Brak owulacji to częsty problem, który może powodować trudności z poczęciem. Współcześnie coraz więcej par ma problem z zajściem w ciążę. Ich przyczyny bywają naprawdę różne: niemożność zajścia w ciążę związana może być z patologiami występującymi zarówno u mężczyzny (np. dotyczącymi jakości nasienia), jak i u kobiety.
Brak owulacji to jeden z wielu różnych problemów, które (w przypadku pacjentek) mogą stanowić przyczynę trudności z zapłodnieniem obok niedrożności jajowodów czy defektów fazy lutealnej.
Wymienione patologie spotykane są z różną częstością, warto jednak nieco szerzej przyjrzeć się tej z nich, która spotykana jest stosunkowo często – mowa tutaj o braku owulacji.
Spis treści:
- Co to jest owulacja?
- Jak stwierdzić brak owulacji?
- Brak owulacji – jakie mogą być przyczyny?
- Brak owulacji jako zjawisko fizjologiczne
- Jakie objawy wskazują na brak owulacji?
- Konsekwencje braku owulacji
- Diagnostyka braku owulacji
- Na czym polega leczenie braku owulacji
Kalkulator dni płodnych
Starasz się o dziecko? Kalkulator dni płodnych wskaże dni, w których masz największe szanse na zajście w ciążę.
Krok 1/2
Wybierz średnią długość cyklu:
Co to jest owulacja?
Do owulacji – w prawidłowych warunkach – dochodzi podczas każdego cyklu miesiączkowego. W jajnikach już od urodzenia znajduje się zapas komórek jajowych i po rozpoczęciu miesiączkowania, każdego miesiąca, część z tych komórek dojrzewa w trakcie fazy folikularnej cyklu miesiączkowego.
Następującą po niej fazą jest faza owulacyjna, podczas której dojrzała, gotowa do zapłodnienia komórka jajowa, jest uwalniana z pęcherzyka jajnikowego. To tak zwane dni płodne.
Komórka ta wędruje później do jajowodu, gdzie – po zetknięciu się jej z plemnikiem – dochodzić może do zapłodnienia.
Czytaj:
Kalendarz owulacyjny: kiedy jest owulacja?
Jak stwierdzić brak owulacji?
Jajeczkowania gołym okiem nie widać istnieją jednak sposoby na to, aby ocenić, czy rzeczywiście mogło dojść do jej wystąpienia w danym cyklu miesiączkowym. Dokonać tego można poprzez obserwację wahań temperatury ciała – w czasie owulacji dochodzi do wzrostu ciepłoty ciała do około 37 stopni Celsjusza.
Związane z wystąpieniem owulacji są także zmiany śluzu pochwowego (staje się on bardziej obfity i ciągliwy), występować może również drażliwość piersi.
Innymi zjawiskami, które mogą pojawiać się w trakcie owulacji, są również ból owulacyjny (występujący w obrębie podbrzusza i spowodowany pęknięciem pęcherzyka jajnikowego) czy plamienie okołoowulacyjne.
Niektóre pacjentki mogą być przekonane, że jeżeli pojawiło się u nich krwawienie miesiączkowe – czyli jedna z faz cyklu miesiączkowego – to wtedy poprzednie jego fazy (w tym również faza owulacyjna) musiały przebiegać bez zakłóceń. Tak jednak niestety nie jest – miesiączka może występować również i u pacjentek z cyklami bezowulacyjnymi.
Czytaj: Jak rozpoznać owulację? Poznaj jej najczęstsze symptomy!
Brak owulacji – jakie mogą być przyczyny?
Przyczyną braku owulacji najczęściej są różne zaburzenia hormonalne. Problemy z owulacją wynikać mogą z patologii dotyczących różnych narządów, które są zaangażowane w kontrolowanie przebiegu cyklu miesiączkowego.
Do braku owulacji mogą bowiem prowadzić zarówno zaburzenia czynności podwzgórza, jak i patologie dotyczące przysadki mózgowej czy też samych jajników.
Wśród problemów, które najczęściej stanowią przyczyny braku owulacji, wymieniane są:
- zespół policystycznych jajników (PCOS),
- przedwczesne wygasanie czynności jajników,
- różne schorzenia przysadki (np. guzy tego narządu),
- hiperprolaktynemia,
- zaburzenia czynności tarczycy,
- nadmiar męskich hormonów płciowych w organizmie (przyczyną takiego stanu mogą być np. różne choroby nadnerczy),
- nieprawidłowa masa ciała (doprowadzić do braku owulacji może zarówno nadmiar, jak i niedobór masy ciała).
Wpływ na owulację mają również stan psychiki oraz aktywność fizyczna. Okazuje się bowiem, że u kobiet, które narażone są na przewlekły, ciężki stres czy też u tych, które wyjątkowo intensywnie uprawiają sport, również może dochodzić do pojawiania się cykli bezowulacyjnych.
