Jakie są objawy złego doboru tabletek antykoncepcyjnych?

Cytując Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników „Idealna antykoncepcja powinna być bezpieczna, skuteczna, odwracalna, prosta w użyciu, być szeroko dostępna i mieć niską cenę”. Ważne jest również, aby nie powodowała nieprzyjemnych działań niepożądanych. Jakie są więc charakterystyczne dolegliwości związane ze źle dobranymi tabletkami antykoncepcyjnymi?

Spis treści

1. Czym jest dwuskładnikowa tabletka antykoncepcyjna?
2. Czym jest jednoskładnikowa tabletka antykoncepcyjna?
3. Objawy złego doboru tabletek antykoncepcyjnych:
4. Przeciwwskazania do przyjmowania antykoncepcji hormonalnej
5. Inne możliwości antykoncepcji

Czym jest dwuskładnikowa tabletka antykoncepcyjna?

Tabletki antykoncepcyjne cechują się bardzo wysoką skutecznością. Wskaźnik Pearla (tzn. ilość kobiet/100, które zaszły w ciążę stosując antykoncepcję w ciągu roku) dla tabletek dwuskładnikowych to ok. 2.

Zawierają gestageny i etynyloestradiol. Pierwsze z nich hamują owulację, a drugi zmniejsza syntezę FSH co powoduje brak wydzielania pęcherzyków Graffa niezbędnych do zajścia w ciążę. Hormony wpływają również na śluz w pochwie oraz grubość endometrium, uniemożliwiając tym samym zapłodnienie.

Tabletki antykoncepcyjne różnią się między sobą sposobem ich zażywania oraz zawartością hormonów. Dzieli się je na preparaty nisko- i średniodawkowe. Te niskodawkowe, tzn. zawierające 0,2mg etynyloestradiolu, częściej powodują plamienia i krwawienia w czasie cyklu, ponieważ to estrogeny głównie odpowiadają za kontrolę krwawień z macicy.

Czym jest jednoskładnikowa tabletka antykoncepcyjna?

To tzw. mini pigułka. Zawiera tylko jedną substancję hormonalną, pochodną progesteronu czyli gestagen. Charakteryzuje się tym, że należy ściśle przestrzegać stałych godzin jej zażywania, gdzie np. przy tabletkach dwuskładnikowych maksymalny czas opóźnienia wynosi nawet do 12 godzin. Dzięki temu, że mini pigułka zawiera jeden hormon wywołuje mniej działań ubocznych i może być stosowana również przez kobiety, które są wrażliwe na wysokie stężenia hormonów i pojawiają się u nich nieprzyjemne działania niepożądane podczas terapii dwuskładnikową tabletką antykoncepcyjną.

Dodatkową zaletą mini pigułek jest to, że mogą być przyjmowane przez kobiety karmiące piersią (w przeciwieństwie do tabletek dwuskładnikowych).

Objawy złego doboru tabletek antykoncepcyjnych:

• Obrzmienie piersi
• Krwawienie i plamienie
• Nudności i wymioty
• Bóle głowy
• Obniżenie libido
• Wzdęcia
• Dodatkowe-kilogramy
• Wahania nastroju
• Zatrzymanie wody w organizmie
• Suchość pochwy
• Trądzik

• Obrzmienie piersi

Często podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej dochodzi do powiększenia piersi. Dzieje się tak, ponieważ płyn zbierający się w piersiach sprawia, że komórki tłuszczowe pęcznieją i biust wydaje się większy. Warto pamiętać jednak, że po odstawieniu tabletek, piersi wrócą do pierwotnego rozmiaru.

• Krwawienie i plamienie

Krwawienie może pojawić się szczególnie podczas stosowania tabletek o niskiej zawartości estrogenów, które uważane są za hormony kontrolujące krwawienia. Często występują na początku stosowania. Gdy plamienia środcykliczne pojawiają się po upływie 3 miesięcy od rozpoczęcia terapii należy zawsze zgłosić się na badanie ginekologiczne w celu wykluczenia ewentualnych nieprawidłowości. Rozwiązaniem może być zmiana tabletek na te z większym stężeniem estrogenów.

• Nudności i wymioty

Zazwyczaj pojawiają się na początku przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych. Częściej w przypadku preparatów z minimum 0,035mg etynyloestradiolu.

• Bóle głowy

Wiele kobiet zgłasza podczas przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych bóle głowy. Wynika to z wahań estrogenów podczas cyklu. Dobrym rozwiązaniem jest zmiana sposobu zażywania tabletek na te, które zażywa się przez 24 dni +4 dni przerwy. Warto zgłosić ten problem lekarzowi, aby znaleźć jak najlepsze rozwiązanie.

