Poporodowe problemy, o których się nie mówi. Ten dotyczy nawet 20 proc. mam

Poporodowe nietrzymanie stolca i gazów to wstydliwy problem, dlatego wiele kobiet nie chce o nim mówić, nawet najbliższym, nie mówiąc już o lekarzu. Tymczasem warto to zrobić, ponieważ tę przykrą dolegliwość można leczyć. Kiedy mówimy o nietrzymaniu stolca po porodzie i jakie są przyczyny problemów z kontrolą wypróżnień?

Nietrzymania stolca i gazów po porodzie (inkontynencja) to problem wielu kobiet, które rodziły naturalnie. Jak wielu? Trudno to ocenić, ponieważ ze względu na charakter dolegliwości, wiele pacjentek nie zgłasza się z tym problemem do lekarza.

Mówi się, że poporodowe nietrzymanie stolca dotyczy od 1 do 20 procent matek, ale może ich być więcej. Wiadomo, że ryzyko nietrzymania stolca wzrasta wraz z liczba porodów, ale są badania, które sugerują, że już sam fakt bycia w ciąży sprzyja temu problemowi. Problem polega na mimowolnym, niekontrolowanym popuszczaniu stolca lub oddawaniu gazów.

Spis treści

1. Jakie są przyczyny nietrzymania stolca po porodzie?
2. Uszkodzenie zwieraczy odbytu
3. Uraz nerwów zwieraczy odbytu
4. Leczenie poporodowego nietrzymania stolca
5. Co robić gdyż obserwujesz u siebie nietrzymanie stolca po porodzie?

Jakie są przyczyny nietrzymania stolca po porodzie?

Okolice intymne kobiety, a więc pochwa, odbyt i łączące je krocze to miejsca najbardziej narażone na uszkodzenia w czasie porodu naturalnego. Pęknięcia krocza są niestety częstą dolegliwością towarzyszącą procesowi narodzin, jednak nie zawsze są to stany poważne. Dlatego specjaliści podzielili porodowe uszkodzenia krocza na cztery stopnie w zależności od intensywności obrażeń.

• Uszkodzenie I stopnia – oznacza pęknięcie pochwy i skóry krocza bez naruszenia mięśni dna miednicy,
• Uszkodzenie II stopnia – to pęknięcie pochwy, krocza i mięśni dna miednicy,
• Uszkodzenie III stopnia – obejmuje pęknięcia w rejonie zwieracza odbytu,
• Uszkodzenie IV stopnia – pęknięcia obejmują dodatkowo błonę śluzową odbytnicy.

To właśnie dwa ostatnie stopnie uszkodzeń są najczęstszymi czynnikami powodującymi nietrzymanie stolca i gazów po porodzie. Drugą przyczyną jest uszkodzeniem nerwów zwieraczy odbytu odpowiedzialnych za ich pracę.

Co sprzyja uszkodzeniom mechanicznym okolic odbytu lub uszkodzeniom nerwów zwieraczy odbytu? Głównymi czynnikami ryzyka takich problemów jest:

• poród z użyciem kleszczy lub próżnociągu,
• zaawansowany wiek rodzącej kobiety,
• duża liczba wcześniejszych porodów,
• zatrzymanie się akcji porodowej i spowodowane tym wydłużenie drugiego okresu porodu
• poród i faza parcia przebiegająca w pozycji horyzontalnej.

Uszkodzeniom odbytu, a w konsekwencji nietrzymaniu stolca po porodzie sprzyja też duża masa dziecka i jego nieprawidłowe ułożenie, np. pośladkowe lub twarzyczkowe.

Czytaj: Pęknięcie krocza: przyczyny, leczenie i higiena

Okresy porodu: od pierwszej do ostatniej fazy porodu

Uszkodzenie zwieraczy odbytu

Trzeci i czwarty stopień uszkodzeń okołoporodowych oznacza, że w czasie porodu doszło do obrażeń okolic odbytu, a więc uszkodzenia nerwów, mięśni i tkanek wokół kanału odbytu. Zerwanie mięśni zwieracza odbytu, które pomagają utrzymać stolec oznacza, że młoda mama może mieć po porodzie trudności z utrzymaniem stolca i kontrolowaniem wypróżnień.

