Zgaga u dziecka - czy dziecko może mieć zgagę? Co to za objaw?

Zgaga to objaw bardzo nieprzyjemny dla maluszka. Często, ze względu na wiek dziecka, objawy nie wskazują jednoznacznie, że mamy do czynienia właśnie z tą przypadłością. Choć czynników powodujących zgagę u dzieci jest wiele, możemy wyróżnić kilka bezpośrednich przyczyn. Skąd bierze się zgaga u dziecka i jak ją leczyć?

Zgaga u dziecka to przede wszystkim objaw, nie zaś choroba sama w sobie. Jest to nieprzyjemne uczucie pieczenia w gardle, któremu często towarzyszy ból za mostkiem. Objawy te pochodzą z przewodu pokarmowego. Dziecko, w zależności od wieku, oprócz nieprzyjemnego pieczenia i bólu może doświadczyć również nadmiernego ulewania pokarmu, trudności w przełykaniu, a także ogólnego dyskomfortu związanego z bólem brzuszka. Mogą również pojawić się problemy z karmieniem oraz pojeniem małego dziecka.

Spis treści

1. Zgaga u dziecka – jakie są jej przyczyny?
2. Zgaga u dziecka – jak ją rozpoznać?
3. Zgaga u dziecka – leczenie

Zgaga u dziecka – jakie są jej przyczyny?

Zgaga wywołana jest przez zarzucanie treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Zjawisko to nazywane jest refluksem żołądkowo-przełykowym. Jest to zjawisko fizjologiczne, które występuje u każdego zdrowego człowieka. W przypadku małych dzieci, zarzucanie treści pokarmowej pojawia się częściej, co związane jest z niedojrzałością mięśniówki przełyku.

Aby dobrze zrozumieć to, co dzieje się w małym brzuszku, należy uzmysłowić sobie, że pomiędzy żołądkiem a przełykiem u każdego z nas zlokalizowany jest mięsień – zwieracz dolny przełyku. To właśnie on, dzięki temu, że przez większość czasu pozostaje w skurczu, chroni przełyk przed nadmiernym cofaniem się treści pokarmowej z żołądka.

W przypadku małych dzieci, mięsień ten nie jest w pełni dojrzały, przez co nie spełnia on swojej roli tak dobrze jak w przypadku dorosłych. Prowadzi to nie tylko do bardziej nasilonego refluksu u dzieci, ale także do ulewania, czyli wstecznego ruchu treści pokarmowej z żołądka do jamy ustnej oraz poza nią. Są to jednak procesy fizjologiczne, które mijają wraz z rozwojem dziecka.

Niekiedy jednak, refluks żołądkowo-przełykowy może doprowadzić do rozwoju tzw. choroby refluksowej. W takiej sytuacji zarzucana do przełyku treść pokarmowa pochodząca z żołądka, może podrażnić nie tylko przełyk czy gardło, powodując wystąpienie zgagi u dziecka, ale także przykładowo drogi oddechowe.

Choroba refluksowa, oprócz dolegliwości bólowych takich jak palenie za mostkiem, może u małych dzieci doprowadzić do zaburzenia przyrostu masy ciała, uporczywych wymiotów, czy nawracających zapaleń płuc oraz zatok. O ile refluks żołądkowo-przełykowy jest zjawiskiem fizjologicznym i występuje u większości dzieci do pierwszego roku życia, o tyle jego powikłanie, jakim jest choroba refluksowa, wymaga specjalistycznego leczenia.

W przypadku dzieci starszych oraz nastolatków powody występowania zgagi są odmienne. W ich przypadku mięśnie zwieracza dolnego przełyku są w pełni wykształcone, więc zarzucanie treści pokarmowej, a co za tym idzie choroba refluksowa, spowodowane są przez inne czynniki. Jednym z nich może być choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, która wywołana jest najczęściej przez bakterię helicobacter pylori.

