- Analiza naukowa ujawnia, dlaczego małe dziecko przerywa rozmowę i kiedy jest to naturalny etap rozwoju jego mózgu
- Ciągłe wtrącanie się może być sygnałem problemów emocjonalnych lub jednym z objawów ADHD u dziecka
- Eksperci wskazują, że jeden prosty gest jest skuteczniejszy niż ciągłe upominanie, gdy chcesz nauczyć dziecko cierpliwości
- Trening cierpliwości u dziecka jest możliwy dzięki codziennym sytuacjom i wzmacnia jego kluczowe funkcje wykonawcze
Kiedy przerywanie rozmowy to naturalny etap rozwoju dziecka?
Twoja pociecha wtrąca się w każde zdanie, a w tobie narasta frustracja? Zanim uznasz to za celowe łamanie zasad, warto spojrzeć na ten problem z perspektywy neurobiologii. U małych dzieci za samokontrolę odpowiadają tak zwane funkcje wykonawcze mózgu. To kluczowy element, jeśli chodzi o rozwój emocjonalny dziecka, a dojrzewa on powoli, często aż do siódmego roku życia.
Potwierdza to jedna z ubiegłorocznych analiz naukowych, która pokazała, jak ta umiejętność rośnie z wiekiem. Trzylatki mają zaledwie 20 proc. szans na poprawne przewidzenie, kiedy rozmówca skończy mówić, podczas gdy siedmiolatki trafiają już w 70 proc. przypadków. To wyraźny dowód na to, że przerywanie jest często naturalnym etapem rozwoju, a nie celowym działaniem na nerwy.
Ciągłe przerywanie. Kiedy to objaw ADHD lub problemów emocjonalnych?
Ciągłe wtrącanie się może być jednak czymś więcej niż tylko niedojrzałością układu nerwowego. Czasem takie problemy z zachowaniem dziecka to sygnał alarmowy, wskazujący na głębsze potrzeby emocjonalne, związane z poczuciem bezpieczeństwa lub specyficznym sposobem przeżywania świata. Szczególnie widoczne jest to u dzieci z ADHD lub tych, które doświadczają niepewności w relacji z opiekunem.
Jedno z badań opublikowanych w tym roku na łamach czasopisma psychologicznego wykazało, że dzieci z niepewnym stylem przywiązania przerywają rozmowy nawet ponad dwukrotnie częściej, by upewnić się, że są zauważone. Z kolei według innych doniesień, dzieci z ADHD odczuwają emocje o 30-40 proc. intensywniej niż ich rówieśnicy, co sprawia, że ich potrzeba komunikacji jest często niezwykle pilna i trudna do powstrzymania.
Co robić, gdy dziecko ci przerywa? Prosty gest, który działa
Zamiast mówić po raz setny „nie przerywaj”, warto spróbować wprowadzić fizyczny, niewerbalny sygnał. Jedną z prostych, ale skutecznych strategii jest następujące działanie: gdy dziecko zaczyna ci przerywać, delikatnie połóż swoją dłoń na jego ramieniu lub ręce. Ten gest komunikuje dwie rzeczy jednocześnie: „widzę cię i słyszę, że chcesz coś powiedzieć” oraz „proszę, poczekaj chwilę, zaraz dam ci głos”. To doskonały sposób na to, jak nauczyć dziecko cierpliwości, nie gasząc przy tym jego entuzjazmu i poczucia bycia ważnym dla rodzica.
Trening cierpliwości u dziecka. Jak codzienne sytuacje wzmacniają mózg?
Cierpliwość to umiejętność, którą można, a nawet trzeba, wyćwiczyć, a najlepszym poligonem jest codzienne życie. Warto wykorzystywać naturalne okazje, jak wspólne przygotowywanie posiłku czy czekanie na swoją kolej w zabawie, by uczyć dziecko odraczania gratyfikacji. Eksperci radzą, by zaczynać od bardzo krótkich okresów oczekiwania (1-2 minuty) i stopniowo je wydłużać, nagradzając każdy sukces pochwałą. Skuteczność tej metody potwierdzają tegoroczne badania naukowe - dzieci regularnie ćwiczące czekanie osiągają o 15-20 proc. lepsze wyniki w testach funkcji wykonawczych.