• Obniżenie libido

Dla wielu kobiet to główny problem, którego obawiają się podczas zażywania tabletek antykoncepcyjnych. Obecnie są dostępne na rynku tabletki z octanem chlormadidonu, który według badań naukowych korzystnie wpływa na popęd seksualny. Ponadto większy wpływ na libido kobiet ma np. stres i przemęczenie. Dobrze dobrane tabletki nie powinny zmniejszać ochoty na seks.

• Wzdęcia

Tabletki antykoncepcyjne nie są obojętne dla wątroby oraz układu pokarmowego. U niektórych kobiet dochodzi do zwiększenia poziomu parametrów wątrobowych, a u innych do występowania nadmiernej ilości gazów w jelitach. Pomocne mogą być w tym wypadku preparaty z symetykonem. Ważne jest, aby pamiętać też o regularnym wykonywaniu badań krwi w kierunku podwyższonych parametrów wątrobowych.

• Wahania nastroju

Wahania nastroju znane pod nazwą zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS) są wynikiem wahań hormonów. Uważa się, że tabletki antykoncepcyjne mogą zmniejszać te nieprzyjemne dolegliwości. Jednakże jeśli podczas ich stosowania dochodzi do zmian nastroju należy zmodyfikować stężenia przyjmowanych hormonów. Częściej jednak te wahania wynikają np. ze stresującego trybu życia.

• Zatrzymanie wody w organizmie

Hormony w tabletkach antykoncepcyjnych sprzyjają zatrzymywaniu wody w organizmie. Powoduje to m.in. obrzęki kostek. Kobiety czują się ociężałe i zauważają wzrost masy ciała o ok. 2 kg.

• dodatkowe-kilogramy

Poza zatrzymywaniem wody w organizmie i zwiększeniem przez to masy ciała, jeden ze składników tabletek- estrogeny, sprzyja magazynowaniu tłuszczu. Ponadto u niektórych kobiet podczas stosowania antykoncepcji dochodzi do zwiększenia apetytu, a co za tym idzie tycia. Jednakże dzięki temu, że w nowoczesnych tabletkach stężenia hormonów są ograniczone do minimum, ryzyko przybierania na masie jest znacznie mniejsze niż przy środkach starszych generacji.

• Suchość pochwy

Dużo kobiet stosujących tabletki antykoncepcyjne skarży się na suchość pochwy, a co za tym idzie na ból i dyskomfort podczas stosunku. Ma to związek ze spadkiem stężenia estrogenów. Podobna sytuacja ma miejsce w trakcie menopauzy. Stosowanie żeli nawilżających (lubrykantów) jest działaniem doraźnym i nie wpływa na zwiększenie produkcji śluzu kobiety, więc w takim wypadku najlepiej jest poszukać przyczyny i ewentualnie zmienić metodę antykoncepcji.

• Trądzik

Starsze generacje tabletek zawierające lewonorgestrel mogły przyczyniać się do powstawania trądziku. Teraz jednak, nowe preparaty zmniejszają stężenie testosteronu przez co używane są przez dermatologów do terapii przeciwko trądzikowi oraz hirsutyzmowi. Stosuje się je również u kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS).Na początku przyjmowania nowych tabletek wymienione wyżej objawy pojawiają się u wielu kobiet. Organizm po około 3 cyklach przyzwyczaja się do antykoncepcji hormonalnej i po tym czasie nie powinny występować żadne działania niepożądane.

Przeciwwskazania do przyjmowania antykoncepcji hormonalnej

Warto pamiętać też o istniejących przeciwwskazaniach, ale również o innych metodach antykoncepcji, które mogą okazać się bardziej odpowiednie dla danej kobiety.

Przeciwwskazania do hormonalnych środków antykoncepcyjnych to:

• Ciąża,
• Przebyta zakrzepica,
• Rak piersi,
• Nieustabilizowane nadciśnienie,
• Palenie papierosów powyżej 35 roku życia,
• Cukrzyca z powikłaniami naczyniowymi,
• Toczeń układowy,
• Migrena z aurą,
• Udar mózgu lub choroba niedokrwienna serca.

Inne możliwości antykoncepcji

Do innych sposobów antykoncepcji zaliczamy plastry, ringi dopochwowe, a również wkładki domaciczne - hormonalne i miedziane. Jeśli kobieta nie może lub nie chce stosować żadnych środków hormonalnych, najlepszym wyborem będą prezerwatywy. Stosunek przerywany nie należy do skutecznych metod zapobiegania ciąży!

Skutki antykoncepcji hormonalnej są zawsze odwracalne. Każdy rodzaj ma swoje wady i zalety. Do zadań lekarza ginekologa we współpracy z kobietą należy znalezienie idealnego rozwiązania, które nie będzie powodowało działań niepożądanych. Często wymaga to dużo cierpliwości i opiera się na metodzie prób i błędów. Antykoncepcja hormonalna jest jednak bardzo skuteczną metodą i dobrze dobrana nie powoduje działań ubocznych.