Trzeci migdał: objawy i leczenie przerośniętego migdała. Czy trzeba wycinać trzeci migdał?

Trzeci migdał (migdałek gardłowy) razem z migdałkami podniebiennymi pełnią rolę ochronną organizmu przed wirusami i bakteriami. Przerost trzeciego migdałka może prowadzić do poważnych powikłań i mieć niekorzystny wpływ na funkcjonowanie dziecka. Sprawdź, czy warto wycinać trzeci migdał?

Spis treści

1. Jaką funkcję pełni trzeci migdał?
2. Kiedy dochodzi do przerostu trzeciego migdała?
3. Jakie są objawy przerostu trzeciego migdała?
4. Jakie mogą wystąpić powikłania?
5. Jak leczyć trzeci migdał?
6. Czy trzeba usuwać trzeci migdał?

Trzeci migdał inaczej zwany migdałkiem gardłowym rozwija się u dziecka do 10 roku życia, a potem powinien stopniowo zanikać. Zdarza się jednak, że trzeci migdał nadal jest obecny u dorosłej osoby. Zarówno u dzieci jak i u dorosłych, którzy nadal mają migdałek gardłowy może dojść do jego przerostu. Jakie są objawy przerostu migdałka?

Z artykułu dowiesz się:

1. Jaką funkcję pełni trzeci migdał?
2. Kiedy dochodzi do przerostu trzeciego migdała?
3. Jakie są objawy przerostu trzeciego migdała?
4. Jakie mogą wystąpić powikłania?
5. Jak leczyć trzeci migdał?
6. Czy trzeba usuwać trzeci migdał?

Jaką funkcję pełni trzeci migdał?

Trzeci migdał stanowi niewielkie uwypuklenie na tylnej ścianie gardła. Razem z migdałkami podniebiennymi jest częścią układu odpornościowego oraz chroni drogi oddechowe przed drobnoustrojami. Gdy organizm zmaga się z infekcją, migdałki wytwarzają antygeny, które pełnią funkcję obronną organizmu. W trakcie produkcji antygenów migdałki powiększają się, a po ustąpieniu infekcji powracają do naturalnych rozmiarów.

Kiedy dochodzi do przerostu trzeciego migdała?

Trzeci migdał na skutek wielu czynników może być patologicznie przerośnięty. Najczęściej jego przerost obserwuje się u dzieci w okresie wczesnego dzieciństwa, między drugim, a szóstym rokiem życia. To właśnie wtedy pełni on bardzo istotną, ochronną rolę przed patogenami. Organizm dziecka i jego układ odpornościowy w tym czasie narażony jest na zetknięcie się ze skupiskiem wirusów i bakterii – w żłobku i przedszkolu. Na rozrost trzeciego migdała mają wpływ częste, nawracające choroby dróg oddechowych – np. infekcje gardła, zatok, nieżyt nosa oraz zapalenia ucha środkowego. U dzieci trzeci migdał może powiększać się na skutek reakcji alergicznych. Znaczenie mogą mieć również predyspozycje dziedziczne, gdy przerost trzeciego migdałka występował u najbliższych członków rodziny.

Jakie są objawy przerostu trzeciego migdała?

U dzieci z powiększonym migdałkiem gardłowym obserwuje się takie objawy jak:

• Oddychanie przez usta w ciągu dnia jak i w nocy. Konsekwencją długotrwałego oddychania przez usta w wyniku przerostu migdałka gardłowego i niedrożności dróg oddechowych są niespecyficzne cechy wyglądu twarzy tzw. twarz adenoidalna - podłużna, pociągła twarz, stale rozchylone i suche usta, cofnięty podbródek, wady zgryzu, podkrążone i zmęczone oczy, a także wady postawy (pochylona sylwetka, spłaszczona klatka piersiowa).

• Nadruchliwość, szybsze męczenie się, nieuważność, które są spowodowane niedostatecznym dotlenieniem. Prowadzi do tego niedrożność dróg oddechowych oraz nieprawidłowy sposób oddychania.
• Problemy ze snem – niespokojny sen, przebudzanie się, nierytmiczny oddech z krótkimi przerwami w oddychaniu tzw. bezdechami sennymi, chrapanie. Brak odpowiedniego wypoczynku w nocy wywołuje poczucie zmęczenia, osłabienia, senności oraz rozdrażnienia w ciągu dnia. Dzieci mogą mieć trudności z koncentracją i uwagą w wyniku niewystarczającej regeneracji podczas snu.