Istnieją dwa zwieracze odbytu, które pomagają utrzymać stolec - zewnętrzny i wewnętrzny. Zwieracz zewnętrzny znajduje się niedaleko krocza i przegrody odbytniczo-pochwowej. To właśnie te mięśnie zwieracza odbytu są najczęściej uszkodzone lub rozdarte podczas porodu. Zazwyczaj są one jednak natychmiast zauważalne i naprawiane za pomocą szycia zaraz po porodzie.

Inne uszkodzenia – dotyczące zwieraczy wewnętrznych - mogą być przegapione. Takie problemy można zdiagnozować dopiero za pomocą badania USG.

Warto wspomnieć, że niekiedy nietrzymanie stolca wywołane uszkodzeniem zwieraczy odbytu ujawnia się dopiero w wieku okołomenopauzalnym, w którym w wyniku osłabienia mięśni dna miednicy. Wcześniej rolę uszkodzonych mięśni może przejąć mięsień łonowo-odbytniczy.

Zobacz także: Parcie w czasie porodu - jak przeć podczas porodu?

Uraz nerwów zwieraczy odbytu

Do uszkodzenie nerwów zwieraczy odbytu może dojść w czasie długie porodu, gdy dziecko naciska przez wiele godzin na nerw sromowy. Może to powodować obniżenie czucia i siły mięśnia, które w przyszłości mogą przyczyniać się do nietrzymania stolca.

Uszkodzenie nerwów zwieraczy odbytu podczas porodu, zazwyczaj ulega samoistnej poprawie po upływie jednego lub dwóch lat po porodzie. Podobnie jest z uszkodzeniami mechanicznymi - problem zazwyczaj rozwiązuje się w ciągu kilku tygodni lub miesięcy po porodzie, gdy ciało regeneruje się i wraca do dawnej formy.

Leczenie poporodowego nietrzymania stolca

Zdarza się, że uszkodzenia okolic odbytu po porodzie są tak rozległe, że wymagają leczenia operacyjnego. Sposób leczenia i rodzaj operacji zależy od rodzaju i stopnia uszkodzeń. Zazwyczaj jeśli doszło do przerwania ciągłości mięśni pierwszą decyzja lekarz jest ich jak najszybsze zszycie (najpierw błony śluzowej, a następnie samych mięśni) – badania pokazują, że daje to najlepsze efekty terapeutyczne.

Poza biegu pacjentka musi otrzymywać antybiotyk, aby zapobiec zakażeniu rany. Konieczne jest też zdrożenie rehabilitacji, tzn. ćwiczeń wzmacniających mięśnie, ich elektrostymulację.

Jeśli uszkodzenia wykryto nie w czasie porodu, lecz po nim, rekonstrukcje mięśni zwieraczy przeprowadza się najwcześniej po 6 miesiącach od porodu. Warto wiedzieć, że operacje takie można wykonać nawet wiele lat po porodzie, jednak trzeba mieć świadomość, że mogą one przynieść dużo gorsze efekty. Badania pokazują, że skuteczność takich zabiegów to tylko 50 procent.

Zobacz: Nietrzymanie moczu po porodzie - jak je leczyć?

Co robić gdyż obserwujesz u siebie nietrzymanie stolca po porodzie?

Po pierwsze, bądź cierpliwa, bo jak wspominano, potrzeba czasu, aby mięśnie wróciły do dawnej formy po porodzie. Podczas oczekiwania stosuj się do poniższych wskazówek:

• nie wstydź się rozmawiać o tym z lekarzem. Ważne jest, aby specjalista cię zbadał i obserwował postępy lub cofanie się dolegliwości,
• ogranicz problemy z wypróżnieniem i oddawaniem gazów, unikając potraw ciężkostrawnych i wzdymających, takich jak otręby, fasola i brokuły, i unikając pikantnych lub tłustych potraw,

• ćwicz mięśnie Kegla. Choć dotyczą mięśni dna miednicy, to jednak zwiększają przepływ krwi do krocząco pomaga w regeneracji zwieraczy odbytu,
• zapisz się do urofizjoterapeuty, który pokaże ci odpowiednie ćwiczenia przyspieszające regenerację mięśni.

Czytaj: Problemy z wypróżnianiem i oddawaniem moczu po porodzie: o czym pamiętać, by wizyta w toalecie nie stała się koszmarem

Połóg od A do Z: 10 pytań o dolegliwości po porodzie

Źródło: podyplomie.pl

Małgorzata Wójcik