Od płaczu do pierwszego zdania. Poznaj kamienie milowe rozwoju mowy dzieci
Rozwój mowy małego dziecka to proces, który trwa od momentu narodzin. W kolejnych miesiącach jego życia następują prawdziwe skoki rozwojowe mowy – tzw. kamienie milowe. Pierwsze z nich nie przypominają wprawdzie “prawdziwej mowy”, ale mają kluczowy wpływ na to, by mowa dziecka dalej się rozwijała. Przeczytaj, jakie kamienie milowe musi pokonać twój maluszek, by dojść do etapu płynnego komunikowania się z otoczeniem.
Rozwój mowy dziecka to nie tylko słowa, ale także umiejętność słuchania, postrzegania i rozumienia. Warto zdać sobie z tego sprawę, zwłaszcza, gdy mówimy o rozwoju mowy małych dzieci (do 24 miesiąca życia). Zanim dziecko zacznie komunikować się z nami słowami czy frazami, jego mowa przejdzie kilka ważnych etapów, które najczęściej dostrzegają tylko najbliżsi opiekunowie malucha.
Polecamy także: Skoki rozwojowe w drugim roku życia dziecka - sprawdź, na czym polegają?
Spis treści
- Kamienie milowe rozwoju mowy dziecka do drugiego roku życia
- Zanim wpadniesz w panikę!
- Kiedy z 2-latkiem do logopedy?
Kamienie milowe rozwoju mowy dziecka do drugiego roku życia
Od narodzin do 3 miesiąca
Maluszek reaguje na głos swoich opiekunów – wycisza się, słucha, przestaje płakać, czasem uśmiecha się. Potrafi modulować swój płacz. Rodzic potrafi poznać, czy dziecko płacze z powodu mokrej pieluszki, zmęczenia czy z głodu. W tym czasie dziecko głuży - czyli wypowiada pojedyncze dźwięki gardłowe, jednakowe u wszystkich dzieci na całym świecie. Dzięki nim trenuje swój aparat mowy. Potrafi zareagować na ulubione dźwięki uśmiechem czy radosnym piszczeniem. Do swojego komunikacyjnego repertuaru z otoczeniem oprócz płaczu wprowadza także krzyk i śmiech.
Od 4 do 6 miesiąca
Gdy dziecko skończy 3 miesiące zaczyna reagować na muzykę. Chętnie bawi się zabawkami dźwiękowymi, odwraca głowę w stronę, z której dobiegają dźwięki. Potrafi rozpoznać ton głosu i odpowiednio na niego zareagować – płaczem lub śmiechem. Głużenie przechodzi w gaworzenie, czyli świadome tworzenie usłyszanych dźwięków lub tworzenie swoich własnych. Możesz teraz usłyszeć powtarzanie ciągów sylab: „ba-ba-ba”, „ma-ma-ma”, „ta-ta-ta”, „da-da-da”. Maluszek też coraz częściej inicjuje interakcję z otoczeniem. Potrafi zaczepiać innych głosem (śmiejąc się, popiskując czy pokrzykując) lub gestami (wyciąga rączki, macha nimi).
Od 7 do 12 miesiąca
W tym okresie maluszek intensywnie gaworzy. Co ciekawe w tym czasie sposób gaworzenia zaczyna różnić się w różnych językach. Polskie dzieci najczęściej wypowiadają ciągi sylab złożonych z sylab “ba-ba”, “da-da”, “ma-ma”, “pa-pa”. W tym czasie rodzice mają okazję usłyszeć pierwsze słowa swojej pociechy. Są to zazwyczaj “mama” lub “tata”. Maluszek świadomie komunikuje się z otoczeniem – zaczepia głosem i gestem, próbuje naśladować ruchy. Na pytanie “Gdzie jest piesek” potrafi wskazać go paluszkiem. Dzieci na tym etapie rozwoju mowy bardzo lubią wierszyki rymowane oraz zabawy paluszkowe typu “Idzie rak”, “Szła przez łączkę myszka mała” itp. Rodzic może też wyraźnie zaobserwować fazę naśladowania i powtarzania dźwięków, która staje się bardziej świadoma i dojrzała. Poprawia się także rozumienie – dziecko rozumie proste polecenia, a także rozpoznaje słowa określające przedmioty, które na co dzień je otaczają.
Przeczytaj: Kalendarz rozwoju rocznego dziecka
Od 13 do 18 miesiąca
W tym okresie dzieci mówią więcej niż 10 słów. Przy czym należy pamiętać, że nie muszą to być książkowo brzmiące wyrazy. Za słowo należy liczyć każdy dźwięk, którym dziecko określa konkretny przedmiot lub osobę. Liczymy więc i takie dźwięki jak np. “pa-pa” (do widzenia), “hop” (skok), “ka-ka” (kaczka), “mniam” (słodycze). Malec zaczyna wymawiać wszystkie samogłoski i większość spółgłosek. Rozumie proste polecenia. Rozpoznaje nazwy ludzi, części ciała oraz odgłosy zwierząt.
Od 18 do 24 miesiąca
Dziecko w tym przedziale wiekowym mówi więcej niż 50 słów. Przy czym tu także warto podkreślić, że za słowo liczymy każdy dźwięk, którym dziecko posługuje się w świadomy sposób. Zaczyna stosować proste frazy i zdania dwuwyrazowe typu “mama daj”, “mama idź”, “tata pić”. Często powtarza jak echo, to co usłyszało od kogoś. W tym czasie może zniekształcać słowa - często wymawia tylko pierwszą sylabę lub końcówkę wyrazu („ampa” zamiast „lampa”, „mi” zamiast „miś”). Potrafi wykonać proste polecenia, np. “podaj”, “zostaw”. Jego słowniczek czynny i bierny z dnia na dzień znacząco się poszerza. Przy czym ten drugi jest już naprawdę dużych rozmiarów.
Polecamy także: Rozwój mowy dziecka: nauka mówienia od niemowlaka do trzylatka
Zanim wpadniesz w panikę!
Podana liczba słów, jaką dziecko powinno się posługiwać w poszczególnych przedziałach wiekowych jest umowna i nie decyduje o tym, czy cały rozwój mowy dziecka przebiega dobrze czy źle. Każdy maluch rozwija się we własnym tempie. Podane kamienie milowe rozwoju mowy dziecka występują w przybliżonym czasie i mogą nieco odbiegać od tych sztywno wyznaczonych ram.
Nie mniej jednak – wielu logopedów poleca rodzicom wykonanie słowniczka ze słowami, których aktualnie używa dziecko. W tym celu należy bacznie obserwować i słuchać maluszka przez kilka dni i każdy świadomie wydany przez niego dźwięk zapisywać. Wielu rodziców, którzy początkowo obawiali się, że ich dziecko jest opóźnione w mowie, po 2-3 dniach takich obserwacji zdawało sobie dopiero sprawę z tego, jak w rzeczywistości rozbudowany słownik ma ich maluszek.
Kiedy z 2-latkiem do logopedy?
Do specjalisty warto udać się zawsze wtedy, gdy coś nas niepokoi w rozwoju mowy dziecka. To my rodzice znamy najlepiej swoje dziecko i mamy tzw. intuicję rodzicielską, która niejednokrotnie podopowiada nam dobre rozwiązania.
Bezwzględnie zaś należy udać się ze swoją pociechą do logopedy, gdy ta skończywszy drugi rok życia w ogóle nie mówi lub nie tworzy wyrażeń dwuwyrazowych.
Przeczytaj także: Zaburzenia mowy u dzieci: dyslalia, afazja, giełkot i jąkanie [PORADNIK]