• Nawracające infekcje górnych dróg oddechowych w wyniku oddychania przez usta oraz osłabienia odporności.

Jakie mogą wystąpić powikłania?

Powiększony trzeci migdał, w zależności od wielkości może częściowo ograniczać lub całkowicie blokować drożność nosa i wpływać na sposób oddychania. Dzieci zaczynają oddychać przez usta, a powietrze dostające się do organizmu nie zostaje odpowiednio ogrzane i oczyszczone co może wywoływać kolejne, częste infekcje górnych dróg oddechowych i utrudnia proces leczenia. Przerośnięty trzeci migdał traci także zdolności obronne organizmu.Po obu stronach migdałka gardłowego znajdują się ujścia trąbek słuchowych, łączące ucho środkowe z jamą gardłową. Przerośnięty migdałek gardłowy jest siedliskiem bakterii co może powodować stany chorobowe struktur sąsiadujących, tak więc również ucha środkowego (zapalenia ucha środkowego, płyn w uszach) oraz prowadzić do niedrożności trąbki słuchowej co skutkować może zaburzeniami słuchu lub niedosłuchem. W zależności od wielkości trzeciego migdała w różny sposób wpływa on na wyrazistość i jakość mowy dziecka. Stałe oddychanie przez usta przyczynia się do obniżenia napięcia mięśniowego twarzy, osłabia sprawność narządów aparatu artykulacyjnego (języka, warg, podniebienia miękkiego, policzków) co z kolei prowadzi do powstawania wad wymowy. Mowa dziecka może nie być w pełni wyraźna, często o zabarwieniu nosowym (nieprawidłowy rezonans nosowy), głos cichy i osłabiony. Szczególnie niekorzystnie wpływa na rozwój mowy dzieci w okresie wczesnego dzieciństwa niedosłuch przewodzeniowy, który może być wywołany przez przerost trzeciego migdałka.

Jak leczyć trzeci migdał?

Gdy pojawiają się u dziecka wyżej wymienione objawy należy jak najszybciej skonsultować je ze specjalistą. Szczegółowego rozpoznania dokonuje lekarz laryngolog podczas badania laryngologicznego i na podstawie wywiadu. Badaniem, które ocenia wielkość i budowę migdałka gardłowego jest fiberoskopia. Polega ono na wprowadzeniu przez nos endoskopu z zainstalowaną na końcu kamerą. Warto również wykonać u dziecka badanie alergologiczne, by wkluczyć wpływ alergenów na rozrost trzeciego migdała.

W zależności od wielkości migdałka gardłowego oraz od nasilenia objawów związanych z jego przerośnięciem, lekarz laryngolog zaleca leczenie. Jeśli trzeci migdał jest nieznacznie powiększony, a objawy niedokuczliwe lekarz wprowadza leczenie farmakologiczne. W poważniejszych przypadkach, gdy jego przerost jest duży, leczenie zachowawcze nie wystarcza, a objawy są nasilone i negatywnie wpływają na zdrowie i funkcjonowanie dziecka konieczne jest operacyjne usunięcie trzeciego migdała.

Czy trzeba usuwać trzeci migdał?

Adenotomia – tak nazywa się zabieg usunięcia trzeciego migdała. Szczególnie wskazany jest gdy u dziecka pojawiają się bezdechy senne, oddychanie jest istotnie utrudnione przez ograniczenie drożności części nosowej gardła, a infekcje górnych dróg oddechowych i uszu są ciężkie w przebiegu i często nawracają. Jest to zabieg dość krótki i nieskomplikowany dla doświadczonych laryngologów. Nie wymaga długotrwałej hospitalizacji- po kilku godzinnej obserwacji (czasem 1- 2 dniowej) dziecko otrzymuje zalecenia i zostaje wysłane do domu. Sporadycznie zdarza się, że migdałek gardłowy może odrosnąć i kwalifikować się do ponownego usunięcia.

Rodzice często mają wątpliwości czy usuwać trzeci migdał. Warto jednak porozmawiać z lekarzem i zaufać jego doświadczeniu. Jeśli dziecko ma problemy z oddychaniem lub mową spowodowane przerośniętym trzecim migdałem, usunięcie go będzie bezpieczniejsze niż powikłania, do których prowadzi przerośnięty migdał.

Agnieszka Jaszczuk, neurologopeda, terapeuta integracji sensorycznej, pedagog specjalny