Inną przyczyną wystąpienia zgagi u dzieci i młodzieży może być zła dieta, w której dużo jest ostrych potraw. Taki charakter posiłków stanowi duże wyzwanie dla żołądka i wpływa na jego regularnie podrażnianie. Inną przyczyną wystąpienia zgagi może być przewlekłe stosowanie leków przeciwzapalnych, takich jak np. ibuprofen, lub leków z grupy glikokortykosteriodów, używanych w leczeniu m.in. chorób autoimmunologicznych, czyli autoagresji. Pamiętaj jednak, aby nie odstawiać tych leków na własną rękę i zawsze stosować się do zaleceń lekarza prowadzącego.

Czytaj także: Twoje dziecko boli brzuszek? To może być nietolerancja laktozy

Zgaga u dziecka – jak ją rozpoznać?

Rozpoznanie zgagi, zarówno u dzieci starszych jak i u dorosłych, opiera się na objawach. Istotą jednak jest stwierdzenie, dlaczego taki objaw w ogóle się pojawił. W przypadku dzieci starszych, konieczne jest niekiedy wykonanie gastroskopii. Gastroskopia u dziecka to badanie, które polega na wprowadzeniu przez usta pacjenta specjalnego urządzenia, które na końcu posiada wbudowana kamerkę. Umożliwia to lekarzowi uwidocznienie wnętrza żołądka oraz przełyku, stwierdzenia bądź wykluczenia choroby wrzodowej, a także pobrania fragmentów błony śluzowej żołądka.

W zależności od wieku dziecka, badanie to odbywa się w znieczuleniu ogólnym lub bez znieczulenia. Pobrane podczas badania fragmenty są później analizowane pod kątem obecności bakterii helicobacter pylori. Patogen ten można również wykryć za pomocą testów na specyficzne przeciwciała, czy też badając kał na obecność antygenów, czyli charakterystycznych białek tej bakterii.

W przypadku dzieci, bardzo często do diagnostyki wykorzystywany jest również 24-godzinny pomiar pH w świetle przełyku. Dzięki temu lekarz może ocenić, ile dokładnie razy doszło do zarzucenia kwaśnej treści pokarmowej do przełyku w ciągu doby i dzięki temu ocenić nasilenie tego zjawiska. Badanie wykorzystywane jest również do oceny skuteczności leczenia. Pomiar ten może odbyć się jedynie w szpitalu, dlatego aby go wykonać dziecko musi być hospitalizowane.

Do innych badań wykorzystywanych w diagnostyce powodów wystąpienia uporczywej zgagi u dzieci zaliczamy manometrie przełyku czy badanie kontrastowe z zastosowaniem papki barytowej.

Zgaga u dziecka – leczenie

Leczenie zgagi u dzieci uzależnione jest przede wszystkim od przyczyny jej wystąpienia. Jeżeli za objawy odpowiada wcześniej wspomniana bakteria, w leczeniu wykorzystywana jest antybiotykoterapia.

Gdy przyczyną są wady budowy przełyku lub żołądka, może okazać się, że konieczny będzie zabieg mający na celu korektę takiej wady. Niekiedy w celu ustąpienia objawów, lekarz decyduje się na zmianę leków, które stosowane są u dziecka przewlekle, a które mogą być odpowiedzialne za wystąpienie choroby refluksowej, a co za tym idzie- uczucia zgagi.

Najczęściej używanymi lekami w leczeniu zgagi u dzieci są:

• inhibitory pompy protonowej (np. omeprazol),
• leki hamujące receptory H2 (np. ranitydyna).

W dużym skrócie leki te hamują nadmierne wydzielanie kwasu żołądkowego, który jest głównym winowajcą wystąpienia zgagi. Pamiętaj jednak, aby nie stosować tych leków na własną rękę, a jedynie na wyraźne polecenie i zgodnie z zaleceniami lekarza.

Czytaj także: Ból brzucha u niemowlaka - od czego dziecko boli brzuch?

Maciej Toczek