Czytaj: Zespół policystycznych jajników: objawy, leczenie, dieta przy PCOS
Brak owulacji jako zjawisko fizjologiczne
Istnieją okresy życia kobiety, kiedy brak owulacji nie budzi zdziwienia medyków. Tak jest chociażby w przypadku kobiet, które dopiero co zaczęły miesiączkować – u nich bowiem do 2 lat od pierwszej miesiączki nawet aż połowa spośród wszystkich cykli miesiączkowych może być cyklami bezowulacyjnymi.
Brak owulacji bywa również fizjologicznym stanem u kobiet, które przeszły menopauzę, oprócz tego zwiększającą się ilość cykli bezowulacyjnych można obserwować u kobiet, które znajdują się w okresie okołomenopauzalnym.
Brak owulacji bywa również zjawiskiem spodziewanym – tak jest w przypadku pacjentek stosujących różne hormonalne leki antykoncepcyjne. Preparaty te zabezpieczają przed zajściem w ciążę m.in. właśnie poprzez hamowanie owulacji.
Czytaj: Menopauza - w jakim wieku występuje? Objawy przekwitania
Jakie objawy wskazują na brak owulacji?
Brak owulacji zasadniczo nie jest chorobą, a tak naprawdę jest on objawem sugerującym istnienie u pacjentki jakiś zaburzeń stanu zdrowia.
Brakowi owulacji towarzyszyć mogą różne zaburzenia, takie jak np. zmniejszenie częstości występowania krwawień miesiączkowych (czyli oligomenorrhoea) czy nawet zahamowanie miesiączkowania (amenorrhoea).
U pacjentek z cyklami bezowulacyjnymi mogą występować również i inne dolegliwości, wynikające bezpośrednio z samej to przyczyny braku owulacji. Przykładowo, u kobiet z hiperprolaktynemią pojawiać się może mlekotok, z kolei pacjentki z zespołem policystycznych jajników mogą zmagać się m.in. z otyłością, trądzikiem czy hirsutyzmem.
Czytaj: Zaburzenia miesiączkowania: przyczyny, rodzaje zaburzeń
Konsekwencje braku owulacji
Brak owulacji prowadzi zasadniczo do jednego problemu – jeżeli podczas cyklu nie jest uwalniana komórka jajowa, to wtedy nie ma możliwości wystąpienia zapłodnienia. Jeżeli cykle bezowulacyjne pojawiają się u pacjentki sporadycznie (co jak najbardziej jest możliwe), to może ona nawet nie zdawać sobie z tego sprawy.
Problemem może już natomiast być sytuacja, kiedy kobieta chronicznie nie ma owulacji – w takim przypadku doświadcza ona problemów z zajściem w ciążę.
Tak naprawdę to właśnie te pacjentki, które borykają się z trudnościami z poczęciem dziecka, najczęściej zgłaszają się do lekarza w celu zbadania, czy ich cykle są owulacyjne. Jakie jednak badania wykonuje się u takich kobiet?
Czytaj: Niepłodność małżeńska – przyczyny, leczenie
Diagnostyka braku owulacji
Podstawowych ocen tego, czy u danej kobiety występuje owulacja, dokonywać można już w warunkach domowych – w tym celu można przeprowadzać pomiary temperatury ciała, oceniać śluz pochwowy czy też sprawdzać, czy pojawiają się (wymienione wyżej) objawy sugerujące wystąpienie owulacji.
Lekarze dysponują zaś zdecydowanie bardziej specjalistycznymi badaniami, które pozwalają na stwierdzenie, czy dana pacjentka zmaga się z brakiem owulacji.
Przede wszystkim u pacjentki z podejrzeniem braku owulacji wykonywane są oznaczenia stężeń różnych hormonów we krwi: badane są m.in. hormony przysadkowe (takie jak lutropina – LH oraz folikulotropina – FSH), a także żeńskie hormony płciowe (czyli estrogeny i progesteron).
Pacjentkom zlecane mogą być również oznaczenia wielu różnych innych substancji, takich jak np. prolaktyna, hormony tarczycy czy testosteron – konieczność wykonania wielu różnych badań wynika z tego, że aby można było podjąć się leczenia braku owulacji, konieczne jest najpierw znalezienie przyczyny tego stanu.
Czytaj:
Badania hormonalne: jakie badania powinnaś wykonać przed zajściem w ciążę?
Niewydolność jajników: przyczyny, objawy, ciąża
Na czym polega leczenie braku owulacji
Pacjentkom z brakiem owulacji – o ile zostanie znaleziona przyczyna pojawiającego się u nich problemu – wdrażane jest leczenie swoiste dla danej choroby. Wykorzystuje się też różne środki, które mogą stymulować występowanie samej owulacji.
Zalicza się do nich przede wszystkim cytrynian klomifenu, egzogenne gonadotropiny (czyli środki, które wywierają podobne działanie jak naturalne hormony przysadkowe, czyli FSH i LH) oraz gonadoliberyny (preparaty te znajdują wykorzystanie w sytuacji, kiedy za brak owulacji odpowiada niewydolność podwzgórza).
Wszelkie z wymienionych leków bywają podawane tym pacjentkom, które przez niewystępowanie u nich owulacji nie mogą zajść w ciążę.
