przekonane, że zasłonięcie okien chroni przed promieniowaniem, które wychwytuje myśli, steruje nimi - podaje przykład dr Maja Herman w rozmowie z medonet.pl.

Częstym u dzieci ze schizofrenią dziwactwem jest przeskakiwanie z tematu na temat w rozmowie, i brak możliwości skupianie się na jednej rzeczy. Częste jest wymyślanie słów, które nie istnieją i nie mają sensu, lub odpowiadanie komuś w sposób, nie nawiązujący do pytania. Schizofrenia może wpływać też na zdolność do wykonywania codziennych czynności: dziecko może odmawiać kąpieli, jechania samochodem, chodzenia do sklepu itd. Częste jest robienie awantur bez powodu lub podejmowanie decyzji, których normalnie by się nie podjęło. np. wyrzucenie zabawek.

Negatywne objawy schizofrenii

To zachowania często mylone z depresją. Objawiają się bowiem brak radości z życia, brak motywacji do działania, utrata zainteresowania zabawą, grami itd. Badania wykazały, że częstym objawem schizofrenii są trudności w relacjach, zamykanie się w sobie, także problemy z nauką i koncentracją. Dziecko ze schizofrenią może mieć problemy z zakończeniem zadań lub działaniem według ustalonego planu. łatwo to pomylić z lenistwem lub ADHD. 

Wycofanie społeczne jest zdaniem specjalistów jednym z najwcześniejszych symptomów, którego doświadcza wiele osób ze schizofrenią. Często wynika ono z tego, że dziecko żyje we własnym schizofrenicznym świecie i nie ma ochoty go opuszczać, ale również z podejrzliwości i obsesji wynikającej z choroby.

- Z jego urojeniami nie wolno dyskutować. I ani się z nimi zgadzać, ani nie zgadzać. Trzeba natomiast wczuć się w uczucia chorego. Jeśli dziecko utrzymuje na przykład, że jest prześladowane w szkole, można powiedzieć: "Rozumiem, że to poczucie musi być dla ciebie okropnie trudne". Odwołanie się do emocji jest dla dziecka bardziej wiarygodne. I, co równie ważne, pomaga w namówieniu do poddania się terapii u psychiatry. Od empatycznych rodziców łatwiej przyjąć pomoc - wyjaśnia dr. Maja Herman.

Wiele osób ze schizofrenią ma zmniejszoną ekspresję emocjonalną: nie uśmiecha się, nie okazuje uczuć, mówi monotonnym głosem lub nie mówi wcale - spowolnione lub zablokowane myśli zachęcać chorego do milczenia.

Małgorzata Wójcik