Lanugo, czyli meszek płodowy. W jakim celu występuje?
Noworodek może urodzić się z lanugo, czyli meszkiem płodowym, pokrywającym prawie w całości jego skórę. Co ciekawe owłosienie może występować także u starszych dzieci i być objawem choroby. Jak tworzy się lanugo i kiedy wypada?
Spis treści:
Co to jest lanugo?
Lanugo, czyli meszek płodowy, to pierwsze owłosienie ciała dziecka powstające jeszcze w okresie płodowym. Tworzą je delikatne i miękkie włoski, nieposiadające rdzenia i w jasnym odcieniu, co wynika z ich słabej pigmentacji.
Lanugo powstaje na ciele dziecka w łonie matki nie bez przyczyny – jego zadaniem jest ochrona delikatnej skóry malucha przed negatywnym działaniem wód płodowych. Skóra pod wpływem maceracji, czyli długotrwałego procesu moczenia, uległaby uszkodzeniu, dlatego lanugo wraz z mazią płodową składającą się z martwych komórek naskórka oraz łoju, chroni delikatne ciałko dziecko.
Jak powstaje i kiedy zanika meszek płodowy?
Lanugo powstaje z warstwy rozrodczej naskórka około 17-20 tygodnia ciąży, czyli w tym samym czasie, gdy pojawiają się brwi na twarzy i włosy na głowie. Dziecko zwykle waży wtedy około 460 g, a ruchy płodu są już wyczuwalne. Około 7 miesiąca życia płodowego skóra malucha jest już prawie w całości pokryta jasnym owłosieniem i najwięcej jest go na plecach, twarzy i ramionach (lanugo nie występuje na podeszwach stóp, grzbietowych częściach paliczków oraz prąciu i żołędziach).
Meszek płodowy zazwyczaj zanika u dziecka przed narodzinami. Po urodzeniu tylko niektóre dzieci mają lanugo i najczęściej są nimi wcześniaki. Jeśli dziecko po urodzeniu ma na ciele meszek, to zwykle jest on grubszy i ciemniejszy niż lanugo płodowe, dlatego też jego usuwanie przebiega dłużej.
Co ciekawe lanugo może powstawać czasami również na skórze starszych dzieci i u młodzieży. Wtedy jest to zwykle objaw choroby, który należy skonsultować z lekarzem.
Czy meszek płodowy na ciele niemowlaka jest powodem do niepokoju?
Wiele mam zastanawia się, czy lanugo, czyli meszek płodowy, może występować zarówno u noworodków, czyli dzieci do czterech tygodni, jak i u niemowlaków.
Warto pamiętać, że chociaż zwykle włoski te zanikają jeszcze w łonie matki lub kilka dni po urodzeniu, to zdarza się i tak, że zostają na ciele malucha nawet do około 6 miesiąca życia. Taka sytuacja może mieć miejsce zarówno u wcześniaków, jak i dzieci donoszonych i najczęściej ma związek z uwarunkowaniami genetycznymi. Wtedy owłosienie to jest prawidłowe i nie powinno budzić niepokoju.
Jeśli jednak mama ma co do jego występowania wątpliwości, zawsze warto skonsultować to z lekarzem pediatrą, opiekującym się dzieckiem.
Kiedy meszek płodowy zniknie z ciała niemowlaka i czy warto wspomóc ten proces?
Lanugo u niemowlaka znika najczęściej na skutek naturalnego wycierania się włosków. Ma to związek m.in. z częstymi kąpielami malucha, jego naturalnymi ruchami (kręcenie, przewracanie na brzuszek itp.), a także masowaniem ciałka dziecka. Specjaliści podkreślają, że lanugo zanika samoistnie do kilku miesięcy po porodzie i w żadnym przypadku nie można go samodzielnie usuwać np. poprzez depilację.
Czytaj: Pierwsza kąpiel noworodka: 7 ważnych zasad
Kiedy lanugo występuje u starszych dzieci i młodzieży?
• Lanugo może być objawem anoreksji
Lanugo może występować także u starszych dzieci i młodzieży, gdyż pojawia się m.in. w związku z anoreksją, czyli zaburzeniem odżywiania wynikającym z zaburzeń emocjonalnych. Owłosienie zwykle pojawia się wtedy na klatce piersiowej, a nierzadko także pokrywa twarz, szyję, ramiona i ręce. Lanugo zanika stopniowo, gdy osoba chora zacznie jeść.
Jadłowstręt psychiczny (medyczne określanie anoreksji) występuje u dziewcząt oraz młodych kobiet 10 razy częściej niż u chłopców, i najczęściej rozpoznawany jest u dziewcząt w wieku 15-19 lat. Czasami chorobę stwierdza się także u dzieci w wieku 5-6 lat.
Anoreksja wiąże się z zaburzeniami zachowania takimi jak unikanie jedzenia, dążeniem do ubytku masy ciała, a także występującymi w wyniku głodzenia się i chudnięcia, zaburzeniami somatycznymi.
Oprócz lanugo, u osób chorych stwierdza się znaczne wychudzenie, zwolnienie czynności serca, zanik miesiączki, zaburzenia układu pokarmowego itp. Dodatkowo u dziewcząt może wystąpić także zatrzymanie procesu dojrzewania. U osób, u których diagnozuje się jadłowstręt psychiczny, konieczne jest wdrożenie leczenia – w najtrudniejszych przypadkach konieczna jest hospitalizacja, a poza tym także leczenie farmakologiczne i psychoterapia.
Więcej o anoreksji przeczytasz tutaj.
• Lanugo a hipertrichoza u dzieci i nastolatków
Hipertrichoza, nazywana także syndromem wilkołaka, to stan, w którym na całym ciele pojawia się nadmierne owłosienie. Wraz z jego rozwojem lanugo, czyli cienkie, miękkie i z małą ilością pigmentu włoski, przeobrażają się w ciemniejsze włoski meszkowe, a później przekształcają się one w grube, ciemne włosy terminalne typowe dla owłosienia krocza i pach.
Hipertrichozie, w zależności od przyczyny jej pojawienia się, mogą towarzyszyć inne objawy, w tym np. zaburzenia miesiączkowania, trądzik, otyłość brzuszna itp. Warto wiedzieć, że chociaż często ten stan związany jest z rodzinnymi predyspozycjami do nadmiernego owłosienia, to u dzieci i młodzieży, powinien zaniepokoić, gdyż w przeciwieństwie do dorosłych, u nich zwykle ma podłoże chorobowe.
Hipertrichoza u dzieci i młodzieży najczęściej związana jest z PCOS, czyli zespołem policystycznych jajników, wrodzonym przerostem nadnerczy lub porfirią skórną. Przyczyną występowania nadmiernego owłosienia może być także stosowanie niektórych leków, w tym np. fenytoiny (lek przeciwpadaczkowy), cyklosporyny (stosowana w chorobach autoimmunologicznych) lub glikokortykosteroidów (naturalne hormony stosowane np. w astmie oskrzelowej, atopowym zapaleniu skóry lub alergicznym nieżycie nosa).
Ze względu na negatywny wpływ objawów na rozwój dziecka, konieczna jest konsultacja stanu zdrowia ze specjalistą – najczęściej ginekologiem, endokrynologiem lub lekarzem pediatrą.
Czytaj: Hirsutyzm a ciąża: przyczyny nadmiernego owłosienia u kobiet
